Bệnh hen phế quản (hay còn có tên gọi khác là hen suyễn) là gì? Đây là một căn bệnh mạn tính ảnh hưởng đến đường dẫn khí ở phổi, gây thu hẹp đường thở. Bệnh lý này phổ biển ở trẻ em nhưng cũng có trường hợp khởi phát ở tuổi trưởng thành.
Tham vấn y khoa: TS. Dược khoa Trương Anh Thư · Dược · Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM
Bệnh hen phế quản (hay còn có tên gọi khác là hen suyễn) là gì? Đây là một căn bệnh mạn tính ảnh hưởng đến đường dẫn khí ở phổi, gây thu hẹp đường thở. Bệnh lý này phổ biển ở trẻ em nhưng cũng có trường hợp khởi phát ở tuổi trưởng thành.
Hiện tại không có cách giúp chữa khỏi hoàn toàn hen suyễn nhưng có những phương pháp điều trị và kiểm soát triệu chứng hiệu quả để bệnh không gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống. Sau đây, Hello Bacsi sẽ cung cấp các thông tin cơ bản xoay quanh căn bệnh này.
Hen phế quản (hen suyễn) là tình trạng đường thở bị thu hẹp lại và sưng lên, có thể tiết ra nhiều chất nhầy. Điều này làm cho bạn cảm thấy khó thở và kích thích cơn ho xuất hiện. Bạn thường nghe thấy âm thanh như tiếng huýt sáo khi thở ra và thở nông.
Một vài trường hợp, hen suyễn có thể chỉ là một vấn đề nhỏ hơi bất tiện. Tuy nhiên, một số người bị bệnh nặng đến mức có khả năng gây cản trở các hoạt động thường ngày, thậm chí cơn hen suyễn nặng có thể gây đe dọa tính mạng.
Bạn sẽ không bao giờ hết hen suyễn nhưng các cơn hen chỉ xảy ra khi có tác nhân gây kích ứng đến phổi. Khi tiếp xúc với một số tác nhân trong môi trường như nấm mốc, ẩm ướt, một số chất gây dị ứng (mạt bụi, khói thuốc lá…), cơn hen có thể xuất hiện. Ô nhiễm không khí và nhiễm trùng phổi do virus cũng có khả năng gây ra căn bệnh này.
Bệnh hen suyễn có thể có nhiều biểu hiện triệu chứng khác nhau ở mỗi người. Cơn hen có khi không xảy ra thường xuyên, chỉ có triệu chứng hen suyễn sau một vài thời điểm nhất định như sau khi tập thể dục hoặc đôi lúc gây ra triệu chứng mọi lúc.
Các dấu hiệu và triệu chứng bệnh bao gồm:
Nếu thấy các dấu hiệu bệnh hen suyễn sau, tình trạng của bạn có thể đang diễn biến trầm trọng hơn:
Một số người, các dấu hiệu và triệu chứng bệnh thường bùng phát trong một số tình huống như:
Các cơn hen suyễn nặng có khả năng gây đe dọa đến tính mạng. Do đó, bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay khi thấy triệu chứng trở nên nghiêm trọng, bao gồm:
Ngoài ra, bạn cũng nên đến gặp bác sĩ nếu:
Lưu ý, bạn không nên quá lạm dụng thuốc trị hen suyễn mà không hỏi ý kiến bác sĩ. Việc này có thể gây ra nhiều tác dụng phụ và khiến bệnh tình trở nên tồi tệ hơn. Bạn cũng cần tái khám định kỳ để đánh giá hiệu quả của phác đồ điều trị hen suyễn hiện tại.
Các nhà nghiên cứu cho rằng bệnh lý này phát triển do có sự kết hợp giữa các yếu tố môi trường và di truyền (gene).
Khi tiếp xúc với các chất kích thích khác nhau và các chất gây dị ứng có thể kích hoạt cơn hen xảy ra. Các tác nhân này sẽ khác nhau ở mỗi người, có thể là:
Một số yếu tố được cho là sẽ làm tăng khả năng mắc phải bệnh này, bao gồm:
Trước hết, bác sĩ sẽ thăm khám sức khỏe và cố gắng loại trừ những bệnh lý khác như nhiễm trùng đường hô hấp hay bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Đồng thời, họ sẽ xem xét tiền sử bệnh của bạn và gia đình, đặt các câu hỏi liên quan đến triệu chứng mà bạn gặp phải. Để xác nhận chẩn đoán và đánh giá mức độ bệnh, bạn sẽ cần thực hiện một số thử nghiệm liên quan.
