Các bệnh về đường tiêu hóa: 12 loại thường gặp

Việc mắc một trong các bệnh về đường tiêu hóa là vấn đề phổ biến ở hầu hết mọi người. Bất kỳ ai cũng đã từng mắc các bệnh về tiêu hóa (hay thường được gọi là bệnh đường ruột) một lần trong đời, có thể nhẹ nhưng cũng có thể nặng và đe dọa đến tính mạng.

Với những hiểu biết nhất định về các bệnh thường gặp ở hệ tiêu hóa, bạn sẽ có thể chủ động phòng ngừa, phát hiện và điều trị bệnh sớm, bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình. Dưới đây là tổng hợp 11 bệnh về đường tiêu hóa thường gặp nhất. 

Một trong các bệnh về đường tiêu hóa phổ biến nhất: Tiêu chảy

Tiêu chảy là một trong các bệnh về đường tiêu hóa phổ biến nhất. Ở một số người, tình trạng tiêu chảy nhẹ sẽ tự hết sau vài ngày nhưng cũng có những trường hợp đi ngoài phân lỏng kéo dài, gây mất nước và mệt mỏi.

Khi bị tiêu chảy nên làm gì?

Hầu hết các trường hợp tiêu chảy đều có thể tự điều trị tại nhà, bạn nên:

• Uống nhiều nước để bù nước
• Nắm rõ nhóm những thực phẩm nên và không nên ăn khi bị tiêu chảy
• Những dấu hiệu nguy hiểm cần theo dõi
• Chỉ sử dụng thuốc chống tiêu chảy khi có chỉ định từ bác sĩ. Bởi một số loại thuốc có thể khiến tình trạng tiêu chảy do nhiễm khuẩn trở nên nặng nề hơn.

2. Táo bón

Táo bón là một trong các bệnh về đường tiêu hóa phổ biến ở cả người lớn, trẻ nhỏ. Có nhiều nguyên nhân và yếu tố có thể ảnh hưởng đến nhu động ruột và phân, khiến phân cứng, khô và khó đi tiêu. Táo bón được mô tả là những trường hợp có ít hơn 3 lần đi tiêu mỗi tuần. Ngoài ra, người bệnh còn gặp phải tình trạng đau rát hậu môn do phải rặn nhiều khi đi ngoài.

Ngăn ngừa táo bón như thế nào?

Để ngăn ngừa tình trạng táo bón mãn tính, bạn nên:

• Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ như rau củ quả, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đậu…
• Hạn chế các loại thực phẩm đã qua chế biến, các loại sản phẩm từ thịt và sữa
• Uống nhiều nước
• Duy trì hoạt động thể chất và cố gắng tập thể dục thường xuyên
• Quản lý căng thẳng
• Không cố ép bản thân nhịn đi ngoài kéo dài, cần duy trì thói quen đi ngoài đều đặn
• Khi trẻ bắt đầu tập ăn dặm, bạn cần đảm bảo khẩu phần ăn đảm bảo đủ lượng chất xơ cho con.

3. Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Trào ngược dạ dày thực quản là một trong các bệnh về đường tiêu hóa thường gặp ở cả người lớn và trẻ em.

Khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản sẽ gây ra tình trạng trào ngược axit, làm bạn cảm thấy đau rát vùng giữa ngực. Trào ngược dạ dày thực quản thường xảy ra sau bữa ăn hoặc vào ban đêm.

Thỉnh thoảng, bạn vẫn có thể bị trào ngược axit hoặc ợ nóng. Song, nếu các triệu chứng làm ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày hoặc xảy ra ít nhất hai lần mỗi tuần thì rất có khả năng bạn đã mắc chứng GERD.

Theo khuyến cáo của các bác sĩ, nếu bạn bị ợ nóng kéo dài, hôi miệng, buồn nôn, đau tức ở ngực hoặc ở phần trên của bụng, khó nuốt, khó thở, bạn hãy đến bệnh viện để được thăm khám.

Nếu bác sĩ kết luận bạn bị trào ngược dạ dày thực quản, bạn phải kiêng các loại thức ăn, đồ uống chua, cay và uống thuốc kháng axit theo chỉ định của bác sĩ. Trong một số trường hợp khác, bạn có thể phải phẫu thuật nếu bệnh ở mức độ nặng.

