Ngộ độc thực phẩm ở trẻ em: Những điều cần biết

Do sức đề kháng yếu nên trẻ nhỏ là đối tượng thường có nguy cơ cao bị ngộ độc thực phẩm. Là cha mẹ, bạn nên sớm tìm hiểu về tình trạng ngộ độc thực phẩm ở trẻ em để biết cách can thiệp kịp thời nếu chẳng may bé cưng rơi vào tình huống này.

Ngộ độc thực phẩm là mối đe dọa thường trực đối với tất cả mọi người, tuy nhiên, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi lại là đối tượng dễ bị tấn công nhất do hệ miễn dịch còn non kém, không đủ khả năng để chống lại các tác nhân gây hại. Trẻ bị ngộ độc thực phẩm cần chăm sóc như thế nào? Làm thế nào để hạn chế nguy cơ ngộ độc ở trẻ? Tất cả những thắc mắc này của bạn sẽ được giải đáp thông qua những chia sẻ dưới đây của Hello Bacsi.

Ngộ độc thực phẩm ở trẻ xuất phát từ nguyên nhân nào?

Nguyên nhân chính gây ngộ độc thực phẩm là do trẻ ăn phải các thực phẩm bị nhiễm khuẩn, nhiễm chất hóa học hoặc các yếu tố gây hại khác. Vi khuẩn là nguyên nhân phổ biến nhất, ngoài ra còn có virus, ký sinh trùng và các độc tố tự nhiên như chất bảo quản, thuốc bảo vệ thực vật, chất ép trái cây chín nhanh, hóa chất, phụ gia…

Trẻ nhỏ sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh nếu bạn lơ là, thiếu chú ý trong khâu lựa chọn, chế biến thức ăn cho trẻ. Ngoài ra, việc giữ vệ sinh tay kém, không có thói quen rửa tay thường xuyên ở cả trẻ nhỏ lẫn người lớn cũng là một trong những yếu tố khiến trẻ dễ bị ngộ độc.

Triệu chứng ngộ độc thực phẩm ở trẻ

Ngộ độc thực phẩm thường rất dễ phát hiện bởi các biểu hiện của bệnh sẽ xuất hiện sau vài giờ hoặc vài ngày kể từ khi trẻ ăn hoặc uống thực phẩm bị nhiễm độc. Triệu chứng chính của ngộ độc thực phẩm là tiêu chảy, đi kèm với nôn ói. Tình trạng nôn mửa có thể kéo dài khoảng 1 ngày, trong khi tiêu chảy thường kéo dài lâu hơn, thậm chí là 1 tuần hoặc nhiều hơn. Ngoài ra, trẻ còn có thể gặp phải các triệu chứng sau:

• Sốt
• Mệt mỏi
• Đau đầu
• Đau bụng

Tình trạng tiêu chảy và nôn ói có thể gây mất nước. Trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, có thể bị mất nước nghiêm trọng và kiệt sức rất nhanh. Không những vậy, mất nước, mất điện giải còn rất dễ dẫn đến sốc nhiễm khuẩn nếu nguyên nhân do vi khuẩn gây nên. Do đó, khi thấy trẻ có các dấu hiệu mất nước sau, bạn cần đưa trẻ đi khám ngay:

• Lừ đừ
• Đi tiểu ít
• Mắt trũng
• Miệng khô
• Yếu tay chân
• Ngủ gà, ngủ gật
• Lưỡi và môi khô
• Ít nước mắt khi khóc
• Tỏ ra bứt rứt, khó chịu
• Bàn tay hoặc chân lạnh
• Da nhợt nhạt hoặc nổi bông
• Thở nhanh và thường thở dốc

Làm gì khi trẻ bị ngộ độc thực phẩm?

Khi trẻ có các dấu hiệu ngộ độc thực phẩm, bạn cần chú ý một số điều sau:

