Sữa non là một loại sữa đặc biệt đối với sự phát triển cũng như sức khỏe của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Với hàm lượng dinh dưỡng cao và những thành phần hiếm có trong tự nhiên, loại sữa này đem đến những lợi ích tuyệt vời cho các bé trong giai đoạn đầu đời.

Tham khảo ngay những thông tin được tổng hợp trong bài viết dưới đây của Hello Bacsi để biết được sữa non là gì và những công dụng của sữa non đối với trẻ em.

Sữa non là gì?

Sữa non là sữa mẹ ở giai đoạn đầu, được sản xuất trong bầu ngực từ khoảng tuần thứ 20 của thai kỳ và tồn tại cho đến vài ngày đầu sau khi sinh. Một số thai phụ sản xuất sữa non sớm hơn, từ tuần thứ 12 – 16 của thai kỳ. Điều này thường xảy ra ở những mẹ bầu đã từng mang thai. Mặc dù loại sữa này được phát triển trong thai kỳ, việc tiết sữa trong thời kỳ mang thai bị ức chế bởi estrogen và progesterone. Phải đến sau khi sinh và sổ nhau thai, sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể mẹ mới khuyến khích tiết ra sữa non, cho phép em bé bắt đầu bú ngay sau khi sinh.

Tùy vào cơ địa của mẹ mà lượng sữa đầu tiên này tiết ra có màu sắc khác nhau. Đối với một số phụ nữ, chất sữa này sẽ đặc và có màu vàng nhạt. Đối với những mẹ khác, sữa có thể lỏng và trắng đục. Nhìn chung, sữa non có màu từ vàng đậm đến trong suốt, có thể đặc, sệt, dính hoặc lỏng. Cơ thể mẹ tiết ra sữa đặc biệt này trong vài ngày sau sinh cho đến khi lượng sữa mẹ tăng lên, chuyển sang màu kem hoặc trắng hơn – giai đoạn sữa chuyển tiếp.

Đối với trẻ sơ sinh, sữa non là sữa đầu tiên mà các bé bú. Mặc dù sữa non được sản xuất rất ít, nhưng vì dạ dày của trẻ sơ sinh khá nhỏ nên loại sữa đặc biệt này vẫn giúp các bé no lâu. Đặc biệt, sữa còn chứa nhiều hợp chất tăng cường miễn dịch, đem đến nhiều giá trị dinh dưỡng quý giá trong giai đoạn đầu đời của trẻ.

Các thành phần của sữa non

So với sữa trưởng thành, các thành phần dinh dưỡng của sữa non cao hơn gấp 10 lần. Một số thành phần chính của loại sữa này bao gồm:

Protein

Sữa non đậm đặc chất dinh dưỡng và đầy đủ chất đạm, giúp khởi đầu sự phát triển của trẻ một cách tốt nhất có thể. Hàm lượng protein có trong loại sữa này cao hơn sữa trưởng thành, giúp bé tăng trưởng nhanh, bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi bệnh tật. Nhờ chứa nhiều năng lượng và chất đạm nên dù bú lượng ít sữa non vấn có thể giúp bé no rất lâu. Sữa còn chứa nhiều lactalbumin, lactoprotein và đặc biệt là rất giàu lactoferrin.

Lactoferrin là một loại protein giúp liên kết sắt. Chất này đóng một vai trò quan trọng trong chức năng miễn dịch và có đặc tính kháng khuẩn, kháng virus. Những đặc điểm này của sữa non giúp bảo vệ em bé khỏi nhiễm trùng, chống viêm và hỗ trợ hấp thu sắt. Một nghiên cứu cho thấy rằng lactoferrin của bò giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và tăng mức độ chống oxy hóa ở những người khỏe mạnh.