4. Bệnh trĩ: Một trong các bệnh về đường tiêu hóa phổ biến

Việc xuất hiện máu đỏ tươi trong bồn cầu khi bạn đi vệ sinh có thể là dấu hiệu của bệnh trĩ. Đây là tình trạng viêm các mạch máu ở cuối đường tiêu hóa. Bệnh nhân thường bị đau và ngứa ở hậu môn. Nguyên nhân chủ yếu là do táo bón mãn tính, tiêu chảy dài ngày, thiếu chất xơ trong chế độ ăn uống thường ngày.

Việc điều trị bệnh trĩ đòi hỏi người bệnh phải cải thiện chế độ ăn (nhiều chất xơ hơn), uống nhiều nước và tập thể dục. Các loại kem và thuốc không kê đơn có thể giúp bạn tạm thời kiểm soát triệu chứng bệnh. Bạn cần được bác sĩ thăm khám để có hướng dẫn điều trị dài hơi. Nếu cần thiết, bác sĩ sẽ đề nghị bạn phẫu thuật để cắt bỏ búi trĩ.

5. Các bệnh về đường tiêu hóa phổ biến khác

Sỏi mật

Túi mật là bộ phận hình quả lê có chức năng lưu trữ và tiết ra mật để hỗ trợ tiêu hóa. Sỏi mật được hình thành do sự tích tụ nhiều chất cặn trong thận, có thể do quá nhiều cholesterol, chất thải hoặc túi mật hoạt động sai cách.

Khi sỏi mật chặn các ống dẫn từ túi mật đến ruột của bạn, chúng sẽ gây ra cảm giác đau nhói ở vùng bụng phía trên bên phải. Tình trạng này phải được điều trị bằng thuốc làm tan sỏi. Nếu không mang lại kết quả, bệnh nhân phải phẫu thuật cắt túi mật.

Bệnh celiac và không dung nạp gluten

Trong nhiều trường hợp, người mắc bệnh celiac thường bị chẩn đoán nhầm với một tình trạng khác hoặc không biết bản thân mắc bệnh.

Bệnh celiac là tình trạng nhạy cảm nghiêm trọng với gluten. Khi người bệnh ăn thực phẩm có chứa gluten, hệ miễn dịch của họ bị tấn công. Điều này khiến nhung mao bị tổn thương. Nhung mao là những phần nhô ra trong ruột non giúp bạn hấp thu chất dinh dưỡng từ thực phẩm.

Ở trẻ em, bệnh celiac khiến bé bị đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy, táo bón, nôn và sút cân. Khi xảy ra ở người lớn, bệnh gây ra các triệu chứng như thiếu máu, mệt mỏi, loãng xương, thậm chí là co giật.

Ở một số bệnh nhân, celiac không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Phương pháp điều trị bệnh tiêu hóa này duy nhất hiện nay là không ăn thực phẩm có chứa gluten.

Bệnh về đường tiêu hóa: Bệnh Crohn

Bệnh Crohn cũng là một trong các bệnh về đường tiêu hóa phổ biến, cũng là một phần của bệnh viêm ruột (IBD).

Bệnh Crohn thường ảnh hưởng đến phần kết nối cuối ruột non với đầu đại tràng. Tuy nhiên, nó cũng có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào ở đường tiêu hóa.

Y học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân gây bệnh chính xác. Song, theo đúc kết của nhiều bác sĩ thì đây là một trong các bệnh về đường tiêu hóa có yếu tố di truyền. Triệu chứng thường gặp nhất là đau bụng, tiêu chảy, chảy máu trực tràng, sụt cân và sốt.

Cách điều trị bệnh thường là dùng thuốc giảm đau tại chỗ, thuốc ức chế miễn dịch hoặc phẫu thuật.

Viêm loét đại tràng

Viêm loét đại tràng là một dạng khác của bệnh viêm ruột. Nó có các triệu chứng khá giống với bệnh Crohn nhưng chỉ gây ảnh hưởng ở phần ruột già (ruột kết).

