Dọa sinh non, chuyển dạ sớm: Mẹ bầu cần làm gì để giữ con an toàn?

Sinh non (sinh sớm) là một biến chứng sản khoa phổ biến với tỷ lệ mắc khoảng 10% trên toàn cầu. Sinh non có liên quan đáng kể đến tỷ lệ mắc bệnh tật và tử vong ở trẻ sơ sinh.

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu sinh non và chủ động phòng tránh là vô cùng quan trọng, giúp mẹ bầu bảo vệ sức khỏe của bản thân và mang đến cho con yêu một khởi đầu cuộc sống tốt đẹp nhất.

Nội dung bài viết sẽ cung cấp những thông tin cần thiết về sinh non, từ những dấu hiệu cảnh báo, nguyên nhân, cách phòng tránh đến những lưu ý quan trọng khi chăm sóc trẻ sinh non.

Bao nhiêu tuần thì tính là sinh non?

Sinh non là một biến cố sản khoa xảy ra khi em bé chào đời trước thời điểm dự sinh. Vậy, bao nhiêu tuần thì được coi là sinh non?

Định nghĩa sinh non theo y học

Theo định nghĩa y khoa, sinh non là khi em bé chào đời trước 37 tuần của thai kỳ, tính từ ngày đầu tiên trong kỳ kinh cuối cùng của người mẹ. Một thai kỳ đủ tháng thường kéo dài khoảng 40 tuần. 

Lúc này, em bé ra đời có thể gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe do các cơ quan chưa phát triển đầy đủ để thích nghi với cuộc sống bên ngoài bụng mẹ.

Các mốc tuần thai sinh non cụ thể

Để đánh giá mức độ sinh non và tiên lượng sức khỏe của trẻ, các bác sĩ thường phân loại sinh non dựa trên tuổi thai, cụ thể như sau:

• Sinh non cực sớm (<28 tuần): Đây là trường hợp sinh non nghiêm trọng nhất. Trẻ sinh ra ở giai đoạn này có nguy cơ cao gặp phải các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, đòi hỏi phải được chăm sóc đặc biệt tại các đơn vị sơ sinh.
• Sinh non rất sớm (28-32 tuần): Trẻ sinh non rất sớm cũng cần được chăm sóc đặc biệt. Tuy nhiên, tiên lượng thường tốt hơn so với sinh non cực sớm.
• Sinh non vừa phải (32-34 tuần): Trẻ sinh ra trong giai đoạn này thường có sức khỏe ổn định hơn. Tuy nhiên vẫn cần được theo dõi chặt chẽ.
• Sinh non muộn (34-36 tuần): Đây là dạng sinh non phổ biến nhất. Trẻ sinh non muộn thường có ít vấn đề sức khỏe hơn và có thể bú mẹ, tự thở ngay sau khi sinh.

Mỗi mốc thời gian của sinh non đều mang đến những thách thức riêng cho cả em bé và gia đình. Việc hiểu rõ về sinh non và các mốc thời gian này sẽ giúp mẹ bầu chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân, phòng tránh sinh non và chuẩn bị tốt nhất cho sự chào đời của bé yêu.

[embed-health-tool-due-date]

Dọa sinh non: Dấu hiệu và cách xử lý kịp thời

Dọa sinh non là gì?

Dọa sinh non là tình trạng xuất hiện các cơn co thắt tử cung, kèm theo những thay đổi ở cổ tử cung như mỏng và mở, có thể dẫn đến sinh non (sinh con trước 37 tuần thai). Dọa sinh non thường xảy ra trong khoảng từ tuần thứ 20 đến tuần thứ 37 của thai kỳ.

Nguyên nhân

Nguyên nhân gây chuyển dạ sinh con sớm rất đa dạng, bao gồm:

• Các bệnh lý của mẹ: Tiền sử sinh non, nhiễm trùng ối, cao huyết áp, tiểu đường thai kỳ, bệnh lý tuyến giáp…
• Các vấn đề về thai nhi: Đa thai, thai nhi dị tật, vỡ ối sớm…
• Lối sống không lành mạnh: Hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng ma túy, stress, làm việc quá sức…
• Các yếu tố khác: Tuổi mẹ (quá trẻ hoặc quá lớn), chấn thương vùng bụng, tiền sử nạo phá thai nhiều lần…

