Bàn chân nóng, hay bàn chân bỏng rát, rất phổ biến vì nó xuất hiện trong nhiều bệnh lý khác nhau. Cách điều trị sẽ phụ thuộc trực tiếp vào nguyên nhân gây ra tình trạng này là gì.

Cùng Hello Bacsi tìm hiểu chi tiết về bàn chân nóng, nguyên nhân và hướng điều trị cụ thể qua bài viết dưới đây.

Tìm hiểu chung

Nóng bàn chân là bệnh gì?

Bàn chân nóng, còn có tên gọi là hội chứng Grierson-Gopalan, là cảm giác nóng rát, đau và khó chịu ở bàn chân. Nóng rát bàn chân thường ít vào ban ngày và nặng hơn về đêm, có thể gây ảnh hưởng đến giấc ngủ. Các triệu chứng gặp phải có thể từ nhẹ đến nặng.

Cảm giác nóng rát và đau có thể chỉ xuất hiện ở gan bàn chân nhưng đôi khi cũng lan đến mu bàn chân, mắt cá chân hay thậm chí lên đến cẳng chân.

Trong một vài trường hợp, nóng bàn chân còn đi kèm với cảm giác châm chích, tê hay ngứa ran.

Triệu chứng

Những dấu hiệu và triệu chứng bị nóng bàn chân

Các triệu chứng bàn chân nóng cụ thể như sau:

• Cảm giác bàn chân nóng như lửa đốt, thường nặng hơn về đêm
• Tê ở bàn chân hoặc chân
• Cảm thấy đau nhói hoặc đau như kim đâm
• Cảm giác nặng nề ở bàn chân
• Đau âm ỉ ở bàn chân
• Da đỏ và nóng
• Cảm giác châm chích, ngứa ran

Nguyên nhân

Nguyên nhân bàn chân có cảm giác nóng là gì?

Hiện tượng nóng gan bàn chân có thể xuất phát từ nhiều bệnh lý hoặc vấn đề sức khỏe khác nhau, bao gồm:

Tổn thương dây thần kinh

Rất nhiều nguyên nhân có thể gây tổn thương thần kinh trong bệnh bàn chân nóng, như chấn thương cột sống thắt lưng hay thoái hóa cột sống, phẫu thuật, hóa trị, sử dụng một số thuốc, tiếp xúc với độc tố…

• Bệnh lý thần kinh ngoại biên. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây cảm giác nóng lòng bàn tay, bàn chân. Nó xảy ra khi các dây thần kinh cảm giác ngoại biên nối từ tủy sống đến các chi bị tổn thương. Người bệnh đái tháo đường lâu năm hoặc không kiểm soát tốt lượng đường trong máu sẽ có nhiều khả năng phát triển bệnh lý thần kinh ngoại biên. Bệnh lý thần kinh ngoại biên do đái tháo đường thường phát triển từ từ và nặng dần theo thời gian. Các tác nhân khác có thể gây ra bệnh lý này gồm hóa trị, rối loạn di truyền, rối loạn tự miễn (như viêm khớp dạng thấp), tiếp xúc với hóa chất độc hại, nhiễm trùng, suy thận, nghiện rượu, thiếu hụt một số chất dinh dưỡng (như thiếu vitamin B12, hội chứng kém hấp thu).
• Hội chứng ống cổ chân. Ống cổ chân (tarsal tunnel) là một khoảng không gian hẹp bên trong mắt cá chân, nằm gần xương mắt cá chân. Khi dây thần kinh chày sau ở trong ống cổ chân bị chèn ép có thể gây ra cảm giác nóng rát, ngứa ran và đau ở một phần bàn chân.
• U dây thần kinh Morton. Mô thần kinh có thể dày lên giữa các xương ở gốc ngón chân, gây đau đớn. