Bệnh viêm ruột là một bệnh lý thường xảy ra do nhiễm phải vi khuẩn hoặc virus từ thực phẩm. Triệu chứng viêm ruột thường gặp nhất ở người bệnh là đau bụng và tiêu chảy, có thể liên tục hoặc gián đoạn.
Hầu hết trường hợp viêm ruột nhẹ đều không cần điều trị nhưng khi bị tiêu chảy nặng, cần xử lý phù hợp. Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về các triệu chứng, nguyên nhân, cách điều trị cũng như phòng ngừa viêm ruột qua bài viết sau.
Bệnh viêm ruột là gì?
Viêm ruột có thể xảy ra ở bất cứ đoạn ruột nào của ống tiêu hoá. Tuỳ theo tác nhân gây bệnh, gây viêm ở đại tràng hay viêm ruột non.
Điều này có thể ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, dẫn đến buồn nôn, tiêu chảy và nôn. Viêm ruột cấp tính xảy ra đột ngột và thường chỉ kéo dài vài ngày. Ít gặp hơn, viêm có thể là mạn tính, kéo dài dai dẳng.
Bệnh được phân chia thành:
- Viêm ruột do bức xạ
- Viêm dạ dày ruột do vi rút
- Viêm ruột Campylobacter
- Viêm ruột E coli
- Ngộ độc thực phẩm
- Viêm ruột do Salmonella
- Viêm ruột Shigella
- Ngộ độc thực phẩm do tụ cầu vàng.
[embed-health-tool-bmr]
Các dấu hiệu và triệu chứng bệnh viêm ruột
Các triệu chứng của bệnh viêm ruột đều giống nhau ở mọi trường hợp, bất kể bạn mắc phải loại viêm ruột nào. Các triệu chứng bao gồm:
- Sốt
- Nhức mỏi cơ thể
- Đau bụng
- Buồn nôn và ói mửa
- Ăn mất ngon
- Tiêu chảy
- Thỉnh thoảng có máu trong phân.
Nguyên nhân gây viêm ruột là gì?
Trong các loại bệnh viêm ruột, có 4 loại phổ biến và từng loại sẽ có nguyên nhân riêng. Cụ thể như sau:
Viêm ruột truyền nhiễm
Đây là loại phổ biến nhất, do virus, vi khuẩn hoặc kí sinh trùng gây ra. Chúng lây lan qua thực phẩm, nước ô nhiễm hoặc do tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh.
Các loại virus thường gây viêm ruột bao gồm:
- Norovirus
- Rotavirus
- Adenovirus
- Astrovirus
Vi khuẩn thường gây viêm ruột bao gồm:
- Salmonella
- Shigella
- E coli
- C. jejuni.
- C. difficile
- S. aureus
Ký sinh trùng thường gây viêm ruột bao gồm:
- Giardia
- Cryptosporidium
- Cyclospora
Viêm ruột tự miễn
Tình trạng này còn được gọi là viêm ruột nguyên phát. Các bệnh tự miễn khiến cơ thể nhầm lẫn thức ăn trong đường tiêu hóa là một tác nhân gây bệnh nên phản ứng lại, gây ra viêm.
Tình trạng tự miễn có thể là mạn tính, bao gồm:
- Bệnh Celiac
- Viêm loét ruột
- Viêm ruột tăng bạch cầu ái toan
- Viêm ruột vi thể
- Viêm ruột lupus
- Bệnh Crohn.
Bên cạnh đó, việc lạm dụng một số thuốc sau đây cũng có thể gây ra viêm ruột non:
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID)
- Một số loại thuốc kháng sinh
- Rượu bia
- Cocain.
Viêm ruột phóng xạ
Viêm ruột do bức xạ, còn gọi là viêm ruột thứ phát, là do tiếp xúc với bức xạ, đặc biệt là ở vùng bụng và vùng chậu.
Xạ trị và hóa trị được sử dụng để tiêu diệt tế bào ung thư, nhưng chúng cũng có thể tiêu diệt các tế bào khỏe mạnh trong lớp màng bảo vệ miệng, dạ dày và ruột của bạn. Điều này phá hủy lớp lót bảo vệ, dẫn đến kích ứng và viêm.
Đối với hầu hết mọi người, viêm ruột do phóng xạ chỉ kéo dài vài tuần sau khi điều trị. Nhưng đôi khi, tình trạng này kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm. Các nhà khoa học vẫn chưa tìm được lý do vì sao. Những người bị viêm ruột mạn tính do bức xạ có thể có nguy cơ bị tổn thương nghiêm trọng ở ruột non.
Viêm ruột do thiếu máu cục bộ
Thiếu máu cục bộ ruột non xảy ra khi nguồn cung cấp máu cho một phần ruột bị tắc nghẽn. Tình trạng này dù không phổ biến nhưng lại nghiêm trọng, dẫn tới viêm ruột.
Viêm đường ruột có nguy hiểm không?
Viêm ruột cấp
Biến chứng nghiêm trọng nhất của viêm ruột cấp tính là mất nước. Nghe có vẻ không nguy hiểm nhưng tình trạng mất nước có thể nặng.
Người lớn có thể phục hồi dễ dàng sau khi bị mất nước. Tuy nhiên, với trẻ em, người già và người suy giảm miễn dịch thì nó lại nguy hiểm.
Nếu đang bị viêm ruột, bạn phải bù nước hoặc dịch đầy đủ sau khi tiêu chảy, nôn.