Dấu hiệu nhận biết

Nhận biết sớm các dấu hiệu dọa sinh non giúp mẹ bầu kịp thời chủ động tìm kiếm sự chăm sóc y tế, giảm thiểu nguy cơ chuyển dạ sinh sớm. Một số dấu hiệu cảnh báo bao gồm:

• Cơn gò tử cung: Xuất hiện các cơn co thắt tử cung, gây đau bụng hoặc cảm giác căng cứng bụng dưới. Ban đầu, các cơn gò có thể không đều, nhưng sau đó sẽ trở nên thường xuyên và dữ dội hơn.
• Đau bụng dưới: Cảm giác đau âm ỉ hoặc đau quặn từng cơn ở vùng bụng dưới, tương tự như đau bụng kinh.
• Chảy máu âm đạo: Ra máu âm đạo, có thể kèm theo dịch nhầy hoặc dịch màu hồng.
• Áp lực vùng chậu: Cảm giác nặng nề ở vùng chậu, như thể em bé đang chèn ép xuống.
• Thay đổi dịch tiết âm đạo: Dịch tiết âm đạo ra nhiều hơn, loãng hơn hoặc có lẫn máu.
• Đau lưng: Đau lưng dưới, đau âm ỉ hoặc đau dữ dội.

Phải làm gì khi có dấu hiệu dọa sinh non?

Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, mẹ bầu cần liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được thăm khám và tư vấn. Tuyệt đối không được chủ quan, vì chúng có thể tiến triển thành sinh non rất nhanh chóng.

Trong khi chờ đợi sự trợ giúp y tế, mẹ bầu nên:

• Nghỉ ngơi hoàn toàn: Nằm nghiêng sang trái, hạn chế di chuyển và vận động mạnh.
• Uống nhiều nước: Giúp ngăn ngừa mất nước và giảm các cơn co thắt.
• Giữ tinh thần thoải mái: Tránh căng thẳng, lo lắng.

Chuyển dạ sinh non là gì? Các giai đoạn và cách nhận biết

Chuyển dạ sinh non là gì?

Chuyển dạ sinh sớm là tình trạng cổ tử cung bắt đầu mở trước tuần 37 của thai kỳ, kèm theo các cơn co thắt tử cung đều đặn. Cổ tử cung mở ra là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang chuẩn bị cho quá trình sinh nở. Tuy nhiên, nếu điều này xảy ra quá sớm, em bé có thể chào đời khi chưa phát triển đầy đủ, dẫn đến nhiều nguy cơ về sức khỏe.

Dấu hiệu chuyển dạ sớm mẹ bầu cần lưu ý

Nhận biết sớm các dấu hiệu chuyển dạ sinh non giúp mẹ bầu kịp thời đến bệnh viện để được chăm sóc và can thiệp y tế. Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo:

• Cơn co thắt tử cung đều đặn: Các cơn co thắt tử cung xuất hiện thường xuyên, khoảng 10 phút một lần hoặc ít hơn. Cơn co thắt gây ra cảm giác siết chặt ở bụng, có thể kèm theo đau lưng.
• Rỉ ối: Màng ối bao quanh em bé bị rách, khiến nước ối rỉ ra ngoài âm đạo. Nước ối có thể chảy ra ồ ạt hoặc rỉ ra từ từ.
• Đau lưng dưới: Cơn đau lưng dưới âm ỉ hoặc dữ dội, có thể lan xuống vùng chậu.
• Thay đổi dịch tiết âm đạo: Dịch tiết âm đạo ra nhiều hơn, có thể lẫn máu hoặc có dạng chất nhầy đặc.
• Áp lực vùng chậu: Cảm giác nặng nề ở vùng chậu, như thể em bé đang chèn ép xuống.
• Tiêu chảy: Một số mẹ bầu có thể bị tiêu chảy khi chuyển dạ sinh non.

