Khi thai quá ngày dự sinh mà vẫn chưa chào đời, mẹ bầu và gia đình thường rất lo lắng. Những lo âu về sức khỏe của hai mẹ con cùng với sự mệt mỏi ở những ngày cuối thai kỳ dễ gây tâm lý căng thẳng ở mẹ bầu. Tuy nhiên, việc quá ngày dự sinh không phải lúc nào cũng gây nguy hiểm, có thể giải quyết bằng những phương pháp khoa học và mẹo dân gian.
Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chính xác về những nguyên nhân khiến thai quá ngày, các mẹo giúp kích thích chuyển dạ, cũng như những lời khuyên từ chuyên gia để mẹ bầu có thể an tâm và chuẩn bị tốt cho ngày bé yêu chào đời.
Thai quá ngày dự sinh: Nguyên nhân và dấu hiệu cần biết
Thai kỳ quá ngày được định nghĩa là thai kỳ kéo dài đến hoặc quá 42 tuần thai hoặc quá ngày dự sinh 14 ngày. Có khoảng 7% thai phụ gặp phải tình trạng thai quá ngày.
Nguyên nhân khiến thai quá ngày dự sinh
Nguyên nhân phổ biến nhất của tình trạng thai quá ngày là do xác định ngày dự sinh không chính xác. Việc sử dụng các tiêu chuẩn lâm sàng để xác định ngày dự sinh bao gồm kỳ kinh cuối cùng, kích thước từ đầu đến mông thai nhi được đo trong 3 tháng đầu, cảm nhận chuyển động của thai nhi, nghe tim thai và chiều cao tử cung trong thai kỳ đơn thai có thể không chuẩn. Ví dụ như khi chu kỳ kinh nguyệt không đều, người mẹ sử dụng hormone tránh thai trong vòng 3 tháng trước khi thụ thai,… sẽ làm sai lệch kết quả dự kiến.
Những trường hợp thai quá ngày không phải do xác định sai ngày dự sinh thì chưa rõ nguyên nhân tại sao. Thế nhưng, có một số yếu tố nguy cơ khiến điều này xảy ra có thể là:
- Sinh con đầu lòng
- Từng bị thai quá ngày ở lần sinh con trước
- Thai nhi là nam
- Béo phì (phụ nữ béo phì có tỉ lệ mang thai quá ngày cao hơn, trong khi phụ nữ có BMI thấp lại có tỷ lệ sinh sớm trước 37 tuần cao hơn)
- Các yếu tố nội tiết tố: Sự thay đổi nồng độ hormone trong quá trình chuyển dạ tự nhiên cũng có thể góp phần khiến thai quá ngày.
- Hiếm gặp – suy tuyến thượng thận, thiểu sản tuyến thượng thận, vô não ở thai nhi (khi không có tình trạng đa ối) cũng có liên quan đến tình trạng thai quá ngày.
- Xu hướng di truyền: Người mẹ được sinh ra khi thai quá ngày, hoặc có song sinh bị mang thai quá ngày cũng có xu hướng gặp tình trạng này cao hơn. Người mẹ sinh quá ngày có nguy cơ sinh con sau 42 tuần thai cao hơn 49%, còn nếu người cha sinh quá ngày thì nguy cơ tăng 23%.
Những rủi ro có thể xảy ra khi thai quá ngày
Tình trạng thai quá ngày thường không gây ra bất kỳ triệu chứng đặc trưng nào. Tuy nhiên, khi em bé ở quá lâu trong tử cung, cơ thể người mẹ sẽ không còn đảm bảo đủ tiêu chuẩn cho em bé phát triển nữa. Những nguy cơ có thể xảy ra bao gồm:
- Thai phụ có thể gặp tình trạng thiểu ối (quá ít nước ối xung quanh thai nhi), giảm lưu lượng máu đến thai nhi khiến em bé thiếu oxy
- Em bé hít phải phân su
- Thai to hoặc nhỏ bất thường
- Em bé bị hạ đường huyết, thai chết lưu hoặc tử vong…
Do đó, người mẹ phải đếm cử động thai xem có gặp phải dấu hiệu nguy hiểm như giảm chuyển động thai hay không.