Bệnh xảy ra khi hệ thống miễn dịch của bạn nhầm lẫn thức ăn hoặc các dưỡng chất khác là “kẻ xâm lược”. Khi đó, nó sẽ gây ra một hoặc nhiều vết loét ở trong lớp lót ruột già. Nếu bạn bị tiêu chảy, có máu trong phân hoặc đau quặn ở bụng, hãy đến bệnh viện ngay lập tức.

Việc điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ sẽ ngăn chặn tình trạng viêm. Bên cạnh đó, người bệnh cần có chế độ ăn uống phù hợp để kiểm soát bệnh. Trong trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ sẽ đề nghị người bệnh phẫu thuật cắt bỏ đại tràng.

Các bệnh về đường tiêu hóa thường gặp: Hội chứng ruột kích thích

Một trong các bệnh về đường ruột thường gặp phải kể đến hội chứng ruột kích thích, với nhiều triệu chứng khó chịu như táo bón hoặc tiêu chảy trong cùng một ngày, đầy hơi, khó tiêu…

Nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được xác định rõ. Song, cách điều trị các triệu chứng chủ yếu dựa vào chế độ ăn uống phù hợp. Người bị hội chứng ruột kích thích nên tránh các bữa ăn nhiều chất béo và các loại thực phẩm có tính kích ứng từ sữa, rượu, caffeine, nước ngọt có gas… Thay vào đó, người bệnh cần tăng cường ăn thực phẩm giàu chất xơ và bổ sung men vi sinh.

Tình trạng stress cũng làm kích hoạt các triệu chứng ruột kích thích. Vì vậy, bác sĩ có thể đề nghị bạn sử dụng một số loại thuốc chống trầm cảm liều thấp hoặc trị liệu bằng liệu pháp nhận thức hành vi.

Viêm túi thừa

Các túi nhỏ gọi là túi thừa có thể hình thành bất cứ nơi nào có điểm yếu trong niêm mạc đường tiêu hóa. Song, chúng thường được tìm thấy trong đại tràng.

Nếu bạn có túi thừa nhưng không có triệu chứng, tình trạng này được gọi là bệnh túi thừa. Nó khá phổ biến ở người lớn tuổi và hiếm khi gây ra vấn đề gì nghiêm trọng.

Bệnh viêm túi thừa sẽ khiến người bệnh bị sốt và đau bụng. Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do béo phì. Bệnh ở thể nhẹ được điều trị bằng kháng sinh và chế độ ăn lỏng để giải tỏa áp lực cho đại tràng. Người bệnh cũng cần được ăn thực phẩm giàu chất xơ, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, rau quả…

Bệnh ở thể nặng sẽ được bác sĩ đề nghị phẫu thuật để loại bỏ phần đại tràng bị ảnh hưởng.

Nứt hậu môn

Vết nứt kẽ hậu môn là những đường nhỏ, hình bầu dục xuất hiện trong lớp lót cuối cùng của đường tiêu hóa. Nó gây ra những triệu chứng tương tự như bệnh trĩ, chẳng hạn như chảy máu và đau rát sau khi đi vệ sinh.

Stress lâu ngày và nhu động ruột yếu là nguyên nhân gây ra vết nứt. Phương pháp điều trị tốt nhất cho một trong các bệnh về tiêu hóa này là áp dụng chế độ ăn giàu chất xơ.

Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ chỉ định bạn dùng một số loại thuốc thư giãn cơ vòng hậu môn. Nếu bạn bị nứt hậu môn mãn tính, bác sĩ sẽ đề nghị phẫu thuật cơ thắt hậu môn.

Polyp và ung thư đại trực tràng

Các polyp và khối u ác tính ở đại trực tràng cũng là một phần trong các bệnh đường ruột phổ biến. May mắn rằng cho đến nay đây là loại ung thư có khả năng điều trị khỏi cao nhất. Điều quan trọng là bạn cần phát hiện, điều trị và theo dõi từ sớm.

Các bệnh về đường tiêu hóa vừa kể trên đều sẽ được cải thiện với chế độ ăn giàu chất xơ và lối sống lành mạnh. Vì thế, nếu chưa mắc bệnh, bạn hãy tích cực chăm sóc sức khỏe tiêu hóa của mình bằng chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ dưỡng chất và ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ.