Khi trẻ sơ sinh thở khò khè, ba mẹ thường lo lắng liệu con có đang mắc một bệnh lý nghiêm trọng như hen suyễn hoặc viêm phổi không? Trên thực tế, trẻ thở khò khè không phải lúc nào cũng là vấn đề đáng lo ngại nhưng bạn vẫn không nên chủ quan. Thay vào đó, việc biết cách nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm để đưa bé đi khám kịp thời là điều rất quan trọng.
Thực chất, tiếng khò khè không giống như những âm thanh thường gặp khác khi em bé thở. Trong bài viết sau, bạn có thể tìm hiểu tường tận hơn về tình trạng trẻ sơ sinh bị khò khè.
Trẻ sơ sinh thở khò khè là gì?
Trẻ sơ sinh thở khò khè là tình trạng trẻ khi thở phát ra những âm thanh khác lạ, thường là khi bé đang ngủ hoặc đang bú. Thực tế, thở khò khè là tình trạng khá phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Nguyên nhân là vì đường thở của em bé rất nhỏ, khi có chất nhầy tích tụ do nhiễm trùng hô hấp hoặc một tác nhân nào đó gây ra thì dễ dẫn đến sự tắc nghẽn. Lúc này, không khí len lỏi qua đường thở bị thu hẹp thường tạo ra âm thanh khò khè. Âm thanh này tương tự như tiếng huýt sáo mà bạn có thể nghe thấy khi trẻ bị nghẹt mũi nhưng đến từ sâu hơn bên trong lồng ngực.
Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh thở khò khè
Việc nhận biết trẻ sơ sinh khò khè không phải lúc nào cũng dễ dàng bởi vì trẻ sơ sinh thường tạo ra nhiều âm thanh khác nhau khi trẻ thở, chẳng hạn như tiếng “khụt khịt” hoặc tiếng thở dài. Mặc dù đây không phải là tiếng thở khò khè nhưng thường dễ gây nhầm lẫn.
Thực chất, âm thanh khi bé thở khò khè thường là là âm thanh nhất quán, nghĩa là âm thanh không thay đổi và diễn ra liên tục trong hầu hết các lần trẻ hít vào thở ra. Bạn cũng có thể nghe thấy tiếng rít xuất phát từ lồng ngực của trẻ.
Đôi khi, tiếng thở khò khè của trẻ sơ sinh nhỏ đến mức bạn không thể nghe rõ nếu không dùng đến ống nghe của bác sĩ. Thậm chí, bạn cũng không thể phát hiện trẻ sơ sinh thở khò khè cho đến khi bạn đưa con đi khám vì một lý do khác, chẳng hạn như trẻ bị ho.
Trẻ thở khò khè có thể đi kèm với các triệu chứng khác, phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể gây ra vấn đề. Các triệu chứng đi kèm này bao gồm:
- Sốt cao
- Nhức đầu
- Ho
- Khó thở
- Chảy nước mắt
- v.v.
Nguyên nhân khiến trẻ thở khò khè
Trẻ nhỏ hoặc trẻ sơ sinh thở khò khè thường là do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Trẻ thở khò khè là điều bình thường nhưng đôi khi cũng là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng. Việc xác định nguyên nhân bé thở khò khè là điều rất quan trọng vì sẽ giúp ích cho việc điều trị.
Sau đây là một số nguyên nhân có thể gây thở khò khè ở trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh mà bạn cần quan tâm:
- Cảm lạnh do nhiễm virus: Ngay cả cảm lạnh nhẹ cũng có thể khiến trẻ sơ sinh thở khò khè vì bệnh gây gia tăng lượng chất nhầy trong đường thở nhỏ hẹp của em bé. Nguyên nhân này là bình thường và phổ biến.
- Viêm tiểu phế quản: Đây là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới do virus gây ra, đặc biệt phổ biến ở trẻ sơ sinh trong những tháng mùa đông. Trẻ sơ sinh bị viêm tiểu phế quản thường thở khò khè kèm theo ho.
- Viêm phổi: Trẻ sơ sinh thở khò khè do viêm phổi. Bệnh nhiễm trùng hô hấp này cũng thường gây ho đột ngột, sốt cao và thở nhanh.