Xét nghiệm đo chức năng phổi
Bạn sẽ được kiểm tra chức năng phổi để xác định lượng không khí đi vào và ra khi hít thở. Các thử nghiệm này gồm:
Bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm này trước và sau khi cho bạn dùng thuốc giãn phế quản như albuterol. Nếu họ nhận thấy chức năng phổi được cải thiện sau khi sử dụng thuốc giãn phế quản, khả năng cao là bạn bị hen suyễn.
Các xét nghiệm bổ sung
Bác sĩ có khi chỉ định bạn làm một vài xét nghiệm khác để giúp chẩn đoán hen như là:
Đánh giá mức độ hen phế quản
Để phân loại mức độ nghiêm trọng của bệnh hen phế quản, bác sĩ sẽ đánh giá tần suất xuất hiện và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng hen. Việc này sẽ giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị hen suyễn tốt nhất.
Rất nhiều người mắc bệnh thắc mắc không biết bệnh hen suyễn có chữa được không. Phòng ngừa và kiểm soát lâu dài chính là nguyên tắc chính giúp ngăn ngừa các cơn hen xuất hiện. Do đó, việc điều trị bao gồm nhận thức được các tác nhân kích thích cơn hen để tránh tiếp xúc và theo dõi hơi thở thường xuyên để đảm bảo thuốc có tác dụng. Trường hợp cơn hen bùng phát, bạn sẽ cần dùng thuốc hít để cắt cơn nhanh chóng.
Sử dụng thuốc
Để lựa chọn thuốc điều trị hen suyễn, bác sĩ sẽ cân nhắc đến các yếu tố sau:
Các thuốc phòng ngừa, kiểm soát lâu dài có tác dụng giảm sưng (viêm) đường dẫn khí còn các thuốc hít cắt cơn nhanh (thuốc giãn phế quản) sẽ giúp đường thở mở rộng nhanh chóng. Một số trường hợp, người bệnh có thể cần dùng thêm thuốc chống dị ứng.
Thuốc kiểm soát hen suyễn lâu dài, thường được dùng hàng ngày là lựa chọn điều trị nền tảng cho bệnh lý này. Các thuốc này giúp kiểm soát bệnh hàng ngày, hạn chế để cơn hen bùng phát, bao gồm:
Các thuốc cắt cơn hen nhanh chóng dùng trong trường hợp khẩn cấp để giảm nhẹ triệu chứng nhanh chóng, tức thời khi lên cơn hen với cơ chế chung là làm giãn phế quản. Đôi khi, bác sĩ khuyên người bệnh dùng thuốc này trước khi tập thể dục. Một số thuốc có tác dụng nhanh là:
Nếu các thuốc kiểm soát hen suyễn đáp ứng tốt, bạn sẽ không cần phải sử dụng các thuốc hít giúp cắt cơn nhanh thường xuyên. Vậy nên, bạn cần chú ý đến số lần dùng ống hít cắt cơn nhanh mỗi tuần để thông báo lại với bác sĩ để được điều chỉnh các thuốc kiểm soát dài hạn.
Trường hợp hen suyễn xảy ra do các tác nhân gây dị ứng kích hoạt, bạn có thể uống thuốc chống dị ứng để giảm nhẹ triệu chứng.
Các biện pháp điều trị hen suyễn tại nhà và thay đổi lối sống
Bên cạnh sử dụng thuốc để phòng ngừa và giảm nhẹ các triệu chứng bệnh, bạn có thể tự duy trì sức khỏe và giảm bớt khả năng lên cơn hen với những gợi ý sau.
Tránh tiếp xúc với tác nhân kích hoạt hen suyễn
Đây là cách hiệu quả để kiểm soát hen suyễn, bạn nên:
Thay đổi lối sống lành mạnh
Thay đổi lối sống, duy trì sức khỏe tốt cũng giúp kiểm soát các triệu chứng bệnh hiệu quả:
Mặc dù bạn có thể kiểm soát được tình trạng hen suyễn nhưng đây vẫn là một căn bệnh mạn tính có khả năng gây ra một số vấn đề nghiêm trọng. Do đó, bạn phải tuân thủ theo đúng phác đồ điều trị hen và theo dõi hơi thở hàng ngày. Khi kiểm soát kém, người bệnh có thể gặp phải các vấn đề:
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!