Mẹo dân gian khi thai quá ngày
Những mẹo dân gian khi thai quá ngày được áp dụng phổ biến
- Uống nước lá tía tô: Mẹ bầu được khuyên uống nước lá tía tô hoặc uống khi có cơn đau chuyển dạ lần đầu để cổ tử cung mềm và dễ mở hơn. Bạn chỉ cần rửa sạch một nắm lá tía tô, đem giã, xay hoặc nấu với nước để uống mỗi ngày.
- Xoa bụng nhẹ nhàng với dầu dừa hoặc tinh dầu an toàn như oải hương, cúc La Mã, quýt,…: Liệu pháp này giúp giảm đau, thư giãn tinh thần, giảm buồn nôn và tăng cường các cơn co thắt.
- Đi bộ nhẹ nhàng hàng ngày: Việc đi bộ hoặc tập thể dục ở cường độ nhẹ sẽ thúc đẩy quá trình chuyển dạ, đồng thời giúp em bé vào đúng tư thế ở khung chậu để chào đời. Đây là mẹo dân gian giúp mẹ bầu “dễ đẻ” được áp dụng từ xa xưa rất hiệu quả.
Phương pháp giúp kích thích chuyển dạ tự nhiên tại nhà
- Massage bấm huyệt: Khi ấn vào đúng huyệt đạo, các cơn co thắt được kích thích và mẹ bầu sẽ chuyển dạ hiệu quả hơn, nhanh hơn. Tuy nhiên, việc bấm huyệt cần được thực hiện bởi kỹ thuật viên có chuyên môn hoặc nhân viên y tế.
- Tắm nước ấm để thư giãn cơ thể: Mẹ bầu có thể ngồi hoặc đứng tắm nước ấm dưới vòi hoa sen hay tắm bồn bằng nước ấm. Cách này giúp thư giãn cơ thể, đồng thời kích thích chuyển dạ nhanh.
- Sử dụng quả dứa tươi: Trong dứa có chứa chất bromelain gây ra các cơn co thắt tử cung. Mẹ bầu có thể ăn dứa hoặc uống nước ép dứa đều được.
Mẹo dân gian giúp chuyển dạ nhanh được nhiều mẹ bầu áp dụng
- Ăn đồ cay hoặc thực phẩm kích thích tiêu hóa: Những thực phẩm này được xem là chất xúc tác cho quá trình chuyển dạ. Chúng góp phần gây co thắt tử cung để em bé sớm ra đời.
- Động tác ngồi xổm: Giúp mở khung xương chậu, tăng tác động của bào thai lên cổ tử cung để kích thích cổ tử cung mở.
Mặc dù các mẹo dân gian giúp chuyển dạ nhanh khi thai quá ngày đã và đang được áp dụng rộng rãi nhưng chưa có bằng chứng khoa học về độ an toàn và hiệu quả với tất cả trường hợp. Bên cạnh đó, rất khó để xác định được liều lượng/ mức độ/ tần suất hay cường độ khi thực hiện những phương pháp đó. Vì vậy, mẹ bầu nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi tiến hành bất kỳ cách nào.
Những mẹ bầu có vấn đề đặc biệt trong thai kỳ như sức khỏe yếu, thường xuyên bị tụt huyết áp, có nguy cơ tiền sản giật, tiểu đường thai kỳ,… không nên sử dụng các mẹo dân gian. Mọi tác động đến bào thai và người mẹ đều có nguy cơ gây ảnh hưởng xấu.
Lời khuyên của chuyên gia khi chăm sóc mẹ mang thai quá ngày
Chuyên gia nói gì về thai quá ngày?
Thực chất, thai quá ngày dự sinh không phải lúc nào cũng nguy hiểm vì ngày sinh dự kiến cũng chỉ là dự đoán, có thể sớm hoặc muộn vài ngày. Do đó, mẹ và gia đình cũng đừng quá lo lắng nếu như thai đã qua 40 tuần. Lúc này, mẹ nên đếm cử động thai liên tục. Khi thai đạt 41 tuần, mẹ phải đi khám và tham khảo ý kiến từ bác sĩ Sản khoa.
