Trẻ sơ sinh bị ho: Bố mẹ nên làm gì? Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

Việc trẻ sơ sinh bị ho, ho khan, thở khò khè hoặc ho có đờm… khiến bạn lo lắng không yên? Thực tế, trẻ sơ sinh bị ho có nhiều nguyên nhân. Do đó, bạn cần biết bé ho do đâu để có cách xử trí kịp thời.

Tiếng ho của trẻ sơ sinh có thể là biểu hiện của nhiều vấn đề liên quan. Trẻ sơ sinh ho như thế nào là bình thường và không bình thường, cho biết bé đang gặp một vấn đề nghiêm trọng liên quan đến sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau.

Tại sao trẻ sơ sinh bị ho?

Ho là một phản xạ tự nhiên của cơ thể, theo cơ chế bảo vệ đường hô hấp. Nếu trẻ sơ sinh bị ho khan, trẻ có thể bị cảm lạnh hoặc dị ứng. Trẻ kho khan cũng có thể do thanh quản bị viêm và phản ứng của khí quản dưới sự thay đổi của nhiệt độ về chiều tối và ban đêm. Đôi khi còn kèm theo triệu chứng thở khò khè. Trường hợp ho có đờm thường là biểu hiện của các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp.

Trẻ sơ sinh 3 tháng tuổi ho vì sao? 

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 4 tháng tuổi thường ít bị ho. Do đó, việc trẻ sơ sinh thỉnh thoảng bị ho 1-2 tiếng có thể là do các nguyên nhân sau:

• Trong nhà có người hút thuốc lá
• Bạn dùng than củi để xông sau khi sinh
• Môi trường sống xung quanh quá nhiều khói bụi ô nhiễm
• Thời tiết thay đổi
• Bé bị bệnh: viêm phế quản, viêm phổi, dị ứng, ho gà…
• Bé bị sặc, hóc dị vật
• Bé bị nhiễm virus hợp bào hô hấp (respiratory syncytial virus – RSV).

Nhiều trẻ sơ sinh bị ho thở khò khè có nguyên nhân là do đường hô hấp dưới của bé tăng tiết dịch nhầy để chống lại các vi khuẩn, virus gây bệnh hoặc dị vật nằm trong khí quản của bé.

>>> Bạn có thể quan tâm: Trẻ sơ sinh bị khản tiếng: Tình trạng cần được ưu tiên chú ý

Cách chữa ho cho trẻ sơ sinh

Dựa trên từng nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị ho mà bác sĩ có những khuyến cáo riêng dành cho các bậc phụ huynh:

1. Trẻ sơ sinh bị ho do mắc bệnh cảm lạnh/cảm cúm thông thường

Việc mắc bệnh cảm lạnh hay cảm cúm thông thường là nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ sơ sinh bị ho. Bé ho do cảm lạnh thường có các dấu hiệu sau:

• Nghẹt mũi
• Có các dấu hiệu của bệnh viêm họng
• Ho khan

Ngoài ra, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh cảm lạnh, bé có thể có: ho có đờm nhớt, sốt nhẹ vào ban đêm.

Vậy trẻ sơ sinh bị ho do cảm lạnh phải làm sao?

Để điều trị bệnh cho bé, bạn nên thực hiện các điều sau:

• Cho bé bú đủ: Khi trẻ sơ sinh 3 tháng bị ho, hãy cho bé bú đủ, có thể cho bé uống thêm chút nước.
• Không dùng thuốc ho và thuốc trị cảm lạnh một cách tùy tiện cho trẻ dưới 6 tuổi để tránh tác dụng phụ nguy hiểm.
• Giảm ho bằng cách làm sạch mũi bằng nước muối sinh lý. Bố mẹ cũng có thể sử dụng máy phun sương để tạo ẩm, làm thông thoáng đường thở của trẻ.
• Nếu trẻ 1 tháng tuổi bị ho trở lên, mẹ có thể cho bé uống mật ong pha với nước ấm để làm loãng đờm.
• Sử dụng thuốc hạ sốt nếu bé sốt cao, nhưng nếu bé có dấu hiệu mệt mỏi, lừ đừ, bỏ bú, quấy khóc,… nên đưa bé đi khám. Trẻ dưới 4 tháng tuổi bị sốt, thậm chí là sốt nhẹ cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm.

2. Trẻ sơ sinh bị ho do viêm thanh khí phế quản

Bệnh viêm thanh khí phế quản là một trong những nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị ho và thở khò khè. Khi khí quản và thanh quản bị viêm khiến lớp màng khí quản sưng lên gây nên tình trạng khó thở ở trẻ em, còn gọi là viêm thanh khí phế quản. Bệnh thường xảy ra vào ban đêm nên đôi khi khiến trẻ khó chịu, quấy khóc vì khó thở. Nếu bé bị khó thở kèm với sốt cao, bạn nên đưa con đi khám để được chăm sóc y tế kịp thời.

Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị viêm thanh khí phế quản:

• Trẻ thở yếu
• Ho từng cơn ngắn và tiếng ho khá lớn
• Bé thở nghe như tiếng ngáy hay tiếng huýt sáo qua kẽ răng
• Da bé tái xanh
• Trong các trường hợp nghiêm trọng, bé sẽ cố vận động các cơ quanh mũi, cổ và cánh tay để dễ thở hơn.

 Vậy trẻ sơ sinh bị ho do viêm thanh khí phế quản, phải làm sao? 

Trước tiên, bạn cố gắng làm dịu con cơn ho của bé như ẵm bé ở tư thế vác vai rồi vỗ nhẹ vào lưng bé. Sau đó, hãy áp dụng một trong các phương pháp sau để giảm bớt tình trạng khó thở cho bé:

• Ẵm bé ngồi trong phòng tắm, đóng cửa lại, mở vòi sen nóng để bé hít thở khí nóng ẩm.
• Nếu trời mát, không khí trong lành, bạn hãy đưa bé ra ngoài đi dạo, không khí ẩm, thoáng đãng sẽ giúp bé dễ thở hơn.
• Cho bé ở trong phòng có mở máy làm ẩm không khí.

Tình trạng viêm tắc thanh quản ở trẻ sẽ giảm sau 3 – 5 ngày. Nếu sau thời gian này bệnh của bé chưa thuyên giảm, bạn nên đưa con đi bệnh viện để bác sĩ chẩn đoán và điều trị kịp thời.

3. Trẻ sơ sinh bị ho do viêm phổi

Viêm phổi là một bệnh nhiễm trùng do virus hoặc vi khuẩn gây ra khi bé sơ sinh bị cảm lạnh thông thường. Trẻ sơ sinh bị ho có đờm thường màu xanh hoặc vàng.

Việc điều trị bệnh viêm phổi cho bé phụ thuộc vào tác nhân gây bệnh (virus hay vi khuẩn). Do đó, bạn nên đưa bé đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị, đặc biệt là khi bé ho kèm theo sốt. Bệnh viêm phổi do vi khuẩn gây ra thường nguy hiểm hơn so với virus, phổ biến nhất là viêm phổi do vi khuẩn Strep gây nên.

Bạn có thể quan tâm: Phân biệt các loại ho ở trẻ: Những điều bố mẹ cần biết

4. Trẻ sơ sinh bị ho và thở khò khè do viêm phế quản hoặc hen suyễn

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị ho và thở khò khè do viêm phế quản và hen suyễn thường xuất hiện sau khi bé bị cảm lạnh, sổ mũi. Theo các bác sĩ nhi khoa, trẻ dưới 2 tuổi ít bị bệnh hen suyễn, trừ khi bé bị bệnh eczema (chàm) và gia đình có người bị dị ứng và hen suyễn.

