Móng tay không chỉ đơn thuần là lớp bảo vệ trên đầu ngón tay. Trạng thái của móng tay còn là “tấm gương” phản chiếu sức khỏe bên trong của cơ thể. Những vấn đề về móng tay như thay đổi màu sắc, hình dạng, hay cấu trúc móng tay có thể tiết lộ những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Nguyên nhân của các các vấn đề về móng tay rất đa dạng, từ thiếu dinh dưỡng cho đến các bệnh lý mạn tính như gan, thận, hay tim.
Vậy làm thế nào để bạn nhận ra dấu hiệu bất thường và xử lý kịp thời? Hãy cùng tìm hiểu tổng hợp tất cả các vấn đề về móng tay!
Các vấn đề về móng tay thường gặp và nguyên nhân
Mặc dù một số thay đổi ở móng tay là vô hại, nhưng một số khác có thể báo hiệu các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Dưới đây là nội dung tổng hợp các vấn đề về móng tay thường gặp và nguyên nhân của chúng:
1. Móng tay bị lõm (Koilonychia)
Móng tay lõm là tình trạng móng tay bị lõm xuống, bề mặt cong vào trong thay vì phẳng hoặc hơi cong ra ngoài. Móng thường mỏng, mềm và vết lõm đủ sâu để giữ một giọt nước trên nền móng của bạn.
Ở giai đoạn đầu, móng tay có thể chỉ phẳng dần, nhưng nếu không được xử lý, tình trạng lõm sẽ trở nên rõ rệt hơn.
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là thiếu sắt, đặc biệt khi cơ thể không đủ sắt để sản xuất hemoglobin. Điều này có thể xảy ra do:
- Chế độ ăn uống không đủ sắt, đặc biệt ở người ăn chay không bổ sung đầy đủ dưỡng chất thay thế.
- Kém hấp thu sắt do bệnh lý đường tiêu hóa như bệnh celiac (không dung nạp gluten).
- Chảy máu mãn tính, ví dụ như xuất huyết đường tiêu hóa hoặc phụ nữ bị kinh nguyệt kéo dài.
Một số trường hợp móng tay lõm không do thiếu sắt mà do các yếu tố khác, bao gồm:
- Bệnh gan – hemochromatosis
- Chấn thương móng, thường xảy ra ở trẻ em có thói quen mút tay hoặc người đi giày chật.
- Di truyền.
Khoảng 1/3 trẻ sơ sinh có móng tay lõm do sự phát triển chưa hoàn chỉnh của móng tay. Tuy nhiên, tình trạng này thường tự cải thiện khi trẻ lớn hơn.
2. Móng tay giòn, dễ gãy
Móng tay giòn, dễ gãy (onychoschizia) là tình trạng móng tay bị khô, dễ nứt hoặc gãy, đặc biệt phổ biến ở phụ nữ và người lớn tuổi. Nguyên nhân phổ biến của vấn đề móng tay giòn và dễ gãy gồm có:
Thường xuyên tiếp xúc với nước hoặc hóa chất
Nếu bạn thường xuyên tiếp xúc với nước trong thời gian dài có thể làm móng mất độ ẩm, dễ gãy. Ngoài ra, dùng hóa chất như xà phòng mạnh, thuốc tẩy, hoặc acetone (nước tẩy sơn móng tay) cũng góp phần làm suy yếu lớp protein trong móng.
Lão hóa tự nhiên
Lão hóa làm chậm tốc độ mọc móng, khiến chúng dễ bị tổn thương hơn. Sự thay đổi protein trong móng tay ở người lớn tuổi cũng khiến móng giòn và dễ gãy hơn.
2.1. Thiếu hụt dinh dưỡng
- Thiếu Biotin (vitamin B7). Biotin là dưỡng chất cần thiết giúp tăng cường độ chắc khỏe của móng. Bổ sung biotin (2.5-5 mg/ngày) giúp cải thiện tình trạng móng dễ gãy.
- Thiếu Protein hoặc Sắt. Thiếu protein làm suy yếu cấu trúc móng, còn thiếu sắt gây mỏng và dễ gãy móng.
2.2. Móng tay giòn, dễ gãy do bệnh lý
- Nhiễm nấm gây đổi màu, dày móng và dễ gãy.
- Bệnh vảy nến có thể tạo ra các rãnh hoặc đốm nhỏ trên móng.
- Rối loạn tuyến giáp thường làm móng dày và giòn.
- Hội chứng Raynaud làm giảm tuần hoàn máu đến ngón tay, khiến móng yếu đi.