Bên cạnh đó, hãy lưu ý đến các dấu hiệu mất nước bao gồm:
- Đau đầu
- Mệt mỏi
- Yếu
- Chóng mặt
- Tim đập nhanh
- Huyết áp thấp
- Khô miệng
- Nước tiểu đậm màu
- Táo bón
- Khô mắt, mắt sâu trũng.
Viêm ruột mạn tính
Dù tình trạng này ít gặp hơn cấp tính nhưng hậu quả mà nó gây ra có thể nghiêm trọng và lâu dài, bao gồm:
- Thiếu máu
- Tiêu chảy mạn tính
- Đau bụng
- Chướng bụng
- Buồn nôn
- Tắc một phần ruột non.
Làm sao để chẩn đoán bệnh viêm ruột?
Viêm ruột thường được chẩn đoán dựa trên các triệu chứng, tiền sử bệnh và khám thực thể.
Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm cần thiết như:
- Cấy phân / soi phân để tìm loại nhiễm trùng. Tuy nhiên, xét nghiệm này không phải lúc nào cũng có thể xác định được vi khuẩn gây bệnh
- Nội soi dạ dày đại tràng để quan sát thành ruột tổn thương và lấy mẫu mô nếu cần
- Các xét nghiệm hình ảnh, chẳng hạn như chụp CT và MRI, nếu các triệu chứng vẫn tồn tại, hoặc nghi biến chứng như thủng ruột.
Các cách điều trị viêm ruột hiệu quả
Điều trị viêm ruột tập trung vào việc kiểm soát các triệu chứng, thường chỉ cần:
- Nghỉ ngơi
- Đôi khi cần dùng thuốc cầm tiêu chảy
- Bù nước bằng dung dịch điện giải nếu cơ thể không có đủ chất lỏng
- Truyền dịch tĩnh mạch nếu bạn bị tiêu chảy và không thể giữ được chất lỏng, thường với trẻ em
- Một số trường hợp sử dụng thuốc lợi tiểu hoặc thuốc ức chế men chuyển, đồng thời bị tiêu chảy thì bác sĩ có thể cho ngừng những thuốc này.
Ngoài ra:
- Nếu nguyên nhân là do nhiễm trùng, cơ thể bạn thường sẽ chống lại nó mà không cần trợ giúp. Đôi khi, tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn có thể kéo dài hơn bình thường và bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh.
- Nếu nguyên nhân là do phóng xạ, bác sĩ sẽ chỉ định ngừng xạ trị tạm thời hoặc vĩnh viễn.
- Nếu nguyên nhân là do thiếu máu cục bộ hoặc bệnh tự miễn, những tình trạng này phải được điều trị trực tiếp.
- Bác sĩ cũng có thể kê toa thuốc chống viêm cho các trường hợp viêm ruột mạn tính.
Bệnh viêm đường ruột có tự khỏi không?
Viêm ruột thường tự khỏi nhưng cũng còn tùy trường hợp.
- Loại truyền nhiễm sẽ khỏi trong vòng một tuần.
- Loại do phóng xạ sẽ khỏi trong vòng vài tuần.
- Nếu bạn mắc một bệnh mạn tính gây viêm ruột tái phát, bệnh có thể đến rồi đi.
- Viêm ruột kéo dài hiếm gặp nhưng nghiêm trọng.
Khi nào cần đi khám?
Nếu bạn đang tự điều trị viêm ruột tại nhà, hãy lưu ý đến sự phục hồi của bản thân. Bạn cần đi khám sớm nếu như:
- Các triệu chứng không cải thiện trong ba hoặc bốn ngày
- Bạn đã nôn mửa hơn hai ngày
- Bạn đã bị tiêu chảy trong hơn 24 giờ
- Không thể giữ được chất lỏng trong 24 giờ
- Có dấu hiệu mất nước
- Sốt từ 39 độ
- Có máu trong phân hoặc trong chất nôn
- Bạn bị đau bụng đột ngột và dữ dội.
Viêm đường ruột nên ăn gì?
Nếu bạn gặp khó khăn trong việc nuốt thức ăn, hãy ăn nhạt và chế biến đơn giản. Các bác sĩ có thể khuyến nghị chế độ ăn BRAT với chuối, cơm, sốt táo và bánh mì nướng. Đây không phải là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời về lâu dài nhưng sẽ có tác dụng trong vài ngày.
Bạn nên ăn một lượng nhỏ, ăn thường xuyên để ngăn ngừa buồn nôn.
Khi bắt đầu thấy dễ chịu hơn, bạn có thể ăn súp gà với bánh quy mặn. Nếu bạn chưa sẵn sàng cho thức ăn đặc, món súp cũng giúp giữ nước và giúp bạn tăng thêm một chút năng lượng trong thời gian chờ đợi phục hồi.
Phòng ngừa bệnh viêm ruột
Viêm ruột truyền nhiễm là loại phổ biến nhất, cũng là loại dễ phòng ngừa nhất. Nếu bạn đã từng mắc bệnh này, bạn có thể phòng ngừa mắc bệnh và lây lan sang người khác bằng các biện pháp vệ sinh an toàn như sau:
- Rửa tay bằng xà phòng và nước sau khi đi vệ sinh, trước khi tiếp xúc với thực phẩm
- Rửa sạch dụng cụ nhà bếp và các bề mặt đã tiếp xúc với thịt sống
- Nấu chín kỹ thịt và động vật có vỏ, đun sôi nước trước khi uống
- Bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ phù hợp
- Sử dụng nước đóng chai khi đi du lịch
- Nếu bạn bị bệnh, hãy ở nhà cho đến 48 giờ sau khi hết các triệu chứng.
