Oxytocin hay còn được gọi là “hormone tình yêu”, là một nội tiết tố quan trọng trong cơ thể, có ở cả nam và nữ. Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh nở và cho con bú, hormone này cũng liên quan đến sự đồng cảm, tin tưởng, hoạt động tình dục và quá trình xây dựng một mối quan hệ.
Oxytocin được chứng minh là có liên quan nhiều đến cảm xúc và trải nghiệm ở con người. Tuy nhiên, sự ảnh hưởng của oxytocin đến hành vi con người rất phức tạp và cần thêm nhiều nghiên cứu nữa để hiểu rõ hơn về sức mạnh của hormone này.
Hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu những sự thật thú vị liên quan đến “hormone tình yêu” oxytocin qua bài viết dưới đây nhé!
Oxytocin có liên quan gì đến tình yêu?
Sở dĩ gọi oxytocin là hormone tình yêu vì chúng ảnh hưởng đến các mối quan hệ trong cuộc sống giữa người và người. Một nghiên cứu trong năm 2012 đã phát hiện ra rằng các cặp vợ chồng ở giai đoạn đầu hôn nhân, khi vẫn còn cảm nhận được sự lãng mạn trong mối quan hệ, có nồng độ oxytocin cao hơn đáng kể so với những cặp đôi không còn giữ được sự lãng mạn nữa.
Tuy nhiên, bên cạnh tình yêu, oxytocin còn gắn liền với nhiều mặt khác nhau trong cuộc sống của chúng ta. Hormone này được sản sinh trong các hoạt động tình dục và liên quan đến cường độ đạt được cực khoái.
Một đánh giá được thực hiện vào năm 2013 đã tóm tắt tất cả những yếu tố có liên quan đến oxytocin trong quá trình duy trì các mối quan hệ giữa người với người, bao gồm:
- Sự tin tưởng
- Ánh nhìn say mê
- Sự đồng cảm
- Ký ức đẹp của mối quan hệ
- Lòng chung thủy
- Khả năng giao tiếp tích cực
- Xử lý tín hiệu gắn kết.
Oxytocin chính xác là một hormone như thế nào?
Oxytocin là loại hormone hoạt động như một chất dẫn truyền thần kinh, đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh sản của con người. Ở nữ giới, hormone này kích thích các giai đoạn chuyển dạ và giúp tăng tiết sữa mẹ. Ở nam giới, oxytocin giúp tinh trùng có thể di chuyển.
Cơ bạn thể có thể sản xuất oxytocin một cách tự nhiên không?
Oxytocin là một loại hormone xuất hiện tự nhiên. Chúng được sản sinh từ vùng dưới đồi (một khu vực nhỏ nằm ở trung tâm bộ não) và theo sợi trục đến khu trú ở thùy sau tuyến yên. Khi cần thiết, tuyến yên sẽ tiết ra oxytocin.
Mối liên quan giữa oxytocin với dopamin và serotonin
Oxytocin, dopamin và serotonin thường được gọi là “bộ ba hormone hạnh phúc” của con người.
Khi bạn bị thu hút bởi một ai đó, não sẽ kích thích tiết ra dopamin, rồi nồng độ serotonin tăng lên và cơ thể sẽ sản sinh ra oxytocin. Từ đó, khiến bạn cảm thấy xao xuyến và có những cảm xúc dâng trào.
Hormone oxytocin có thật sự ảnh hưởng tích cực đến cảm xúc của bạn?
Một nghiên cứu cho thấy oxytocin có những tác động tích cực đến các hành vi xã hội liên quan đến:
- Sự thư giãn
- Lòng tin
- Tâm lý ổn định chung.
Hormone này cũng được chứng minh là có công dụng làm giảm mức độ căng thẳng (stress) và lo âu khi chúng được phóng thích vào một số bộ phận ở não.
Oxytocin có thể ảnh hưởng tích cực đến hành vi của bạn như thế nào?
Oxytocin có khả năng giúp cơ thể thích nghi với những tình huống xã hội và cảm xúc khác nhau. Thuốc xịt mũi chứa oxytocin có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cải thiện sự giao tiếp giữa các cặp đôi, đặc biệt là trong các cuộc tranh luận.
Nghiên cứu từ năm 2010 cũng cho thấy thuốc xịt mũi oxytocin có thể giúp những người mắc bệnh tự kỷ hiểu và phản ứng lại các tín hiệu xã hội tốt hơn.
Mối liên hệ giữa hormone oxytocin và phụ nữ sắp làm mẹ
Oxytocin đóng một số vai trò quan trọng với thiên chức làm mẹ ở phụ nữ.
1. Sinh nở
Oxytocin là hormone báo hiệu tử cung đang co bóp, bắt đầu các giai đoạn chuyển dạ. Hormone này cũng giúp thúc đẩy quá trình sản xuất các hormone liên quan khác. Sau khi sinh, oxytocin có tác dụng giúp tử cung trở lại kích thước bình thường như ban đầu.
2. Cho con bú
Khi bé ngậm vú mẹ, cơ thể mẹ sẽ kích hoạt cơ chế giải phóng oxytocin. Đây là tín hiệu báo hiệu cho cơ thể mẹ biết để tăng tiết sữa cho trẻ bú.