3. Tụ máu máu dưới móng (Subungual Hematoma)
Một trong các vấn đề về móng tay phổ biến mà chúng ta có thể gặp phải là tụ máu dưới móng (hay còn gọi là tụ huyết dưới móng).
Tình trạng này xảy ra khi máu và dịch tụ lại dưới móng tay hoặc móng chân, gây ra sự thay đổi về màu sắc của móng từ đỏ sang tím, nâu sẫm và cuối cùng là đen khi máu đông lại. Tụ máu dưới móng có thể gây đau đớn do áp lực từ máu tích tụ và làm móng bị sưng hoặc mềm.
Tụ máu dưới móng chủ yếu do các chấn thương trực tiếp vào móng, làm cho các mạch máu nhỏ dưới móng bị vỡ. Điều này dẫn đến máu bị tích tụ dưới móng và gây ra các triệu chứng đau đớn. Các nguyên nhân chính gây ra tụ máu dưới móng bao gồm:
- Chấn thương trực tiếp vào móng. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, ví dụ như khi bạn bị búa đập vào ngón tay hoặc ngón chân, hoặc bị vật nặng rơi lên móng.
- Áp lực lên móng tay lặp đi lặp lại. Đi giày quá chật hoặc các hoạt động tạo áp lực liên tục lên móng cũng có thể dẫn đến tụ máu dưới móng.
Tụ máu dưới móng thường tự khỏi khi móng mới mọc ra, nhưng nếu tình trạng gây đau đớn hoặc không cải thiện, bạn có thể cần sự can thiệp y tế. Một số phương pháp điều trị chảy/ tụ máu dưới móng:
- Chườm đá để giảm sưng và đau. Tuy nhiên, bạn không nên chườm đá trực tiếp lên móng mà phải bọc trong khăn.
- Thủ thuật thủng móng (Trephination). Nếu máu tụ gây đau đớn và áp lực lớn, bác sĩ có thể tiến hành thủ thuật này để dẫn lưu máu tụ, giúp giảm đau.
- Trong những trường hợp nghiêm trọng như gãy xương hoặc vết thương sâu, bác sĩ có thể phải cắt bỏ móng hoặc phẫu thuật các mô bên dưới.
4. Móng tay có đốm trắng (Leukonychia)
Móng tay có đốm trắng, hay còn gọi là Leukonychia, là một tình trạng các đốm trắng xuất hiện trên bề mặt móng tay như hạt gạo. Đây là một hiện tượng thường gặp và trong đa số trường hợp, không phải triệu chứng bệnh lý.
Có một số nguyên nhân chính gây ra tình trạng móng tay bị đốm trắng, bao gồm:
- Chấn thương là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến sự xuất hiện của các đốm trắng trên móng. Khi móng bị va đập mạnh, chẳng hạn như bị vật nặng rơi vào hoặc bị kẹp cửa, các tế bào tạo móng có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến sự xuất hiện của các đốm trắng. Đôi khi thói quen cắn móng tay cũng có thể làm tổn thương móng và tạo ra các đốm trắng.
- Dị ứng với một số sản phẩm làm móng, như sơn móng tay, chất làm cứng móng hoặc móng tay giả. Hệ miễn dịch sẽ phản ứng với các hóa chất này và gây ra hiện tượng này.
- Nhiễm nấm, ngoài việc tạo đốm trắng, móng cũng có thể trở nên dày, đổi màu và nứt nẻ. Đây là một nguyên nhân phổ biến ở những người thường xuyên tiếp xúc với môi trường ẩm ướt.
- Di truyền, chẳng hạn như hội chứng Bart-Pumphrey và bệnh vẩy nến Darier, có thể gây ra tình trạng móng tay bị đốm trắng.
5. Móng tay bị rỗ (Pitting Nail)
Móng tay bị rỗ là tình trạng xuất hiện những vết lõm nhỏ li ti trên bề mặt móng, giống như các vết kim châm. Mặc dù không gây đau đớn trực tiếp, nhưng tình trạng này có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nghiêm trọng, từ các vấn đề da liễu cho đến các bệnh lý khác.
Có một số nguyên nhân chính gây ra tình trạng móng tay bị rỗ, bao gồm:
5.1. Bệnh vẩy nến (Psoriasis)
Đây là một bệnh tự miễn gây viêm da, khiến các tế bào da phát triển nhanh chóng, dẫn đến sự xuất hiện của các vết lõm trên móng tay. Ngoài việc gây lõm móng tay, bệnh vẩy nến móng còn có thể gây ra các triệu chứng khác như đổi màu móng, móng dày lên, bong tróc.
5.2. Viêm da cơ địa (Eczema)
Eczema là một tình trạng viêm da mãn tính, gây ra các triệu chứng như khô da, ngứa, và viêm. Nếu viêm da cơ địa ảnh hưởng đến móng tay, các vết lõm có thể xuất hiện, đặc biệt là khi tình trạng da xung quanh móng trở nên khô và tổn thương.
5.3. Rụng tóc từng mảng
Đây là một bệnh tự miễn khiến tóc rụng từng mảng. Tình trạng này cũng có thể tác động đến móng, gây ra các vết lõm trên bề mặt móng, đồng thời làm móng trở nên yếu và dễ gãy.
5.4. Thiếu máu do thiếu sắt
Thiếu sắt có thể dẫn đến thiếu máu, khiến móng tay trở nên mỏng, giòn và dễ bị lõm. Ngoài ra, móng có thể thay đổi màu sắc và dễ bị gãy.
6. Xước măng rô và viêm quanh móng (Paronychia)
Xước măng rô là tình trạng da xung quanh móng bị xước, tổn thương, dễ dàng tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào và gây ra viêm nhiễm. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến viêm quanh móng, hay còn gọi là Paronychia, một bệnh lý gây viêm nhiễm tại vùng da quanh móng tay. Viêm quanh móng thường được gây ra bởi vi khuẩn, nhưng cũng có thể liên quan đến nấm và các bệnh lý khác.
Nguyên nhân gây xước măng rô và viêm quanh móng thường là do:
Chấn thương
Những tai nạn nhỏ như cắt móng tay quá sâu, hoặc va đập vào các vật cứng có thể làm tổn thương da quanh móng. Các vết thương hở này là cơ hội lý tưởng cho vi khuẩn xâm nhập vào và gây viêm.
Thói quen cắn móng tay hoặc bóc da quanh móng
Thói quen này không chỉ khiến móng tay và da xung quanh móng bị tổn thương, mà còn tạo điều kiện cho vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào vùng da bị tổn thương, dẫn đến viêm.
Tiếp xúc thường xuyên với nước hoặc hóa chất
Việc tiếp xúc với nước hoặc các hóa chất như xà phòng, nước tẩy sơn móng tay có thể làm khô da, khiến da dễ bị nứt nẻ. Những vết nứt này là nơi vi khuẩn dễ dàng xâm nhập, gây viêm nhiễm.
Nhiễm nấm
Một số loại nấm, đặc biệt là nấm Candida, có thể tấn công vùng da quanh móng và gây viêm, làm vùng da xung quanh móng sưng tấy và đau đớn.
Chăm sóc móng không đúng cách
Việc sử dụng dụng cụ làm móng không được khử trùng, hoặc đẩy lớp biểu bì quá mạnh có thể làm tổn thương da quanh móng, tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập.
Bệnh da liễu
Một số bệnh lý như vẩy nến, eczema (viêm da cơ địa) và các bệnh lý da liễu khác có thể làm da quanh móng trở nên yếu và dễ bị tổn thương, dẫn đến nguy cơ viêm quanh móng cao hơn.
Tình trạng xước măng rô hoặc viêm quanh móng, nếu không được điều trị kịp thời, có thể gây đau đớn, biến dạng móng và lan rộng ra các vùng khác của cơ thể.
7. Những vấn đề ở móng tay khác cần lưu ý
Ngoài những vấn đề đã nêu, còn có nhiều dị tật khác liên quan đến móng tay có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Dưới đây là một số trường hợp các vấn đề về móng tay cần lưu ý:
7.1. Móng tay bị gợn sóng và không bằng phẳng
Móng gợn sóng hoặc không đều có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm cả viêm khớp và thiếu hụt protein.
Nguyên nhân móng tay bị gợn sóng do bệnh lý:
- Bệnh vẩy nến, một bệnh tự miễn gây viêm da, có thể làm móng tay xuất hiện các vết lõm, gợn sóng, dày lên và bong tróc.
- Viêm khớp dạng thấp, một dạng viêm khớp mạn tính, cũng có thể dẫn đến các vết gợn sóng hoặc sọc dọc trên móng tay.
- Bệnh lý tuyến giáp, chẳng hạn như suy giáp, có thể gây ra móng tay dày, giòn và gợn sóng.
Ngoài ra, tình trạng này cũng có thể là do
- Thiếu hụt protein có thể làm cho móng tay trở nên yếu, mỏng và dễ gãy.
- Thiếu hụt vitamin và khoáng chất, chẳng hạn như sắt, kẽm, biotin.
- Lão hóa do sự thay đổi trong quá trình sản xuất keratin khi già đi
Nếu bạn nhận thấy móng tay của mình có các dấu hiệu gợn sóng hoặc không đều, đặc biệt nếu có kèm theo các triệu chứng khác như đau, sưng, hoặc thay đổi màu sắc, bạn nên gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
7.2. Hình bán nguyệt trên móng tay (Lunula)
Lunula, hay còn gọi là vùng trắng nửa vầng trăng ở gốc móng, thường là một dấu hiệu dễ nhận thấy trên móng tay của chúng ta. Tuy nhiên, khi hình bán nguyệt thay đổi màu sắc hoặc thậm chí biến mất, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
- Lunula biến mất có thể liên quan đến một số tình trạng như suy tuần hoàn ngoại vi, thiếu máu hoặc suy giáp. Tình trạng này thường là do tuần hoàn máu kém, làm ảnh hưởng đến nguồn cung cấp oxy và dưỡng chất cho các mô.
- Lunula xanh có thể là dấu hiệu của bệnh Wilson, một rối loạn di truyền khiến đồng tích tụ trong gan và các cơ quan khác. Ngoài ra, đây cũng có thể là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang bị nhiễm độc kim loại nặng.
- Lunula đỏ là dấu hiệu có thể liên quan đến suy tim.
7.3. Móng tay bị tách khỏi thịt (Onycholysis)
Tình trạng móng tay bị tách ra khỏi thịt thường xuất hiện sau khi móng tay của bạn bị thương, nhưng cũng có thể do những nguyên nhân khác, bao gồm nhiễm nấm.
Việc điều trị có thể chỉ bao gồm cắt bỏ phần móng tay bị tách ra khi nó mọc ra, hoặc bạn có thể cần dùng thuốc chống nấm hoặc ngừng sử dụng một số sản phẩm chăm sóc móng.
Nguyên nhân phổ biến khiến móng tay bị tách ra khỏi thịt:
- Chấn thương, va đập, mang giày quá chật, ngâm móng tay trong nước quá lâu, hoặc tác động mạnh khi làm móng.
- Phản ứng với hóa chất như sơn móng tay, nước tẩy sơn, chất làm cứng móng,…
- Thiếu sắt
- Cường giáp
- Nhiễm nấm
- Vẩy nến móng
7.4. Móng tay trắng sữa (Terry’s Nails)
Móng Terry là một tình trạng đặc biệt khi toàn bộ móng tay chuyển sang màu trắng sữa đục, chỉ còn lại một dải hẹp màu hồng hoặc nâu ở đầu móng. Đây là dấu hiệu cảnh báo có thể liên quan đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
- Lão hóa là nguyên nhân phổ biến gây ra móng tay trắng sữa, do giảm lưu lượng máu đến giường móng, khiến móng tay trở nên mờ và không còn trong suốt như trước.
- Bệnh gan đặc biệt là xơ gan có thể gây ra tình trạng này. Khi gan không còn hoạt động hiệu quả, khả năng lọc độc tố của cơ thể giảm, điều này ảnh hưởng đến sức khỏe của móng tay.
- Tiểu đường, suy tim, suy thận cũng có thể gây ra hiện tượng móng Terry. Những bệnh lý này đều có tác động xấu đến tuần hoàn máu và làm giảm lượng dưỡng chất cung cấp cho móng.
- Suy dinh dưỡng hoặc thiếu hụt vitamin và khoáng chất cũng có thể là nguyên nhân gây ra móng tay trắng sữa. Khi cơ thể thiếu dinh dưỡng, móng tay sẽ phản ánh sự thiếu hụt này qua sự thay đổi màu sắc.
Lời khuyên chuyên gia và khuyến nghị về chăm sóc móng
Móng tay, mặc dù nhỏ bé nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các đầu ngón tay. Chính vì thế, việc chăm sóc móng tay đúng cách là cần thiết để giữ cho chúng luôn khỏe mạnh và tránh những tổn thương hay nhiễm trùng có thể xảy ra.
Chăm sóc móng tay đúng cách để tránh tổn thương và nhiễm trùng
- Giữ móng tay sạch sẽ và khô ráo. Việc tiếp xúc với nước thường xuyên có thể làm móng tay bị khô và giòn, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
- Đeo găng tay cao su khi rửa bát, lau dọn nhà hoặc tiếp xúc với hóa chất mạnh.