Phần lớn các trường hợp viêm tiểu phế quản ở trẻ dưới 1 tuổi là do virus hợp bào hô hấp (RSV) gây ra. Virus này gây bệnh cảm lạnh thông thường ở trẻ lớn hơn 3 tuổi nhưng nếu xâm nhập vào phổi của trẻ sơ sinh, nó có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Bệnh viêm phế quản ở trẻ nhỏ thường gặp vào mùa thu, mùa đông và có thể kèm theo sốt nhẹ, ăn ít hoặc bỏ ăn. Bạn nên cho bé bú đủ, uống nước bổ sung và dùng máy phun sương tạo độ ẩm cho bé dễ thở. Khi bé thở khò khè, bạn nên theo dõi nhịp thở của con. Nếu bé thở hơn 50 hơi thở/phút, bé có nguy cơ cao bị suy hô hấp. Bạn nên đưa con đến bệnh viện ngay.

5. Trẻ sơ sinh bị ho, khò khè vì hen suyễn

Trẻ sơ sinh bị ho và thở khò khè do hen suyễn thường có các dấu hiệu sau:

• Bé có các dấu hiệu của bệnh cảm lạnh và thở rất khó khăn
• Bé có biểu hiện ngứa
• Bé bị chảy nước mắt

Đôi khi, bác sĩ sẽ cho bé sử dụng thuốc hen suyễn dù bé không bị bệnh này để giảm tình trạng khò khè, khó thở. Nếu tình trạng ho ở trẻ sơ sinh trở nên dữ dội hoặc bệnh trở nên trầm trọng hơn sau 1 – 2 ngày, hãy đưa bé đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Nếu bé bị ho và thở khò khè do bệnh hen suyễn nặng, bác sĩ có thể chỉ định cho trẻ xông albuterol. Để thực hiện, bạn cho albuterol vào máy xông khí dung để chất lỏng thành khí. Cho trẻ đeo mặt nạ vào để bé có thể hít thuốc dễ dàng hơn.

6. Trẻ sơ sinh bị ho vì bệnh ho gà

Trẻ sơ sinh bị ho gà sẽ ho từng cơn kế tiếp nhau, càng lúc càng nhanh rồi yếu dần, sau đó đến giai đoạn hít vào thật sâu nghe như tiếng gà gáy. Sau mỗi cơn ho, bé bị đỏ mặt, môi tím, hai mí mắt sưng, tĩnh mạch cổ nổi lên.

Trong hầu hết các trường hợp bị ho gà, bé không có triệu chứng cảm lạnh hoặc sốt. Trẻ sơ sinh bị ho do mắc bệnh ho gà thường có các dấu hiệu sau:

• Ho thường xuyên, ho từng cơn dài nối tiếp nhau
• Lưỡi thè ra
• Mắt lồi
• Sắc mặt đổi màu.

Vậy bé sơ sinh bị ho gà phải làm sao?

Nếu bị chẩn đoán mắc bệnh ho gà, bé có thể phải nhập viện để được theo dõi và điều trị đúng cách, hỗ trợ thở oxy trong các cơn ho.

Cách phòng tránh, điều trị hữu hiệu nhất là bạn cho bé tiêm vắc-xin ho gà đầy đủ, đúng lịch. Ngoài ra, nếu có điều kiện, bạn hay người trông coi bé nên được tiêm chủng uốn ván, bạch cầu, ho gà tăng cường để tránh lây bệnh cho bé.

Bạn có thể quan tâm: Trẻ bị ho kiêng ăn gì? Lưu ý mẹ cần biết khi chăm sóc trẻ bị bệnh

7. Sặc hay hóc dị vật gây ho

Bị sặc khi bú hoặc chơi với thú nhồi bông đôi khi cũng là nguyên nhân khiến bé sơ sinh bị ho. Để hạn chế trẻ bị ho, bạn không nên cho bé nằm bú, nhất là với bé bú sữa công thức, không để thú nhồi bông xung quanh chỗ bé nằm vì thú nhồi bông có chất lượng kém rất nguy hại đến sức khỏe của trẻ.