3. Tình mẫu tử
Các nghiên cứu về tác dụng của oxytocin đối với mối quan hệ mẹ – con trên người và động vật đã phát hiện ra rằng các bà mẹ có nồng độ hormone này cao hơn thường có xu hướng chăm sóc, âu yếm con nhiều hơn, chẳng hạn như:
- Thường xuyên kiểm tra tình trạng của bé
- Có những cử chỉ âu yếm với trẻ
- Hát hoặc nói chuyện với bé theo nhiều cách khác nhau
- Chăm sóc bé kỹ lưỡng như vuốt ve, tắm rửa sạch sẽ…
Một số nghiên cứu nhận thấy những em bé nhận được sự chăm sóc này cũng gia tăng oxytocin khiến chúng tìm cách tiếp xúc với mẹ nhiều hơn. Điều này giúp thắt chặt sợi dây liên kết giữa mẹ và con hơn nữa.
Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy tác động của oxytocin cũng tương tự cho những trường hợp cha, mẹ và con nuôi.
Oxytocin cũng ảnh hưởng đến người sắp làm cha
Đã có bằng chứng chỉ ra rằng niềm hạnh phúc khi làm cha mẹ cũng kích thích giải phóng oxytocin ở người đàn ông. Theo một nghiên cứu năm 2010, các tương tác cụ thể giữa cha và con góp phần làm tăng nồng độ oxytocin.
Hormone tình yêu oxytocin có liên quan gì đến sự chung thủy hay không?
Hormone tình yêu cũng có ảnh hưởng đến sự chung thủy của con người, đặc biệt là ở nam giới. Hormone này khiến nam giới xem người yêu của họ hấp dẫn hơn bất kỳ người phụ nữ nào khác. Một nghiên cứu từ năm 2012 cho thấy hormone tình yêu có thể ảnh hưởng đến nam giới, làm cho họ chú ý giữ khoảng cách trong các mối quan hệ xã hội với những người phụ nữ quyến rũ khác khi đã có người yêu hoặc vợ.
Nguyên nhân có thể là do ảnh hưởng của oxytocin đến “con đường tưởng thưởng” (reward pathway). Khi duy trì mối quan hệ tình cảm cũng như hoạt động tình dục với đối phương, nồng độ oxytocin sẽ tăng lên, từ đó khiến bạn muốn gắn bó với người đó. Khi bạn càng dành nhiều thời gian cho người mình yêu thương, cơ thể càng sản xuất nhiều hormone tình yêu oxytocin. Vòng tuần hoàn đó lại tiếp tục lặp lại như vậy.
Năm 2014, một nghiên cứu trên động vật cho thấy sử dụng oxytocin sẽ làm giảm các hành vi liên quan đến ngoại tình, đặc biệt là ở phụ nữ khi họ thích tương tác với người yêu hơn là những người đàn ông không quen biết khác. Các nhà nghiên cứu nghĩ rằng oxytocin đã làm giảm sự hứng thú của con người khi tiếp xúc với người lạ.
Ảnh hưởng của oxytocin lên nam giới và nữ giới có giống nhau hay không?
Câu trả lời là có, hormone này tác động lên nam và nữ theo cách khác nhau, đặc biệt là trong môi trường xã hội. Lý do có thể là vì hormone này hoạt động khác nhau trong hạch hạnh nhân của nam và nữ. Đây là một phần trong não bộ chịu trách nhiệm cho cảm xúc, động lực và sự tưởng thưởng.
Ví dụ, oxytocin là một nhân tố ảnh hưởng đến việc phụ nữ xác định đối tượng nào có thể kết giao và làm thế nào để xây dựng mối quan hệ đó. Trong khi đó ở nam giới, hormone này đóng vai trò trong việc xác định các mối quan hệ cạnh tranh, từ đó giúp họ đưa ra quyết định liệu nên “chiến đấu hay rút lui”.
Oxytocin có công dụng nào về mặt y khoa không?
Oxytocin có thể được tiêm vào cơ thể để gây ra hoặc cải thiện các cơn cơ co thắt trong quá trình chuyển dạ. Nó còn được sử dụng để làm giảm chảy máu sau khi sinh nở hoặc phá thai.
Một nghiên cứu năm 2017 cho thấy oxytocin có khả năng giúp điều trị bệnh tự kỷ hay các tình trạng tâm thần khiến người bệnh khó giao tiếp, tương tác với xã hội.
Hormone này có thể là một phương pháp điều trị cho chứng trầm cảm sau sinh. Tuy nhiên, có một nghiên cứu cho thấy việc tổng hợp oxytocin có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh và rối loạn lo âu.
Hiện nay, các nhà khoa học vẫn đang tiến hành các nghiên cứu về việc sử dụng oxytocin trong điều trị cho những rối loạn do lạm dụng rượu gây ra.
Hormone oxytocin có “mặt tối” nào không?
Mặc dù oxytocin có khả năng tăng cường các mối quan hệ nhưng cũng có thể dẫn đến thiên vị và thành kiến. Hormone này cũng có mối liên hệ với cảm giác ghen tỵ và không trung thực. Tuy nhiên, chung ta cần có nhiều nghiên cứu hơn để hiểu rõ về các tác động này của oxytocin.
Sự thật là chúng ta vẫn chưa thể giải thích được tại sao oxytocin lại gây ra các ảnh hưởng khác nhau lên cơ thể con người. Nguyên nhân dẫn đến điều này có thể còn phụ thuộc vào yếu tố khác, chẳng hạn như rối loạn tâm thần tiềm ẩn. Tuy nhiên, oxytocin vẫn được xem là một loại hormone tình yêu giúp gắn kết con người trong các mối quan hệ cộng đồng.
Phương Quỳnh / HELLO BACSI
Các bài viết của Hello Health Group và Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