- Cắt móng tay đúng cách – Dùng kéo hoặc bấm móng tay sắc để cắt móng tay thẳng ngang. Sau đó, mài nhẹ các góc móng theo hình vòng cung để tránh móng gãy, sứt mẻ.
- Không cắn móng tay hoặc lột da quanh móng tay vì việc này tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng.
- Dưỡng ẩm cho móng thường xuyên và massage nhẹ nhàng lên móng tay và vùng da xung quanh. Điều này giúp giữ ẩm cho móng, ngăn ngừa khô ráp và gãy móng.
- Chọn loại sơn móng tay không chứa formaldehyde và tránh việc tẩy sơn thường xuyên làm khô móng.
- Hạn chế tác động mạnh lên móng, như dùng móng tay để cạy, mở đồ vật cứng. Điều này có thể gây tổn thương móng, làm móng gãy, sứt mẻ, thậm chí gây chảy máu.
Chế độ ăn uống tốt cho móng tay
- Bổ sung các thực phẩm giàu biotin như trứng, sữa, gan, cá hồi, chuối, quả mọng, các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt, nấm.
- Bổ sung sắt, các thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, gan, rau xanh đậm, đậu, ngũ cốc nguyên hạt.
- Tăng cường axit béo omega-3 từ cá béo (cá hồi, cá thu), hạt chia, hạt lanh, quả óc chó.
FAQs – Những câu hỏi thường gặp các vấn đề về móng tay
1. Tại sao móng tay của tôi bị đổi màu?
Móng tay đổi màu có thể là một dấu hiệu cảnh báo các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn hoặc đơn giản chỉ là tác động bên ngoài. Những nguyên nhân phổ biến khiến móng tay đổi màu bao gồm:
- Móng tay bị va đập mạnh, chúng có thể bị bầm tím và đổi màu
- Nấm móng (onychomycosis) thường khiến móng tay bị vàng, dày và giòn, đồng thời có thể gây mùi khó chịu.
- Thiếu sắt, thiếu B12 có thể khiến móng trở nên nhợt nhạt, đổi màu từ xanh nhạt đến xanh đen.
- Một số bệnh như bệnh gan, bệnh tim, bệnh phổi, bệnh thận và bệnh tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến màu sắc và hình dạng của móng tay.
- Tiếp xúc thường xuyên với các hóa chất như sơn móng tay, nước tẩy sơn hoặc chất tẩy rửa mạnh có thể khiến móng tay khô và đổi màu.
2. Làm sao để móng tay chắc khỏe hơn?
Để cải thiện sức khỏe của móng tay và giúp chúng luôn chắc khỏe, bạn có thể áp dụng các biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả sau:
- Chăm sóc móng đúng cách như: giữ móng tay sạch sẽ và khô ráo, dưỡng ẩm cho móng, hạn chế sử dụng hóa chất lên móng thường xuyên.
- Có chế độ ăn uống hợp lý với các thực phẩm giàu biotin, sắt, axit béo omega-3, vitamin và khoáng chất
3. Khi nào cần đến bác sĩ khi gặp vấn đề về móng tay?
Hãy đi gặp bác sĩ ngay nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:
- Móng bị đổi màu kéo dài nhiều ngày. Đặc biệt là các sọc nâu đen, xanh, vàng, hoặc xuất hiện các đốm trắng bất thường.
- Chảy máu kéo dài. Chảy máu dưới móng hoặc xung quanh móng không ngừng sau khi bị chấn thương.
- Móng tách khỏi giường móng kèm theo đau nhức, sưng tề, hoặc đổi màu.
- Các triệu chứng khác như: sưng, đau nhức, biến dạng, móng mọc chậm, móng giòn, dễ gãy, hoặc xuất hiện các vết lõm, sọc trên bề mặt móng.
Kết luận
Việc chú ý và giải quyết các dấu hiệu bất thường trên móng tay là vô cùng quan trọng vì móng tay có thể phản ánh tình trạng sức khỏe tổng quát của bạn. Móng tay khỏe mạnh thường có màu hồng nhạt, bề mặt nhẵn, cứng cáp.
Những dấu hiệu như biến đổi màu sắc móng tay kéo dài (sọc nâu, đen, hoặc vàng), chảy máu dưới móng không ngừng, hoặc móng tay bị tách khỏi giường móng đều có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng.
Hãy chăm sóc sức khỏe bắt đầu từ những bước nhỏ! Đừng quên chia sẻ thông tin về các vấn đề về móng tay với gia đình và bạn bè để cùng nhau chăm sóc sức khỏe bạn nhé!