Trong một số trường hợp, bé có thể bị viêm phổi do thức ăn hay dị vật bị kẹt trong đường hô hấp. Ngoài ra, việc bị hóc dị vật chẳng hạn như một mẩu đồ chơi nhỏ, cúc áo, hạt đậu phộng, hạt nhãn, mẩu thức ăn nhỏ… cũng khiến trẻ ho dữ dội. Hóc dị vật là nguyên nhân phổ biến nhất gây nghẹt thở ở trẻ nhỏ. Nếu bé bỗng thở hổn hển hoặc ho đột ngột trong khi ăn hoặc chơi với đồ chơi có chi tiết nhỏ, bạn hãy kiểm tra xem bé có bị hóc hay không.

Nếu bé bị hóc và dị vật đã chặn kín đường thở của bé, bé sẽ có các triệu chứng:

• Bé không thể ho được, miệng há to
• Da bé xanh hoặc rất nhợt nhạt do tình trạng thiếu oxy.

Cách xử trí khi trẻ hóc dị vật

Hãy nhanh chóng đỡ bé nằm úp trên tay, bạn vỗ vào khoảng giữa hai xương bả vai của bé để bé có thể ho mạnh giúp tống xuất dị vật ra.

Nếu bạn không thể lấy dị vật ra, hãy đưa bé đến cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ kịp thời. Tuyệt đối không dùng tay để lấy dị vật vì bạn có thể đẩy dị vật vào sâu bên trong.

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cho bé chụp X-quang hoặc nội soi phế quản nhằm xác định vị trí của dị vật để dễ dàng lấy nó ra khỏi cơ thể bé.

Lưu ý cần tránh khi trẻ sơ sinh bị ho

• Không cho trẻ tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, hay khói thuốc.
• Khi trẻ bị ho không được dùng quá nhiều thuốc kháng sinh.
• Không dùng chung các đồ vật chăm sóc cho trẻ.
• Trẻ bị ho không nên tiếp xúc với các trẻ khỏe mạnh.
• Trẻ bị ho có thể là do dị ứng phấn hoa, lông động vật. Vì vậy, cần cẩn thận khi để trẻ tiếp xúc.
• Tránh để trẻ sơ sinh bị lạnh.

Khi nào cần đưa đến bệnh viện ngay?

Trẻ sơ sinh bị ho có nguy hiểm không? Hãy đưa bé đến bệnh viện ngay nếu con bạn có một trong các dấu hiệu sau:

• Bé nhỏ hơn 4 tháng tuổi và bị ho
• Trẻ sơ sinh ho khan và có các dấu hiệu của bệnh cảm lạnh kéo dài hơn 5 – 7 ngày nhưng không sốt
• Ho khan, ho có đờm kèm theo các triệu chứng của bệnh cảm lạnh và sốt từ 38°C trở lên
• Thở khò khè hoặc thở nhanh
• Ho kịch phát, đột ngột và kéo thành từng cơn
• Da xanh hay tím tái.

Trẻ sơ sinh còn rất nhỏ nên sức đề kháng kém, rất dễ mắc bệnh. Do đó, bạn cần tự trang bị kiến thức để không quá lo lắng mỗi khi con bị bệnh, không tự ý cho con uống thuốc sẽ tránh được các ảnh hưởng xấu lên sức khỏe của trẻ. Hãy quan sát kỹ những dấu hiệu của trẻ, nếu nhận thấy có bất thường, hãy đưa trẻ đến bệnh viện ngay. Nếu không chắc chắn con bị ho là do đâu, bạn nên đưa con đến bác sĩ để được thăm khám, hướng dẫn chăm sóc hoặc điều trị kịp thời.