Tiểu đường thai kỳ nên ăn gì? Gợi ý thực đơn kiểm soát đường huyết hiệu quả

Một chế độ ăn uống phù hợp cho mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ không chỉ đóng vai trò cung cấp dinh dưỡng mà còn giúp ổn định đường huyết, đảm bảo an toàn cho mẹ và bé. Vậy, mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ nên ăn gì? Làm sao để lựa chọn thực phẩm cho bà bầu bị tiểu đường thai kỳ?

Bạn hãy cùng HelloBacsi tìm hiểu kỹ lưỡng những lưu ý trong chế độ ăn và thực đơn cho bà bầu bị tiểu đường thai kỳ ở phần nội dung ngay sau đây nhé.

Tầm quan trọng của chế độ ăn uống đối với người bị tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ xảy ra khi lượng đường trong máu tăng cao trong thời gian mang thai, thường xuất hiện từ tuần thai thứ 24 trở đi. Nếu không được kiểm soát, tình trạng này có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng như tiền sản giật, cao huyết áp, sinh non… cũng như nguy cơ mắc tiểu đường type 2 và nhiều vấn đề sức khỏe khác trong tương lai ở cả mẹ và bé.

Việc hiểu rõ ăn gì để giảm tiểu đường thai kỳ và lựa chọn thực phẩm phù hợp chính là “chìa khóa” để mẹ bầu kiểm soát bệnh hiệu quả.

Tiểu đường thai kỳ nên ăn gì?

Gợi ý thực đơn mẫu hàng ngày dành cho mẹ bị tiểu đường thai kỳ.

Một trong những cách ăn uống lành mạnh nhất đối với người bệnh đái tháo đường thai kỳ là áp dụng phương pháp chia đĩa. Cụ thể:

• 1/2 đĩa bao gồm các loại rau không chứa tinh bột (cải bó xôi, súp lơ, cà chua, bí…) để cung cấp chất xơ và giúp kiểm soát đường huyết;
• 1/4 đĩa protein nạc (thịt nạc, cá, trứng, đậu phụ…);
• 1/4 đĩa gồm thực phẩm chứa tinh bột (khoai lang, ngô, gạo lứt hoặc các loại ngũ cốc nguyên cám…).

Dưới đây là một số gợi ý thực đơn mà mẹ có thể tham khảo:

Bữa sáng, chọn một trong các lựa chọn sau:

• 2 lát bánh mì nguyên cám với bơ đậu phộng và 1 ly sữa tươi không đường
• 1 chiếc bánh bao nhân thịt nạc và 1 đĩa rau củ không chứa tinh bột
• 1 bát cháo yến mạch nấu cùng thịt bằm, rau cải hoặc nấm, dùng kèm 1 quả trứng luộc
• 1 đĩa phở cuốn (cỡ vừa) kèm 1 cốc sữa đậu nành không đường.

Bữa trưa, chọn một trong các lựa chọn sau:

• 1 bát cơm gạo lứt, 1 phần cá hồi áp chảo và 1 bát canh rau cải
• 1 bát cơm gạo lứt, 1 bát canh chua cá kèm 1 đĩa rau luộc
• 1 đĩa bún trộn chay với đậu hũ, nấm bào ngư, nhiều rau sống
• 1 đĩa mì nguyên cám, ức gà bỏ da và rau củ không chứa tinh bột.

Bữa tối, chọn một trong các lựa chọn sau:

• 1 bát cơm gạo lứt, 1 bát canh rau củ (bí đỏ, cải xanh, cà rốt) nấu thịt gà
• 1 phần hủ tiếu mực với sườn heo, củ cải và nhiều rau/ giá ăn kèm
• 1 đĩa cá hồi áp chảo, khoai lang luộc, salad rau củ trộn dầu ô liu
• 1 bát cháo yến mạch nấu tôm, rau cải xanh.

Bữa phụ (giữa các bữa chính, có thể ăn 2-3 bữa phụ/ ngày), chọn 1 trong các lựa chọn sau:

• 1 lát bánh mì nguyên cám
• 1 cốc sữa đậu nành hoặc sữa tươi không đường/ ít đường
• Trái cây, như 1 quả chuối nhỏ hoặc 1 quả lê/ táo/ cam cỡ vừa
• 1 hũ sữa chua không đường
• 1 nắm nhỏ hạt điều hoặc hạnh nhân
• 2 lát phô mai cứng
• 1 quả trứng luộc.

7 nguyên tắc lựa chọn thực phẩm cho bà bầu bị tiểu đường

Tiểu đường thai kỳ nên ăn gì? Để xây dựng một chế độ ăn uống phù hợp, mẹ bầu đái tháo đường thai kỳ cần tuân thủ các nguyên tắc chọn lựa thực phẩm khoa học và cân đối. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng:

1. Lựa chọn carbohydrate lành mạnh

Carbohydrate là nguồn năng lượng chính cho cơ thể nhưng cũng có tác động trực tiếp đến đường huyết. Do đó, điều đầu tiên mà mẹ bầu cần biết để kiểm soát tiểu đường thai kỳ là lựa chọn đúng loại và lượng carbohydrate nạp vào mỗi ngày. Bà bầu tiểu đường thai kỳ nên:

• Tập trung vào carbohydrate phức hợp: Cơ thể cần nhiều thời gian hơn để tiêu hóa và hấp thụ carbohydrate phức hợp, giúp tránh tăng đường huyết đột ngột. Carbohydrate phức hợp có trong các loại thực phẩm như ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, lúa mạch, yến mạch…), các loại đậu (đậu lăng, đậu xanh) và rau củ.
• Tránh tiêu thụ các loại carbohydrate đơn giản trong các thực phẩm như khoai tây chiên, gạo trắng, bánh mì trắng, kẹo, soda và các loại đồ ngọt khác.
• Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ: Chất xơ không chỉ hỗ trợ tiêu hóa mà còn làm chậm quá trình hấp thụ đường.

2. Cắt giảm đường khi chọn thực phẩm cho bà bầu bị tiểu đường thai kỳ

Bà bầu nạp quá nhiều đường vào cơ thể sẽ khiến việc kiểm soát lượng đường huyết khó khăn hơn. Do đó, mẹ bầu cần chú ý đến những vấn đề sau:

• Hạn chế đường tinh luyện: Giảm tiêu thụ đường từ đồ uống có đường, bánh kẹo, mật ong và siro.
• Lựa chọn thay thế thông minh: Mẹ bầu có thể sử dụng các chất tạo ngọt an toàn (như cot ngọt – stevia) dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
• Kiểm tra nhãn thực phẩm: Mẹ nên học cách nhận diện các dạng đường ẩn trong thực phẩm, ví dụ như sucrose, fructose, glucose, syrup…

3. Tiểu đường thai kỳ nên ăn gì? Nên đảm bảo nguồn protein tốt cho sức khỏe

Protein giúp duy trì năng lượng ổn định và hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Đồng thời, kết hợp protein với carbohydrate sẽ làm chậm quá trình hấp thụ glucose, giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn.

Các nguồn protein tốt cho bà bầu tiểu đường thai kỳ gồm thịt gà, cá (đặc biệt là các loại cá giàu omega-3), thịt bò hoặc heo nạc, trứng, đậu phụ, các loại đậu, các loại hạt, sữa chua không đường…

4. Kiểm soát lượng chất béo

Chất béo tốt giúp phát triển não bộ thai nhi và không gây ảnh hưởng xấu đến đường huyết. Các nguồn chất béo tốt bao gồm các loại cá béo (cá hồi, cá mòi…), dầu ô liu, quả bơ, các loại hạt.

Bên cạnh đó, mẹ bầu nên tránh các loại thực phẩm giàu chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa như đồ ăn chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn…

5. Hiểu về chỉ số đường huyết (GI)

Chỉ số đường huyết đánh giá tốc độ làm tăng đường huyết của thực phẩm. Thực phẩm có GI cao (như bánh mì trắng, khoai tây chiên) làm tăng đường huyết nhanh chóng, trong khi thực phẩm có GI thấp (như yến mạch, các loại trái cây ít đường, rau củ không chứa tinh bột…) làm tăng đường huyết từ từ và ổn định.

Lưu ý, kích thước khẩu phần cũng là yếu tố rất quan trọng ngay cả khi thực phẩm có GI thấp.

6. Theo dõi khẩu phần ăn của bạn

Tiểu đường thai kỳ nên ăn gì và ăn bao nhiêu? Nhiều mẹ bầu cố gắng ăn càng nhiều càng tốt với mong muốn cung cấp đủ dinh dưỡng cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên, việc ăn quá nhiều có thể làm tăng đường huyết và tăng cân mất kiểm soát, kể cả khi mẹ đã chọn những thực phẩm lành mạnh.

7. Phân chia bữa ăn hợp lý

Mẹ bầu nên ăn đủ ba bữa chính và bổ sung 2-3 bữa ăn nhẹ trong ngày. Điều này giúp tránh tăng hoặc giảm đường huyết đột ngột. Các bữa ăn nhẹ lý tưởng có thể là sữa chua không đường hoặc một phần trái cây tươi vừa phải.

Những câu hỏi thường gặp (FAQs) về tiểu đường thai kỳ nên ăn gì

1. Cách chọn đồ ăn vặt cho bà bầu bị tiểu đường?

Tiểu đường thai kỳ nên ăn gì? cách lựa chọn đồ ăn vặt cho bà bầu bị tiểu đường cần dựa trên những nguyên tắc sau:

• Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, ít đường, ít chất béo và calo
• Tránh các món ăn chế biến sẵn hoặc chứa hàm lượng natri cao
• Đa dạng thực đơn để cung cấp đủ dưỡng chất, phù hợp khẩu vị mà vẫn kiểm soát tốt đường huyết.

Gợi ý các món ăn vặt phù hợp cho bà bầu bị tiểu đường:

• Các loại hạt: Hạt hạnh nhân, hạt óc chó, hạt mắc ca… Mẹ bầu nên chọn hạt không rang muối để tránh hàm lượng natri cao không tốt cho người tiểu đường.
• Trái cây ít đường: Quả bơ, táo, lê hoặc các loại quả mọng giúp bổ sung vitamin và chất xơ.
• Sữa và sữa chua: Nên chọn loại ít béo và không đường.
• Các loại đậu: Đậu phộng, đậu Hà Lan, đậu lăng… 
• Trứng luộc và bánh quy ngũ cốc nguyên hạt.

2. Tiểu đường thai kỳ uống nước dừa được không?

Nước dừa có hàm lượng đường thấp, giàu chất xơ, protein và chất điện giải, giúp ổn định đường huyết, bổ sung năng lượng và hỗ trợ trao đổi chất. Do đó, phụ nữ bị tiểu đường thai kỳ vẫn có thể uống nước dừa, nhưng cần lưu ý cách uống nước dừa an toàn như sau:

• Lượng uống: Không quá 1 ly/ngày (khoảng 200-250ml).
• Thời điểm: Nên uống vào buổi sáng để hỗ trợ trao đổi chất, tăng cường khả năng miễn dịch và cân bằng điện giải.
• Lưu ý:
  • Tránh uống vào bữa chính để không nạp nhiều năng lượng và đường cùng lúc.
  • Không thêm đường vào nước dừa hoặc uống nước dừa để qua đêm.
  • Không uống nước dừa trong nhiều ngày liên tục.
  • Không ăn cùi dừa vì chứa nhiều chất béo no làm tình trạng đái tháo đường thai kỳ nghiêm trọng hơn.

Các trường hợp tiểu đường thai kỳ không nên uống nước dừa:

• 3 tháng đầu thai kỳ
• Khi cơ thể có biểu hiện mệt mỏi, cảm, yếu sức
• Khi đường huyết không ổn định
• Khi có dấu hiệu dư ối sau tháng thứ 7 thai kỳ
• Thay vì nước dừa, mẹ bầu có thể uống nước lọc hoặc các loại nước điện giải khác theo hướng dẫn bác sĩ.

4. Tiểu đường thai kỳ ăn lựu được không?

Tiểu đường thai kỳ nên ăn gì? Có nên ăn lựu không? Mẹ bầu tiểu đường thai kỳ hoàn toàn có thể ăn lựu, vì loại quả này khá an toàn và mang lại nhiều lợi ích sức khỏe.

Cách ăn lựu an toàn:

• Lượng ăn phù hợp: Mẹ bầu nên ăn ½ đến 1 quả lựu mỗi ngày; không nên ăn quá nhiều; cân đối lượng đường và carbohydrate từ lựu với các thực phẩm khác.
• Chọn lựu tươi
• Nên ăn cả quả thay vì uống nước ép
• Lưu ý tương tác thuốc: Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu đang dùng thuốc loãng máu hoặc statin.

5. Bà bầu nên ăn bao nhiêu cơm mỗi ngày? Tiểu đường thai kỳ ăn cơm được không?

Trung bình, bà bầu khỏe mạnh nên ăn 1-2 bát cơm mỗi bữa, tùy nhu cầu năng lượng. Đồng thời, mẹ bầu nên kết hợp cơm với các thực phẩm giàu chất xơ, đạm và chất béo lành mạnh để cân bằng dinh dưỡng, hỗ trợ sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Trường hợp mẹ bầu bị đái tháo đường thai kỳ nên thay cơm gạo trắng bằng các thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp hơn như cơm gạo lứt, các loại ngũ cốc nguyên cám hoặc bún tươi để giảm nguy cơ tăng đường huyết. Mỗi bữa, mẹ chỉ nên ăn 1 bát cơm để tránh nạp quá nhiều tinh bột vào cơ thể.

6. Uống nước gì để giảm tiểu đường thai kỳ?

Dưới đây là một số loại nước nên uống khi bị tiểu đường thai kỳ để kiểm soát đường huyết hiệu quả:

• Nước lọc: Là lựa chọn tốt nhất để giữ cơ thể luôn đủ nước. Có thể thêm chanh để thành nước chanh không đường, dưa leo hoặc lá bạc hà để tăng hương vị
• Nước dừa: Cung cấp điện giải và dinh dưỡng, cải thiện lưu thông máu và tốt cho tim mạch, huyết áp
• Nước hạt chia: Hỗ trợ kiểm soát đường máu, ngăn ngừa bệnh tim mạch, đột quỵ
• Trà thảo mộc không đường: trà bạc hà, trà hoa cúc, trà gừng…
• Các loại sữa hạt và sữa tách kem.

Những lưu ý khi uống nước để kiểm soát tốt tiểu đường thai kỳ:

• Uống đủ nước mỗi ngày
• Uống nước đều đặn, không chờ đến khi khát mới uống
• Kiểm tra nhãn dinh dưỡng và chọn loại nước ít đường hoặc không đường.
• Tránh sử dụng rượu, bia, đồ uống có cồn.

Kết luận

Hiểu rõ tiểu đường thai kỳ nên ăn gì là vô cùng quan trọng trọng việc kiểm soát bệnh. Mẹ bầu cần ăn uống đa dạng, đủ chất, ưu tiên thực phẩm chứa carbohydrate phức hợp, giàu chất xơ, ít đường và có GI thấp, chia nhỏ bữa ăn trong ngày và có khẩu phần phù hợp. Kết hợp chế độ ăn uống khoa học với theo dõi đường huyết thường xuyên và duy trì lối sống tích cực sẽ giúp mẹ kiểm soát bệnh hiệu quả, đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Mẹ bầu hãy tìm đến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng khi cần hỗ trợ. Đồng thời, mẹ bầu có thể đọc thêm các bài viết hữu ích khác về tiểu đường thai kỳ trên Hello Bacsi để trang bị thêm kiến thức và sự tự tin khi chăm sóc bản thân.

[embed-health-tool-due-date]