Khi thăm khám, nếu đánh giá việc tiếp tục thai kỳ không tốt cho sự phát triển của em bé, bác sĩ có thể gây chuyển dạ để sinh con ra.
Khi quá trình chuyển dạ bắt đầu, bác sĩ sẽ theo dõi nhịp tim của em bé bằng máy theo dõi điện tử, nhằm xác định sự thay đổi của tim thai. Lúc này, dựa vào đánh giá chuyên môn, bác sĩ sẽ tư vấn cho mẹ bầu sinh thường hoặc sinh mổ.
Khi chuyển dạ, nếu có tình trạng thiếu ối nặng hoặc thai nhi đè lên dây rốn gây nhịp tim thai bất thường hoặc theo dõi suy thai, mẹ bầu được chỉ định mổ cấp cứu.
Bên cạnh đó, khi em bé quá to, hoặc người mẹ từng mổ lấy thai trước kia thì bác sĩ có thể chỉ định sinh mổ ngay từ đầu.
Những lưu ý quan trọng khi chăm sóc mẹ mang thai quá ngày
Khi mang thai đến tuần thứ 37, mẹ bầu cần tuân thủ lịch khám thai hàng tuần để theo dõi sát sao tình trạng của cả mẹ và con.
Nếu thai kỳ kéo dài hơn 41 tuần, bác sĩ cũng trao đổi với người mẹ xem lựa chọn theo dõi tiếp hay sinh con, sinh bằng phương pháp nào và khi nào. Bác sĩ sẽ đưa ra tần suất khám thai phù hợp mà thai phụ cần phải tuân thủ.
Mẹ bầu cần đến bệnh viện và thăm khám ngay lập tức nếu như bạn bị quá ngày dự sinh kèm theo:
Những câu hỏi thường gặp về thai quá ngày
1. Cổ tử cung mở 3cm nhưng không đau bụng thì nên làm gì?
Khi thai quá ngày, cổ tử cung mở, mẹ bầu cần phải nhập viện ngay để theo dõi. Tại đây, bác sĩ sẽ có phương pháp gây chuyển dạ sinh hoặc đưa ra giải pháp phù hợp với tình trạng cụ thể của từng người.
2. Thai quá ngày dự sinh bao lâu thì nguy hiểm?
Mọi trường hợp quá ngày dự sinh 1 tuần, tức là 41 tuần thai trở lên, đều có thể gây nguy hiểm và nên xem xét gây chuyển dạ hoặc mổ lấy thai để giảm rủi ro ở trẻ sơ sinh do thai quá ngày.
3. Mẹ bầu có nên lo lắng nếu thai quá ngày nhưng siêu âm vẫn bình thường?
Trong trường hợp này, mẹ bầu không cần lo lắng. Bác sĩ sẽ theo dõi sát sao tình trạng của em bé và đưa ra thời điểm kích sinh thích hợp.
Điều mẹ cần làm là tuân thủ mọi hướng dẫn của bác sĩ như đếm cử động thai nhi, nhập viện hoặc tái khám theo hẹn.
4. Làm thế nào để kích thích chuyển dạ an toàn?
Phương pháp kích thích chuyển dạ an toàn phải được chỉ định và thực hiện bởi bác sĩ Sản khoa. Tại bệnh viện, bác sĩ có thể đặt một túi nước vào trong buồng tử cung để kích thích tạo cơn gò, hoặc cũng có thể truyền dung dịch Oxytocin đường tĩnh mạch.
Kết luận
Tóm lại, việc thai quá ngày có thể được xử lý bằng nhiều phương pháp khác nhau, từ mẹo dân gian đến các phương pháp y khoa. Tuy nhiên, dù là phương pháp nào, mẹ bầu cũng cần giữ bình tĩnh, lắng nghe cơ thể mình và phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để có thể đưa ra quyết định đúng đắn nhất.
Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tâm lý vững vàng, mẹ bầu sẽ vượt qua giai đoạn này an toàn và thuận lợi. Hãy luôn nhớ rằng sức khỏe của mẹ và bé là ưu tiên hàng đầu. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
[embed-health-tool-due-date]