- Dị ứng: Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ thở khò khè do dị ứng, chẳng hạn như sốt cỏ khô. Một vấn đề dị ứng gây ra bởi mạt bụi, lông động vật, nấm mốc… Các triệu chứng khác bao gồm ho, hắt hơi, sổ mũi, chảy nước mắt…
- Dị vật mắc kẹt trong đường thở: Trẻ thở khò khè do có dị vật mắc kẹt trong đường thở, chẳng hạn như sữa, mẩu thức ăn hoặc đồ vật nhỏ.
- Xơ nang: Việc gặp các bệnh lý rối loạn di truyền hiếm gặp ảnh hưởng đến phổi hoặc đường thở, chẳng hạn như xơ nang cũng là nguyên nhân khiến trẻ thở khò khè.
- Loạn sản phế quản phổi (BPD): Đây là bệnh phổi mãn tính ở trẻ sinh non khiến trẻ thở khò khè.
- Hen suyễn: Hen suyễn cũng là một trong những nguyên nhân gây thở khò khè ở trẻ. Tình trạng này có xu hướng dễ phát triển ở những trẻ có cha mẹ hút thuốc lá hoặc gia đình có tiền sử mắc hen suyễn. Tuy nhiên, trẻ thở khò khè một vài lần không có nghĩa là mắc hen suyễn. Hơn nữa, thực tế là rất khó để chẩn đoán hen suyễn khi trẻ còn quá nhỏ.
- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Tình trạng axit dạ dày trào ngược lên thực quản có thể khiến phổi hít phải một phần dịch vị, gây kích ứng và sưng tấy các đường hô hấp nhỏ, từ đó khiến trẻ sơ sinh thở khò khè.
Trẻ sơ sinh thở khò khè có nguy hiểm không?
Nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách, tình trạng trẻ sơ sih thở khò khè kéo dài có thể dẫn đến một số vấn đề nghiêm trọng, thậm chí là ngưng thở khi ngủ. Do vậy, cha mẹ cần phân biệt rõ âm thanh phát ra khi bé thở khò khè để xác định tình trạng sức khỏe của bé và mức độ nguy hiểm của bệnh:
1. Trẻ thở khò khè nghe như tiếng huýt sáo
Đôi khi, trẻ có thể hít phải nhiều bụi, hoặc có chất nhầy, sữa bột khô mắc kẹt trong mũi. Nếu mũi của bé bị tắc nghẽn, bạn có thể nghe thấy trẻ sơ sinh thở khò khè nghe như tiếng huýt sáo. Âm thanh này sẽ chấm dứt khi bạn lấy được tác nhân gây tắc nghẽn mũi ra khỏi mũi bé.
2. Bé thở khò khè nghe âm thanh khàn khàn
Nếu trẻ sơ sinh thở khò khè như có đờm, đó thường là biểu hiện của việc khí quản bị tác nghẽn. Tình trạng này thường do sự tăng tiết chất nhầy gây ra, khiến đường thở của trẻ bị thu hẹp và bé thở nặng nề hơn.
Tình trạng bé ngủ thở khò khè như ngáy có thể là dấu hiệu của bệnh viêm thanh quản, viêm thanh khí phế quản (croup), nhiễm trùng khí quản, phế quản… Nếu bạn thấy trẻ sơ sinh bị ho khò khè, hãy đưa bé đi khám!
3. Trẻ sơ sinh thở khò khè thở rít
Đôi khi, trẻ sơ sinh thở khò khè nghe như tiếng rít, nhất là khi bé nằm ngửa. Âm thanh này có thể do sự tắc nghẽn đường hô hấp trên, bên ngoài khoang ngực.
Một số tình trạng có thể gây tắc nghẽn đường hô hấp trên và khiến trẻ thở rít là nuốt dị vật, nhiễm trùng đường hô hấp trên…
4. Trẻ thở dốc bất thường
Nếu trẻ thở nhanh, khó nhọc bất thường, rất có thể bé bị viêm phổi do virus hoặc vi khuẩn gây ra. Nếu bạn thấy trẻ sơ sinh ho khò khè, tím tái, ho dai dẳng có kèm tiếng khàn thì hãy đưa bé đi khám.
Cách điều trị cho trẻ sơ sinh thở khò khè khi ngủ
Nhiều cha mẹ thắc mắc không biết nên làm sao để bé hết khò khè khi ngủ? Thực tế, trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh thở khò khè có thể là triệu chứng của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau.