Nguyên nhân gây chuyển dạ sinh con sớm

Có rất nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ chuyển dạ sinh non, bao gồm:

• Tiền sử sinh non: Mẹ bầu đã từng sinh non trước đó có nguy cơ cao sinh non ở những lần mang thai tiếp theo.
• Tử cung bất thường: Các bất thường về cấu trúc tử cung như tử cung hai sừng, tử cung có vách ngăn… 
• Nhiễm trùng: Nhiễm trùng âm đạo, nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm trùng ối… có thể kích thích chuyển dạ sinh non.
• Căng thẳng quá mức: Stress, lo âu kéo dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi, làm tăng nguy cơ sinh non.
• Các yếu tố khác: Mang thai đôi hoặc đa thai, thai nhi dị tật, tiền sử nạo phá thai, hút thuốc lá, sử dụng chất kích thích…

Nếu mẹ bầu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của chuyển dạ sinh non, hãy đến bệnh viện ngay lập tức. Việc can thiệp y tế kịp thời có thể giúp kéo dài thai kỳ và giảm thiểu các biến chứng cho em bé.

Cân nặng tối thiểu của trẻ sinh non có thể sống sót

Nhờ những tiến bộ vượt bậc của y học hiện đại, trẻ sinh thiếu tháng với cân nặng rất thấp cũng có cơ hội sống sót. Tuy nhiên, không có một con số chính xác nào về cân nặng tối thiểu, vì khả năng sống sót còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác.

Nhìn chung, trẻ sinh non có cân nặng từ 500g trở lên thường có khả năng sống sót cao hơn. Tuy nhiên, những trẻ này cần được chăm sóc đặc biệt tại các đơn vị sơ sinh, với sự hỗ trợ của các thiết bị y tế chuyên dụng như máy thở, lồng ấp…

Trẻ sinh non càng nhẹ cân, nguy cơ gặp phải các biến chứng càng cao, bao gồm:

• Suy hô hấp: Phổi của trẻ chưa phát triển hoàn thiện, dễ gặp phải các vấn đề về hô hấp như hội chứng suy hô hấp cấp tính.
• Nhiễm trùng: Hệ miễn dịch của trẻ sinh thiếu tháng còn non yếu, dễ bị nhiễm trùng.
• Xuất huyết não: Não của trẻ lúc này vẫn còn rất mỏng manh, dễ bị xuất huyết.
• Các vấn đề về tiêu hóa: Trẻ sinh thiếu tháng có thể gặp khó khăn trong việc tiêu hóa sữa mẹ hoặc sữa công thức.
• Các vấn đề về phát triển của trẻ sinh non: Trẻ có nguy cơ cao bị chậm phát triển trí tuệ, khả năng vận động và ngôn ngữ.

Những yếu tố ảnh hưởng đến khả năng sống sót của trẻ sinh thiếu tháng

Ngoài cân nặng, khả năng sống sót của trẻ sinh non còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, bao gồm:

• Tuổi thai: Tuổi thai càng lớn, các bộ phận cơ thể trẻ càng phát triển hoàn thiện, khả năng sống sót càng cao.
• Điều kiện chăm sóc y tế: Trẻ sinh thiếu tháng cần được chăm sóc tại các bệnh viện, cơ sở y tế có đầy đủ trang thiết bị và đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm.
• Sức khỏe của người mẹ: Sức khỏe của người mẹ trong quá trình mang thai cũng ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ sơ sinh.
• Một số yếu tố khác. 

Ăn gì để tránh sinh non?

Tuy không thể ngăn chặn hoàn toàn nguy cơ sinh non, nhưng mẹ bầu có thể chủ động thực hiện các biện pháp sau để giảm thiểu yếu tố rủi ro chuyển dạ sớm:

Chế độ dinh dưỡng lành mạnh 

Để phòng ngừa nguy cơ sinh non và chăm sóc sức khỏe thai kỳ một cách toàn diện, mẹ cũng cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng: 

• Tăng cường thực phẩm giàu protein, vitamin C, sắt, omega-3.
• Uống đủ nước và bổ sung axit folic đầy đủ.

Những điều mẹ bầu nên tránh để giảm nguy cơ chuyển dạ sinh con sớm

• Chất kích thích: Hút thuốc, uống rượu bia và sử dụng ma túy là những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây chuyển dạ sinh sớm, thai chết lưu và nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác cho thai nhi.
• Tiếp xúc với mầm bệnh: Không thay cát vệ sinh cho mèo, hạn chế tiếp xúc với người bệnh. Đồng thời cũng nên tránh ăn thực phẩm tái sống. 
• Các thực phẩm cay nóng và cafein cũng nên hạn chế, không nên dùng quá mức. 

