Trí thông minh có thể được định nghĩa, đo lường theo nhiều cách khác nhau, nhưng nhìn chung sự thông minh thường bao gồm khả năng học hỏi từ những trải nghiệm và khả năng thích ứng với sự thay đổi của môi trường. Các nghiên cứu cho thấy trí thông minh có liên quan đến gen di truyền. Tuy nhiên, sự thật là gen di truyền không phải là yếu tố duy nhất mà chỉ chiếm 50% trong việc hình thành trí thông minh của trẻ [1].
Trong bài viết sau đây, mẹ có thể tìm hiểu thêm một số yếu tố khác có vai trò quan trọng đối với sự phát triển trí não của trẻ. Điều này giúp mẹ có thể can thiệp một cách khoa học, hợp lý cũng như có thể “bồi đắp” trí thông minh cho con ngay từ những năm đầu đời.
Thực hư trẻ thông minh chỉ do gen di truyền? Những sự thật mẹ cần biết
Trí thông minh là một đặc điểm rất phức tạp của con người. Mặc dù thông minh có yếu tố từ di truyền nhưng song song đó thì còn có những yếu tố tác động khác như [1]:
Cách giáo dục, nuôi dưỡng con cái
Bộ não của trẻ bắt đầu hình thành từ rất sớm trong giai đoạn thai kỳ. Điều này có nghĩa là trẻ đang học hỏi ngay cả trước khi bé được sinh ra [2]. Não bộ được cấu tạo từ các tế bào thần kinh. Một em bé sơ sinh đã có hàng tỷ tế bào thần kinh khi chào đời nhưng sự kết nối giữa các tế bào thần kinh mới là điều giúp não hoạt động, xử lý thông tin [3], [4].
Những năm đầu đời là giai đoạn mà các kết nối não bộ hay các kết nối giữa các tế bào thần kinh hình thành thông qua những trải nghiệm và mối quan hệ hàng ngày với cha mẹ hoặc người chăm sóc [2]. Vì vậy, việc cha mẹ dành sự quan tâm, phản hồi và tương tác với trẻ chính là góp phần vào sự phát triển não bộ của con [4].
Đây cũng là lý do giải thích vì sao việc trò chuyện, hát, đọc, chơi cùng con ngay từ khi bé chào đời rất quan trọng [4]. Những trải nghiệm tích cực ban đầu sẽ giúp trẻ phát triển trí não tối ưu, tạo tiền đề cho việc học tập tốt ở trường cũng như những thành công trong cuộc sống [2].
Chế độ dinh dưỡng
Những năm đầu đời được xem là giai đoạn vàng trong việc gia tăng các kết nối não bộ. Mỗi giây trôi qua não bộ của trẻ có thể tạo ra hơn một triệu kết nối thần kinh mới, nhiều hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong cuộc đời [4]. Tuy nhiên, để tăng tốc độ kết nối não bộ thì myelin – dưỡng chất giúp kết nối não bộ – là yếu tố “then chốt”. Đây là lớp chất béo bao bọc bên ngoài sợi trục thần kinh, giúp bảo vệ tế bào thần kinh và giúp dẫn truyền tín hiệu nhanh, hiệu quả hơn [5].
Myelin càng sản sinh nhanh thì việc kết nối não bộ càng thuận lợi, giúp bé trở nên thông minh, phản xạ, xử lý thông tin nhanh hơn. Không những vậy, quá trình hình thành myelin ở trẻ đã được chứng minh lâm sàng có tương quan với 5 chức năng nhận thức như nhận thức tổng quát, tiếp thu ngôn ngữ, trí nhớ ngôn ngữ, trí nhớ hình ảnh và tốc độ xử lý thông tin [6], [7].
Trong đó, dinh dưỡng là một trong những yếu tố quan trọng để thúc đẩy sản sinh myelin [8]. Vì vậy, nếu trẻ được chăm sóc dinh dưỡng đúng cách trong những năm đầu đời bằng việc bổ sung đầy đủ các dưỡng chất giúp tăng sản sinh myelin như Sphingomyelin, DHA, ARA, Alpha lactalbumin, Sắt, Axit Folic, Vitamin B12 thì sẽ giúp tăng tốc độ kết nối não bộ, qua đó giúp bé thông minh, nhanh nhạy hơn [9].
Bí quyết chăm sóc dinh dưỡng giúp trẻ phát triển trí não trong giai đoạn vàng để thông minh, nhanh nhạy hơn
Các nghiên cứu cho thấy trí thông minh của trẻ không chỉ được quyết định bởi gen di truyền mà các yếu tố về nuôi dạy con và dinh dưỡng cũng có sự đóng góp đáng kể. Khi hiểu được điều này và áp dụng những cách nuôi con khoa học, ba mẹ hoàn toàn có thể giúp con phát triển não bộ để thông minh hơn từ những năm đầu đời.
Về mặt dinh dưỡng, “chìa khóa” quan trọng nhất là mẹ cần chọn cho con nguồn dinh dưỡng giúp tăng sản sinh myelin nhằm tăng tốc độ kết nối não bộ . Các lựa chọn dinh dưỡng tối ưu là:
– Nuôi con bằng sữa mẹ trong ít nhất 6 tháng đầu đời và cho đến khi bé 2 tuổi [10]. Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ vì có chứa các thành phần dinh dưỡng như chất đạm, axit béo (DHA, ARA), các vitamin, khoáng chất quan trọng… đối với sự phát triển thể chất lẫn trí não của trẻ. Thêm vào đó, khoảng 40% hàm lượng lipid trong sữa mẹ trưởng thành là sphingomyelin – một loại sphingolipid cần thiết cho sự phát triển của bao myelin, giúp tăng tốc độ kết nối não bộ [8].
– Trong trường hợp gặp khó khăn trong việc nuôi con bằng sữa mẹ hoặc đối với các bé khoảng 2 – 3 tuổi vẫn đang ở giai đoạn vàng phát triển não bộ, mẹ cần lựa chọn giải pháp dinh dưỡng phù hợp giúp tăng tốc độ sản sinh myelin.
Có thể nói, dinh dưỡng có vai trò rất quan trọng đối với phát triển trí não, đặc biệt là việc quá trình tăng sinh myelin giúp tăng kết nối não bộ ở trẻ trong giai đoạn đầu đời. Vì vậy, thay vì quan tâm đến yếu tố bị động là gen di truyền, mẹ cần đầu tư đúng các dưỡng chất giúp tăng sản sinh myelin để tăng kết nối não bộ. Qua đó, giúp bé phát triển tối ưu và thúc đẩy trí thông minh từ sớm.
[embed-health-tool-vaccination-tool]
