Giải đáp thắc mắc cùng chuyên gia - chuyên đề “Cảm Xúc Tiêu Cực: Nguyên Nhân, Biểu Hiệu & Cách Kiểm Soát”

Chào bạn, bác sĩ hiểu có vẻ bạn đang rất bối rối, hối hận và cảm thấy tội lỗi về những hành động lúc không kiểm soát được của mình. Những hành động của bạn lúc không kiểm soát được cũng có nguy cơ ảnh hưởng đến công việc và các mối quan hệ của bạn. Tuy nhiên, bác sĩ vẫn chưa nắm rõ ý nghĩ xấu xa đó là gì và những điều gì đã làm cho bạn có cảm giác khó chịu, bùng nổ như vậy. Do đó bác sĩ khó có thể đưa ra lời khuyên cho bạn được. Để có thể chẩn đoán chính xác bệnh và đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp cần có sự thăm khám, đánh giá kỹ lưỡng của một bác sĩ chuyên khoa. Bác sĩ khuyên bạn nên sớm đi khám chuyên khoa Tâm thần kinh để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Việc điều trị sớm giúp hạn chế những hậu quả đáng tiếc do các triệu chứng bệnh gây ra đồng thời cũng giúp đáp ứng thuốc tốt hơn và hạn chế các ảnh hưởng xấu của bệnh lên não bộ, giúp bạn có thể phục hồi tốt nhất.

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào khác, bạn hãy đặt câu hỏi thêm tại Cộng đồng Hello Bacsi nhé!

Chúc bạn sớm khỏe và tìm lại được cân bằng trong cuộc sống,

BS. Nguyễn Như Thanh Trâm (Bộ môn Tâm thần, Đại học Y Dược TPHCM)

Chào bạn, cảm ơn bạn đã quan tâm và đặt câu hỏi về chương trình. Đầu tiên, chúng ta cần phân biệt giữa bệnh trầm cảm và một giai đoạn trầm cảm. Một giai đoạn trầm cảm, theo DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 5 - Cẩm nang chẩn đoán và thống kê Rối loạn tâm thần) được định nghĩa là khi có một khoảng thời gian kéo dài liên tục, ít nhất là 2 tuần, và biểu hiện sự thay đổi/ sụt giảm rõ rệt về mặt chức năng so với trước đó, và kèm theo 5 trên 9 biểu hiện sau, trong đó triệu chứng thứ nhất hoặc thứ hai bắt buộc phải hiện diện:

1. Khí sắc trầm( ví dụ như cảm thấy buồn, trống rỗng, tuyệt vọng) kéo dài cả ngày và hầu như mỗi ngày, được xác nhận bới chính bản thân hoặc người xung quanh.

2. Sụt giảm đáng kể trong sở thích hoặc các thú vui thường ngày, kéo dài hầu như mỗi ngày.

3. Sụt cân đáng kể mà không có chủ ý ( khoảng 5% cân nặng trong vòng 1 tháng ) hoặc tăng cân hoặc thay đổi khẩu vị, có thể ăn không ngon miệng hoặc ăn ngon miệng hơn so với trước đó.

4.Mất ngủ hoặc ngủ nhiều hơn .

5. Chậm chạp tâm thần, vận động , cụ thể là suy nghĩ chậm chạp hơn hoặc cảm thấy kích động, bứt rứt

6. Cảm giác mệt mỏi, mất năng lượng kéo dài cả ngày.

7. Cảm giác bản thân không có giá trị, hoặc cảm thấy tội lỗi quá mức hoặc không phù hợp ( thường xuyên suy ngẫm về lỗi lầm đã mắc trong quá khứ, tự cho mình là gánh nặng, ảnh hưởng mọi người ).

8. Giảm khả năng suy nghĩ, tập trung( hay quên) hoặc ra quyết định, hầu như mỗi ngày.

9. Tái diễn những suy nghĩ về cái chết, hoặc ý tưởng tự sát , không có kế hoạch hoặc có kế hoạch cụ thể.

Khi bạn có 5 trên 9 triệu chứng kể trên, trong đó ít nhất có tiêu chuẩn 1 hoặc 2, kéo dài trên 2 tuần, tức là bạn đang trong một giai đoạn trầm cảm. Nói về bệnh trầm cảm-hay Rối loạn trầm cảm chủ yếu, là khi người bệnh chỉ trải nghiệm một hoặc nhiều giai đoạn trầm cảm duy nhất. Phân biệt với Rối loạn lưỡng cực, đây cũng là một bệnh lý thuộc về sức khoẻ tâm thần, người mắc bệnh này cũng sẽ có những giai đoạn trầm cảm, nhưng khác với Trầm cảm chủ yếu, người bệnh Rối loạn lưỡng cực còn trải qua những giai đoạn hưng cảm hoặc hưng cảm nhẹ. Giai đoạn hưng cảm và hưng cảm nhẹ gần như sẽ trái ngược với giai đoạn trầm cảm, người bệnh sẽ cảm thấy hưng phấn, gia tăng hành vi, gia tăng tốc độ suy nghĩ, và vì đây là giai đoạn vui vẻ nên ít người để ý đến. Rối loạn trầm cảm chủ yếu và Rối loạn lưỡng cực là 2 bệnh khác nhau, vấn đề điều trị và tiên lượng bệnh cũng hoàn toàn khác. Quay lại với các triệu chứng mà bạn liệt kê, rất có thể bạn đã hoặc đang trải qua một giai đoạn trầm cảm, nhưng để kết luận chính xác về tình trạng của bạn, cần phải hỏi thêm và thăm khám kĩ lưỡng mới có thể đưa ra chính xác chẩn đoán. Bạn nên tìm đến các trung tâm tư vấn sức khoẻ tâm thần, hoặc những phòng khám uy tín để được hỗ trợ kịp thời nhé.