Yếu tố tăng trưởng

Sữa non chứa một số yếu tố tăng trưởng hỗ trợ sự tăng trưởng và phát triển của em bé. Trong đó, 2 yếu tố chính là yếu tố tăng trưởng chuyển dạng alpha và beta. Sữa cũng chứa các yếu tố tăng trưởng giống Insulin-1 và 2, đóng vai trò quan trọng trong việc sửa chữa cơ và sụn. Vì lý do này, ngày càng có nhiều vận động viên uống bổ sung sữa non để giảm thời gian hồi phục.

Loại sữa đầu tiên dành cho trẻ sơ sinh này cũng rất giàu các yếu tố tăng trưởng khác giúp kích thích sự phát triển của màng nhầy bảo vệ trong ruột của bé.

Các yếu tố miễn dịch và kháng thể

Thành phần nổi bật của sữa non là các yếu tố miễn dịch và kháng thể, có tác dụng hỗ trợ hệ thống miễn dịch của trẻ sơ sinh, bảo vệ bé chống lại bệnh tật. Các thành phần miễn dịch này bao gồm hàm lượng cao bạch cầu kháng thể, IgA, IgG, IgM và cả những chất giúp ngăn ngừa nhiễm trùng do vi khuẩn trong hệ tiêu hóa.

Có đến 2/3 tế bào trong sữa non là tế bào bạch cầu giúp bảo vệ trẻ chống lại nhiễm trùng. Các tế bào bạch cầu này tạo ra các kháng thể có thể vô hiệu hóa vi khuẩn hoặc virus.

Đặc biệt, sữa non chứa hàm lượng cao globulin miễn dịch (immunoglobulin) bài tiết A (Secretory IgA – sIgA) giúp bảo vệ đường tiêu hóa của bé và tiêu diệt virus, vi khuẩn. Immunoglobulin có tác dụng truyền miễn dịch thụ động cho trẻ. Nghĩa là, các phân tử cung cấp khả năng bảo vệ miễn dịch chống lại nhiễm trùng ở người mẹ sẽ được vận chuyển trong máu đến bầu ngực, từ đó liên kết với nhau để tạo thành sIgA sau đó được tiết vào sữa non. Trẻ sơ sinh bú lượng sữa đầu tiên này sẽ hấp thụ lượng lớn immunoglobulin vào trong niêm mạc của hệ thống đường ruột và hệ hô hấp. Điều này giúp bảo vệ em bé chống lại bệnh tật mà người mẹ đã trải qua cũng như bảo vệ màng nhầy trong cổ họng, phổi và ruột của trẻ sơ sinh.

Hormone

Sữa non chứa nhiều loại hormone, nhưng các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu hết tác dụng của mỗi loại đối với cơ thể. Tuy nhiên, một số hormone có thể ảnh hưởng đến sự trưởng thành sớm của niêm mạc dạ dày.

Vitamin, khoáng chất và muối

Sữa non có hàm lượng natri, kali, clorua, vitamin tan trong chất béo và khoáng chất nhiều hơn sữa trưởng thành. Các vitamin A, B2, B3, E, K, khoáng chất và muối này giúp bảo vệ bé khỏi tình trạng mất nước trong những ngày đầu sau khi sinh.

Thành phần vitamin A làm cho sữa có màu vàng đặc trưng. Vitamin A cũng rất quan trọng đối với sự phát triển thị giác, da và hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh.

Lượng khoáng chất dồi dào như magie có khả năng hỗ trợ tốt cho tim và xương của các bé. Đồng và kẽm giúp phát triển hệ thống miễn dịch. Kẽm cũng rất quan trọng cho sự phát triển của não bộ. So với sữa trưởng thành, loại sữa này có lượng kẽm cao gấp gần 4 lần.

Prebiotic

Prebiotic trong sữa non giúp nuôi sống và hình thành các lợi khuẩn trong đường ruột của em bé.