Vì vậy, cách tốt nhất là bạn nên đưa trẻ đi khám nếu không rõ nguyên nhân hoặc vì trẻ còn quá nhỏ nên không thể tự điều trị tại nhà. Việc kiểm tra hoặc tiến hành một số xét nghiệm mẫu máu, chất nhầy (nếu cần thiết) sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán vấn đề gì đang khiến trẻ thở khò khè. Từ đó đề xuất phương pháp điều trị phù hợp, hiệu quả.
Sau đây là một số điều mà ba mẹ có thể làm trong quá trình chăm sóc trẻ, giúp con cải thiện tình trạng thở khò khè một cách tốt nhất:
- Cho trẻ dùng thuốc theo đơn mà bác sĩ đã kê toa. Trong một số trường hợp, trẻ có thể được chỉ định uống paracetamol hoặc ibuprofen để giảm đau. Một số trường hợp trẻ cũng được kê đơn thuốc kháng sinh nếu mắc bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra.
- Bù nước cho bé. Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi, bổ sung đủ chất lỏng bằng cách bú mẹ thường xuyên đối với trẻ sơ sinh và uống nhiều nước đối với trẻ lớn hơn.
- Tạo độ ẩm không khí. Dùng máy tạo độ ẩm cho phòng ở giúp làm ẩm không khí, qua đó hạn chế tình trạng tắc nghẽn của đường thở, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh hay thở khò khè.
- Hút mũi cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ định kỳ cũng là cách giúp trẻ thở dễ dàng, hạn chế tình trạng thở khò khè.
- Thở khí dung khi trẻ bị hen suyễn. Đối với trường hợp bị hen suyễn, bác sĩ có thể đề xuất cho trẻ sử dụng máy thở khí dung (Nebulizer). Đây là thiết bị chuyển thuốc dạng dung dịch thành hạt sương nhỏ, thông qua mặt nạ hoặc ống ngậm, để đi sâu vào đường hô hấp.
- Hạn chế các tác nhân dị ứng. Đảm bảo trẻ không tiếp xúc với khói thuốc lá, khói bụi, các chất gây dị ứng…
Trẻ sơ sinh thở khò khè: Khi nào là tình trạng bất thường và cần đi khám?
Bạn có thể lo lắng khi nhận thấy trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh thở khò khè, đặc biệt là trong trường hợp không rõ nguyên nhân. Thế nhưng, trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ thở khò khè là tình trạng rất phổ biến do đường thở của em bé nhỏ và hẹp. Vì vậy, không phải lúc nào bé thở khò khè cũng là vấn đề nghiêm trọng, chẳng hạn như hen suyễn hoặc viêm phổi.
Nếu bạn chắc chắn rằng trẻ thở khò khè do đang mắc các bệnh nhiễm trùng nhẹ như cảm lạnh, cúm… thì có thể không cần đi khám, chỉ cần chăm sóc trẻ tại nhà đúng cách, trừ khi em bé còn quá nhỏ. Ngược lại, nếu trẻ sơ sinh thở khò khè kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng sau đây thì bạn cần sớm đưa trẻ đi khám sớm:
- Sốt cao
- Khó thở
- Da tím tái
- v.v.
Trẻ thở khò khè có phải do hen suyễn không?
Tuy nhiên, bạn vẫn không nên chủ quan nếu tình trạng thở khò khè ở trẻ kéo dài hoặc diễn ra thường xuyên. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo một vấn đề nguy hiểm tiềm ẩn và trẻ cần được bác sĩ kiểm tra càng sớm càng tốt.
Ngoài ra, trong trường hợp trẻ đột nhiên ho và thở khò khè do hít phải thứ gì đó độc hại hoặc gây dị ứng, hướng xử lý đó là bạn cần đưa trẻ đi cấp cứu nhanh chóng để được điều trị kịp thời.
Mặc dù trẻ sơ sinh thở khò khè không phải lúc nào cũng là vấn đề nghiêm trọng nhưng bạn vẫn không nên chủ quan. Nếu thở khò khè ở trẻ kéo dài, kèm theo sốt cao, ho dữ dội, mất nước… thì bạn nên cho bé đi khám càng sớm càng tốt nhé!
[embed-health-tool-vaccination-tool]