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào khác, bạn hãy đặt câu hỏi thêm tại Cộng đồng Hello Bacsi nhé!

Chúc bạn sớm khỏe và tìm lại được cân bằng trong cuộc sống,

BS. Nguyễn Như Thanh Trâm (Bộ môn Tâm thần, Đại học Y Dược TPHCM)

Chào bạn, trường hợp của em gái bạn, hiện đang trong độ tuổi phát triển, trong giai đoạn này, tâm-sinh lý của bé sẽ bị ảnh hưởng và tác tác động đến từ rất nhiều yếu tố, bao gồm sự thay đổi về hormon, môi trường học đường và sự quan tâm chia sẻ giữa các thành viên trong gia đình. Việc em gái của bạn có những hành động như cắn tay, tự tạo nên những vết thương rồi đăng lên mạng xã hội, những hành vi này đều nhằm mục đích gây ấn tượng, thu hút lượng lớn người quan tâm. Có thể em gái bạn đang thực sự gặp phải vấn đề và không thể chia sẻ vấn đề đó với người thân trong gia đình, hoặc cũng có thể đây là hành động bộc phát của một nhóm học sinh chơi chung, chỉ đơn giản nhằm thu hút sự chú ý và thể hiện cá tính, sự nổi loạn ở lứa tuổi này. Trong tình huống của bạn, việc lo lắng là hoàn toàn phù hợp, bạn có thể ngồi lại và trao đổi thẳng thắn với em gái của mình, liệu rằng bé đang thật sự gặp vấn đề và không thể kết nối với các thành viên trong gia đình, việc tìm đến một nhà trị liệu tâm lý sẽ là lựa chọn phù hợp.

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào khác, bạn hãy đặt câu hỏi thêm tại Cộng đồng Hello Bacsi nhé!

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khoẻ,

BS. Nguyễn Như Thanh Trâm (Bộ môn Tâm thần, Đại học Y Dược TPHCM)

Chào bạn, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến chương trình. Thiên chức làm mẹ, vừa là quyền lợi nhưng cũng là nghĩa vụ thiêng liêng của một người phụ nữ. Việc gặp các đề liên quan đến thay đổi tâm trạng, sinh lý không chỉ riêng bạn mà bất cứ người phụ nữ nào cũng đều gặp phải. Tuy nhiên, gia đình bao gồm cả cha và mẹ, việc nuôi dưỡng các bé không chỉ có người mẹ, mà cả người bố cũng phải chung tay. Việc chia sẻ những khó khăn mà bạn đang gặp phải với chồng là hoàn toàn bình thường và cần thiết, không nên ôm đồm quá nhiều trách nhiệm vào bản thân. Hãy để người chồng, người cha được thể hiện trách nhiệm của họ trong việc vun đắp gia đình cũng như nuôi nấng trẻ.

Ngoài ra, việc chăm con không phải là giữ con giữa 4 bức tường. Đưa trẻ đi dạo lúc trời mát, giao lưu, nói chuyện, hỏi han kinh nghiệm nuôi dạy trẻ, chia sẻ những khó khăn bản thân đang gặp phải với những người mẹ, những người hàng xóm xung quanh, bạn sẽ nhận được rất nhiều lời khuyên bổ ích đấy, cũng giúp bạn giải tỏa cảm giác tù túng, bớt cáu gắt hơn. Một vấn đề khá thường gặp ở các bà mẹ giai đoạn này đó là trầm cảm. Sự thay đổi nội tiết tố khi mang thai, yếu tố tâm lý sau sinh như sự thiếu quan tâm từ người chồng, lo lắng quá mức đến mất ăn, mất ngủ cho con, tất cả đều góp phần gây ra trầm cảm. Khi những nỗ lực thay đổi môi trường, cách sinh hoạt nhưng bạn vẫn không thấy khá hơn, cảm giác buồn, chán nản kéo dài,có các các suy nghĩ tiêu cực về cuộc sống thì bạn nên tìm đến sự hỗ trợ từ các bác sĩ tâm thần kinh – các tâm lý gia để được hỗ trợ kịp thời bạn nha.

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào khác, bạn hãy đặt câu hỏi thêm tại Cộng đồng Hello Bacsi nhé!

Chúc bạn sớm tìm lại được cân bằng trong cuộc sống,

BS. Nguyễn Như Thanh Trâm

Bộ môn Tâm thần, Đại học Y Dược TPHCM