Ngộ độc thực phẩm ở trẻ em bao lâu thì khỏi? Dấu hiệu và cách xử lý

Do sức đề kháng yếu nên trẻ nhỏ là đối tượng thường có nguy cơ cao bị ngộ độc thực phẩm. Là cha mẹ, bạn nên sớm tìm hiểu về tình trạng ngộ độc thực phẩm ở trẻ em để biết cách can thiệp kịp thời nếu chẳng may bé cưng rơi vào tình huống này.

Dấu hiệu ngộ độc thực phẩm ở trẻ em ra sao? Trẻ bị ngộ độc thực phẩm cần chăm sóc như thế nào? Làm sao để hạn chế nguy cơ ngộ độc ở trẻ? Tất cả những thắc mắc này của bạn sẽ được giải đáp thông qua những chia sẻ dưới đây của Hello Bacsi.

Ngộ độc thực phẩm ở trẻ em là gì?

Ngộ độc thực phẩm ở trẻ em xảy ra khi bé sử dụng thực phẩm, thức uống bị nhiễm khuẩn, nấm, ký sinh trùng hoặc nhiễm độc.

Ngộ độc thực phẩm là mối đe dọa thường trực đối với tất cả mọi người, tuy nhiên, ngộ độc thực phẩm ở trẻ em thường xảy ra ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi nhất, do hệ miễn dịch của bé còn non kém, không đủ khả năng để chống lại các tác nhân gây hại.

Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm ở trẻ em

Nguyên nhân chính gây ngộ độc thực phẩm là do trẻ ăn phải các thực phẩm bị nhiễm khuẩn, nhiễm chất hóa học hoặc các yếu tố gây hại khác:

• Vi khuẩn: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ bị ngộ độc thức ăn, điển hình là vi khuẩn Salmonella, E.coli…
• Virus: Các loại virus như Norwalk, virus viêm gan A… cũng có thể gây ngộ độc thực phẩm ở trẻ em.
• Ký sinh trùng
• Vi nấm Aflatoxin
• Độc tố của vi khuẩn: Độc tố tụ cầu Staphylococcus hay độc tố Botulinum cũng gây ngộ độc thực phẩm cho trẻ.
• Các độc tố tự nhiên: Độc tố như chất bảo quản, thuốc bảo vệ thực vật, chất ép trái cây chín nhanh, hóa chất, phụ gia… cũng có thể khiến trẻ bị ngộ độc nếu sử dụng quá liều lượng cho phép.

Trẻ nhỏ sẽ có nguy cơ cao bị ngộ độc thực phẩm nếu bạn lơ là, thiếu chú ý trong khâu lựa chọn, chế biến thức ăn cho trẻ. Ngoài ra, việc giữ vệ sinh tay kém, không có thói quen rửa tay thường xuyên ở cả trẻ nhỏ lẫn người lớn cũng là một trong những yếu tố khiến trẻ dễ bị ngộ độc.

Triệu chứng ngộ độc thực phẩm ở trẻ em

Ngộ độc thực phẩm ở trẻ em thường rất dễ phát hiện, bởi các dấu hiệu trẻ bị ngộ độc thức ăn thường xảy ra trong vòng vài giờ hoặc vài ngày kể từ khi trẻ ăn hoặc uống thực phẩm bị nhiễm độc. Triệu chứng chính của ngộ độc thực phẩm ở trẻ em là:

• Tiêu chảy nhiều lần (phân, nước tiểu có thể có máu)
• Nôn ói, có khi nôn cả ra máu.
• Sốt cao trên 38 độ C, cũng có thể không sốt
• Mệt mỏi
• Đau đầu 
• Đau bụng

Các triệu chứng của ngộ độc thực phẩm thường rất nặng ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và người cao tuổi. Tình trạng tiêu chảy và nôn ói do ngộ độc thực phẩm có thể gây mất nước, mất điện giải, trụy tim mạch ở trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh. Bệnh nhi có thể bị mất nước nghiêm trọng và kiệt sức rất nhanh. Không những vậy, mất nước, mất điện giải còn rất dễ dẫn đến sốc nhiễm khuẩn nếu nguyên nhân do vi khuẩn gây nên.