Lời khuyên từ chuyên gia 

Chăm sóc mẹ bầu có nguy cơ chuyển dạ sinh con sớm

• Khám thai định kỳ: Hãy đến gặp bác sĩ ngay khi biết mình có thai và duy trì lịch khám thai đều đặn trong suốt thai kỳ. Việc thăm khám thường xuyên giúp bác sĩ theo dõi sát sao sức khỏe của mẹ và bé, phát hiện sớm các vấn đề bất thường và có biện pháp can thiệp kịp thời.
• Kiểm soát bệnh lý: Mẹ bầu mắc các bệnh lý như tiểu đường, huyết áp cao hoặc trầm cảm, cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ để kiểm soát bệnh hiệu quả, tránh ảnh hưởng đến thai kỳ.
• Thư giãn tinh thần: Căng thẳng, lo âu kéo dài có thể làm tăng nguy cơ sinh non. Mẹ bầu nên tìm cách thư giãn, giải tỏa căng thẳng như nghe nhạc, đọc sách, tập yoga, thiền định…

Chăm sóc mẹ sau khi sinh

Việc chăm sóc sức khỏe cho mẹ sau sinh non là vô cùng quan trọng để mẹ nhanh chóng phục hồi và có đủ sức khỏe chăm sóc bé yêu. Dưới đây là một số hướng dẫn mẹ cần lưu ý:

Chế độ dinh dưỡng

• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng: Bổ sung đa dạng các loại thực phẩm giàu protein, vitamin và khoáng chất từ các nhóm thực phẩm như thịt, cá, trứng, sữa, rau củ quả… để bù đắp năng lượng và hỗ trợ quá trình lành vết thương.
• Uống nhiều nước: Uống đủ nước giúp tăng cường sức đề kháng, sản xuất sữa và ngăn ngừa táo bón.
• Hạn chế đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ: Những thực phẩm này có thể gây khó tiêu, ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ.
• Kiêng rượu bia và các chất kích thích: Rượu bia và các chất kích thích gây hại cho sức khỏe và làm giảm chất lượng sữa mẹ.

Chăm sóc vết mổ/ vết khâu tầng sinh môn

• Giữ vệ sinh sạch sẽ: Vệ sinh vùng kín bằng nước ấm và dung dịch vệ sinh phụ nữ dịu nhẹ sau mỗi lần đi vệ sinh. Thay băng vệ sinh thường xuyên.
• Tránh va chạm, cọ xát: Hạn chế vận động mạnh, đi lại nhiều để tránh ảnh hưởng đến vết mổ/ vết khâu.

Nghỉ ngơi hợp lý

• Ngủ đủ giấc: Cố gắng ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày để cơ thể được nghỉ ngơi và phục hồi.
• Hạn chế làm việc nặng: Tránh làm việc nặng, mang vác đồ vật nặng trong thời gian đầu sau sinh.

Chăm sóc tinh thần

• Giữ tinh thần thoải mái: Tránh stress, lo âu, suy nghĩ tiêu cực.
• Chia sẻ cảm xúc: Chia sẻ cảm xúc với người thân, bạn bè hoặc tham gia các nhóm hỗ trợ mẹ sau sinh để giải tỏa tâm lý.

Theo dõi sức khỏe

• Khám hậu sản định kỳ: Đến bệnh viện khám hậu sản theo lịch hẹn của bác sĩ để được kiểm tra sức khỏe và tư vấn chăm sóc.
• Lưu ý các dấu hiệu bất thường: Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như sốt, đau bụng dữ dội, chảy máu nhiều, sản dịch có mùi hôi… cần liên hệ với bác sĩ ngay lập tức.

Sinh non, dù là một biến cố không ai mong muốn, nhưng mẹ bầu hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ và bảo vệ sức khỏe của con yêu bằng cách trang bị đầy đủ kiến thức. 

Nhận biết sớm các dấu hiệu, xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học và duy trì lối sống lành mạnh chính là chìa khóa vàng để mẹ bầu vượt qua những lo lắng, an tâm chào đón bé yêu ra đời. Hãy để Hello Bacsi đồng hành cùng bạn trên hành trình chăm sóc thai kỳ khỏe mạnh, vun đắp những khoảnh khắc hạnh phúc trọn vẹn khi làm mẹ!