1. Chú ý tình trạng nôn của trẻ: Khi trẻ nôn, cần lưu ý tư thế cho trẻ nằm đầu thấp, nghiêng một bên, tránh nằm ngửa vì nguy cơ hít dịch nôn vào phổi gây tắc nghẽn đường thở rất nguy hiểm tính mạng. Một số trẻ lúc ngủ cũng có thể bị nôn vọt, tuy nhiên nôn trong tư thế nằm như vậy rất nguy hiểm, dịch nôn có thể bị sặc lên mũi, xuống phổi, do đó, bạn cần phải chú ý quan sát để điều chỉnh tư thế cho trẻ. Khi trẻ nôn bị sặc lên mũi, người lớn phải nhanh chóng dùng miệng hút mũi trẻ nếu không trẻ sẽ bị sặc, khó thở và có thể dẫn đến tử vong.
2. Bù nước, điện giải: Tiêu chảy và nôn mửa có thể khiến cơ thể trẻ mất nước, rối loạn điện giải trầm trọng. Nếu không được bù nước kịp thời, trẻ sẽ dần mệt lả, suy kiệt, thậm chí còn có thể nguy hiểm đến tính mạng. Để tránh tình trạng này, bạn nên cho trẻ uống nhiều nước hoặc uống dung dịch oresol. Tuy nhiên, bạn cần pha oresol theo đúng hướng dẫn, cho trẻ uống từ từ, từng chút một, không ép trẻ uống quá nhiều vì như vậy có thể khiến bé lại nôn vọt ra ngoài.
3. Cho trẻ ăn thức ăn mềm: Bạn nên cho trẻ ăn cháo, cơm, súp nghiền để giúp ruột mau hồi phục và hệ men tiêu hóa sớm hoạt động lại bình thường. Với những bé còn bú mẹ, bạn nên tiếp tục cho bé bú và bú nhiều hơn so với trước. Đặc biệt, tránh cho trẻ ăn các loại thực phẩm khó tiêu như đồ ăn chiên rán nhiều dầu mỡ, các loại rau củ quả chưa được nấu chín kỹ… Bơ, sữa cũng là thực phẩm cần tránh trong giai đoạn này, bởi cơ thể đang duy trì trạng thái chống lại các độc tố nên sẽ khó dung nạp được lactose, dẫn đến chứng đầy bụng, khó tiêu.
4. Tuyệt đối không dùng thuốc cầm tiêu chảy: Với những trường hợp tiêu chảy do ngộ độc thức ăn, không quen thức ăn mới hoặc ăn những món kỵ nhau…, bạn không cần vội cho trẻ uống thuốc bởi chỉ cần lượng thức ăn này được tống hết ra ngoài là bệnh sẽ khỏi. Nếu uống thuốc, vi khuẩn, độc tố gây ngộ độc có thể lưu lại trong hệ tiêu hóa lâu hơn, làm cho trẻ càng cảm thấy đầy hơi, chướng bụng.
5. Tránh hoạt động mạnh: Việc rơi vào tình trạng tiêu chảy và nôn mửa thường xuyên sẽ khiến cơ thể trẻ rất mệt mỏi. Chính vì vậy, bạn nên để bé nghỉ ngơi. Những hoạt động mạnh trong lúc này sẽ càng làm bé thêm mệt mỏi và dễ gặp phải chấn thương.
6. Đưa trẻ đi khám ngay nếu trẻ có những dấu hiệu nặng như nôn nhiều, không thể uống được hoặc bỏ bú, mệt nhiều, chất nôn có máu hoặc ngả màu xanh cùng các dấu hiệu khác như sốt cao, phân có máu, trẻ rất khát, đau bụng nhiều, bụng trướng, đau đầu hoặc bệnh kéo dài trên 2 ngày.

Thông thường, trẻ sẽ hồi phục hoàn toàn sau từ 1 – 5 ngày. Tuy nhiên, trước khi cho trẻ đi học lại, bạn cần đưa trẻ đi khám để xác định chắc chắn trẻ đã hoàn toàn hồi phục.

Phòng ngừa ngộ độc thực phẩm ở trẻ em như thế nào?

Hiện nay, tình trạng thực phẩm bẩn, chứa nhiều hóa chất độc hại đang diễn tiến hết sức phức tạp. Với những gia đình có con nhỏ, cha mẹ cần hết sức cẩn thận trong khâu chọn lựa, chế biến thực phẩm để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ ngộ độc:

• Chọn mua những thực phẩm tươi sống, không bị ôi thiu, không hết hạn sử dụng, có xuất xứ rõ ràng.
• Không dùng những thức ăn có chứa độ tố như thịt cá nóc, khoai tây mọc mầm, thực phẩm bị lên nấm mốc, các loại nấm lạ… và những thực phẩm nhiễm chất độc hóa học.
• Bảo quản những thức ăn chưa chế biến và đã chế biến trong tủ lạnh ở nhiệt độ phù hợp.
• Không nên để thức ăn đã nấu chín ở nhiệt độ thường quá hai giờ, đặc biệt vào mùa hè, khi tiết trời nắng nóng thì không nên để ở bên ngoài quá một giờ.
• Làm chín thức ăn đúng cách, ở nhiệt độ phù hợp. Nấu chín thức ăn, đun sôi nước trước khi sử dụng. Rửa các loại trái cây tươi trực tiếp dưới vòi nước đang chảy.
• Rửa tay sạch bằng xà phòng diệt khuẩn trước khi tiếp xúc với thực phẩm, trong quá trình chế biến và sau khi chế biến món ăn để ngăn ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn qua đường ăn uống.
• Dụng cụ chế biến thức ăn cũng phải sạch sẽ, rửa lại bằng xà phòng và nên rửa với nước ấm.
• Khi đi ăn ngoài, nên chọn ăn ở những nơi đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, tránh những quán ăn bụi bẩn, ẩm thấp…
• Thực hiện quy tắc ăn chín uống sôi
• Nhắc nhở trẻ rửa tay thật sạch bằng xà phòng diệt khuẩn trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi chơi bên ngoài. Nếu con có thói quen rửa tay vội vàng, bạn cần kiểm tra lại sau khi bé rửa xong. Ngoài ra, bạn cũng nên trang bị những sản phẩm xà phòng, nước rửa tay sạch khuẩn có thành phần Ion Bạc để đảm bảo loại bỏ sạch các vi khuẩn có thể bám trên bàn tay của bé.

Ngân Phạm / HELLO BACSI