Do đó, cần lưu ý những dấu hiệu mất nước ở trẻ để có thể kịp thời đưa bé đi khám và điều trị:

• Lừ đừ, mệt lả
• Đi tiểu ít, nước tiểu cũng ít và sẫm màu
• Mắt trũng
• Miệng, lưỡi và môi khô
• Yếu tay chân, bàn tay, bàn chân lạnh
• Ngủ gà, ngủ gật 
• Ít nước mắt khi khóc
• Tỏ ra bứt rứt, khó chịu
• Da nhợt nhạt hoặc nổi bông
• Thở nhanh và thường thở dốc, mạch nhanh
• Có thể co giật
• Sốt cao

Trẻ bị ngộ độc thức ăn bao lâu thì khỏi?

Thông thường, tình trạng trẻ bị ngộ độc thức ăn nôn nhiều có thể kéo dài khoảng 1 ngày, trong khi tiêu chảy thường kéo dài lâu hơn, thậm chí là 1 tuần hoặc nhiều hơn. Trẻ sẽ hồi phục hoàn toàn sau từ 1 – 5 ngày.

Tuy nhiên, lời đáp cho vấn đề trẻ bị ngộ độc thức ăn bao lâu thì khỏi còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, chẳng hạn như sức đề kháng của bé, mức độ ngộ độc và nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm ở trẻ em. Điều phụ huynh cần quan tâm là nên chú ý chăm sóc trẻ bị bị ngộ độc thực phẩm đúng cách để bé nhanh chóng hồi phục.

Cách xử lý khi trẻ bị ngộ độc thức ăn, ngộ độc thực phẩm

Khi trẻ có các dấu hiệu ngộ độc thực phẩm ở trẻ em, cha mẹ cần làm những điều sau:

1. Ngưng cho trẻ ăn thực phẩm bị ngộ độc

Khi trẻ có những dấu hiệu bị ngộ độc thức ăn, cha mẹ cần ngay lập tức ngừng cho trẻ ăn món đó để tránh việc mức độ ngộ độc tăng lên.

2. Chú ý tình trạng nôn của trẻ

Khi trẻ bị ngộ độc thức ăn nôn, cần lưu ý tư thế cho trẻ nằm đầu thấp, nghiêng một bên, tránh nằm ngửa vì nguy cơ hít dịch nôn vào phổi gây tắc nghẽn đường thở rất nguy hiểm tính mạng.

Một số trẻ lúc ngủ cũng có thể bị nôn vọt. Tuy nhiên, nôn trong tư thế nằm như vậy rất nguy hiểm, dịch nôn có thể bị sặc lên mũi, xuống phổi. Do đó, cha mẹ cần phải chú ý quan sát để điều chỉnh tư thế cho trẻ.

Khi trẻ nôn bị sặc lên mũi, người lớn phải nhanh chóng dùng miệng hút mũi trẻ nếu không trẻ sẽ bị sặc, khó thở và có thể dẫn đến tử vong.

3. Bù nước, điện giải

Tiêu chảy và nôn mửa do ngộ độc thực phẩm ở trẻ em có thể khiến cơ thể trẻ mất nước, rối loạn điện giải trầm trọng. Nếu không được bù nước kịp thời, trẻ sẽ dần mệt lả, suy kiệt, thậm chí còn có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Để tránh tình trạng này, bạn nên cho trẻ uống nhiều nước hoặc uống dung dịch oresol. Tuy nhiên, bạn cần pha oresol theo đúng hướng dẫn, cho trẻ uống từ từ, từng chút một, không ép trẻ uống quá nhiều vì như vậy có thể khiến bé lại nôn vọt ra ngoài.

4. Cho trẻ ăn thức ăn mềm

Cha mẹ nên cho trẻ bị ngộ độc thực phẩm ăn cháo, cơm, súp nghiền để giúp ruột mau hồi phục và hệ men tiêu hóa sớm hoạt động lại bình thường. Với những bé còn bú mẹ, bạn nên tiếp tục cho bé bú và bú nhiều cữ hơn so với trước.

Đặc biệt, tránh cho trẻ ăn các loại thực phẩm khó tiêu như đồ ăn chiên rán nhiều dầu mỡ, các loại rau củ quả chưa được nấu chín kỹ… Bơ, sữa cũng là thực phẩm cần tránh trong giai đoạn ngộ độc thực phẩm ở trẻ em, bởi cơ thể đang duy trì trạng thái chống lại các độc tố nên sẽ khó dung nạp được lactose, dẫn đến chứng đầy bụng, khó tiêu.