Chất béo và đường

So với sữa trưởng thành, sữa non có lượng đường thấp hơn một chút và lượng chất béo thấp hơn đáng kể. Loại sữa đặc biệt này cũng chứa ít lactose và carbohydrate. Điều này giúp trẻ sơ sinh dễ tiêu hóa hơn và hấp thụ nhiều chất dinh dưỡng hơn. Từ đó, trẻ được phát triển theo cách tốt nhất có thể.

Lợi ích tuyệt vời của sữa non đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Sữa non cung cấp tất cả các chất dinh dưỡng mà trẻ sơ sinh cần trong những ngày đầu đời, cũng như nhiều thành phần quan trọng để bảo vệ bé chống lại các bệnh nhiễm trùng. Những lợi ích tuyệt vời của loại sữa này đối với trẻ em còn nhiều hơn thế:

Sữa non tăng cường hệ thống miễn dịch

Sữa non là chất tăng cường miễn dịch tự nhiên mạnh nhất mà khoa học phát hiện được. Loại sữa này đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng hệ thống miễn dịch cho trẻ sơ sinh. Bởi vì sữa non chứa nhiều kháng thể, nên tác dụng của sữa non phải kể đến đầu tiên là giúp tăng cường hệ thống miễn dịch cho trẻ và giúp chống lại nhiễm trùng.

Với đặc tính tăng cường miễn dịch mạnh mẽ, sữa non cung cấp khả năng bảo vệ chống lại vi trùng trong môi trường sống và hạn chế tình trạng viêm nhiễm bên trong cơ thể. Điều này góp phần đáng kể vào sự phát triển khỏe mạnh lâu dài của bé.

Ngoài ra, thành phần immunoglobulin trong sữa non đóng vai trò như một loại vắc xin tự nhiên, giúp trẻ hình thành hệ miễn dịch thụ động chống lại nhiều bệnh nguy hiểm.

Bảo vệ chức năng đường ruột

Sữa non rất dễ tiêu hóa là thức ăn đầu tiên tốt nhất cho bé. Sữa được tạo ra với lượng nhỏ nhưng lại cung cấp nhiều năng lượng và các chất dinh dưỡng ở dạng cô đặc với khối lượng thấp. Điều này phù hợp với hệ tiêu hóa còn non nớt của trẻ sơ sinh, giúp lót ruột bằng một lớp bảo vệ nhằm chống lại các bệnh nhiễm trùng và bệnh tật trong tương lai. Sữa cũng có tác dụng nhuận tràng nhẹ, khuyến khích bé đi tiêu phân lần đầu tiên, được gọi là phân su.

Sữa non cũng giúp thiết lập một hệ vi sinh vật đường ruột cân bằng ở trẻ sơ sinh. Ruột được coi là vô trùng khi sinh. Loại sữa đặc biệt này khuyến khích sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong đường ruột, giúp hệ tiêu hóa của bé phát triển và hoạt động tốt. Ngoài ra, sữa cũng hấp thụ và tiêu diệt các sinh vật gây bệnh.

Sữa non ngăn ngừa bệnh vàng da

Việc tiêu thụ sữa non giúp trẻ thường xuyên đi tiêu. Điều này giúp loại bỏ bilirubin dư thừa ra khỏi cơ thể trẻ sơ sinh. Bilirubin là chất thải của các tế bào hồng cầu chết được tạo ra với số lượng lớn khi sinh do giảm thể tích máu. Quá trình đào thải bilirubin có tác dụng ngăn ngừa bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh.

Hạn chế tình trạng chậm phát triển

Ở trẻ nhẹ cân, việc nhận sữa non từ mẹ hoặc dưới dạng thức uống bổ sung từ sữa công thức có thể hỗ trợ tăng cân lành mạnh và ngăn ngừa tình trạng kém phát triển.

Ngoài ra, sữa này còn có khả năng sửa chữa và tăng trưởng hệ cơ – xương đáng kể. Điều này giúp trẻ tăng trưởng và phát triển khỏe mạnh.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu được sữa non là gì và những tác dụng của sữa non dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.