5. Tuyệt đối không dùng thuốc cầm tiêu chảy

Với những trường hợp tiêu chảy do ngộ độc thức ăn, không quen thức ăn mới hoặc ăn những món kỵ nhau…, bạn không cần vội cho trẻ uống thuốc bởi chỉ cần lượng thức ăn này được tống hết ra ngoài là bệnh sẽ khỏi.

Nếu uống thuốc, vi khuẩn, độc tố gây ngộ độc có thể lưu lại trong hệ tiêu hóa lâu hơn, làm cho trẻ càng cảm thấy đầy hơi, chướng bụng.

6. Tránh cho trẻ bị ngộ độc thực phẩm hoạt động mạnh

Việc rơi vào tình trạng tiêu chảy và nôn mửa thường xuyên sẽ khiến cơ thể trẻ rất mệt mỏi. Chính vì vậy, bạn nên để bé nghỉ ngơi. Những hoạt động mạnh trong lúc này sẽ càng làm bé thêm mệt mỏi và dễ gặp phải chấn thương.

7. Đưa trẻ đi khám ngay khi có dấu hiệu ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng

Cha mẹ cần đưa bé đến bệnh viện ngay nếu trẻ có những dấu hiệu ngộ độc thực phẩm ở trẻ em nặng như:

• Nôn nhiều
• Không thể uống được hoặc bỏ bú
• Mệt nhiều
• Chất nôn có máu hoặc ngả màu xanh
• Sốt cao
• Phân có máu
• Trẻ rất khát
• Đau bụng nhiều
• Bụng cổ trướng
• Đau đầu
• Các triệu chứng ngộ độc thực phẩm kéo dài trên 2 ngày.

Phòng ngừa ngộ độc thực phẩm ở trẻ em

Hiện nay, tình trạng thực phẩm bẩn, chứa nhiều hóa chất độc hại đang diễn tiến hết sức phức tạp. Với những gia đình có con nhỏ, cha mẹ cần hết sức cẩn thận trong khâu chọn lựa, chế biến thực phẩm để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ ngộ độc thực phẩm ở trẻ em:

• Chọn mua những thực phẩm tươi sống, không bị ôi thiu, không hết hạn sử dụng, có xuất xứ rõ ràng.
• Không dùng những thức ăn có chứa độ tố như thịt cá nóc, khoai tây mọc mầm, thực phẩm bị lên nấm mốc, các loại nấm lạ… và những thực phẩm nhiễm chất độc hóa học.
• Bảo quản những thức ăn chưa chế biến và đã chế biến trong tủ lạnh ở nhiệt độ phù hợp.
• Không nên để thức ăn đã nấu chín ở nhiệt độ thường quá hai giờ, đặc biệt vào mùa hè, khi tiết trời nắng nóng thì không nên để ở bên ngoài quá một giờ.
• Làm chín thức ăn đúng cách, ở nhiệt độ phù hợp là một cách để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm ở trẻ em. Nấu chín thức ăn, đun sôi nước trước khi sử dụng. Rửa các loại trái cây tươi trực tiếp dưới vòi nước đang chảy.
• Cách ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm ở trẻ em là rửa tay sạch bằng xà phòng diệt khuẩn trước khi tiếp xúc với thực phẩm, trong quá trình chế biến và sau khi chế biến món ăn để ngăn ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn qua đường ăn uống.
• Dụng cụ chế biến thức ăn cũng phải sạch sẽ, rửa lại bằng xà phòng và nên rửa với nước ấm.
• Khi đi ăn ngoài, nên chọn ăn ở những nơi đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, tránh những quán ăn bụi bẩn, ẩm thấp…
• Thực hiện quy tắc ăn chín uống sôi để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm ở trẻ em.
• Nhắc nhở trẻ rửa tay thật sạch bằng xà phòng diệt khuẩn trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi chơi bên ngoài. Nếu con có thói quen rửa tay vội vàng, bạn cần kiểm tra lại sau khi bé rửa xong. Ngoài ra, bạn cũng nên trang bị những sản phẩm xà phòng, nước rửa tay sạch khuẩn có thành phần Ion Bạc để đảm bảo loại bỏ sạch các vi khuẩn có thể bám trên bàn tay của bé.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu hơn về tình trạng ngộ độc thực phẩm ở trẻ em.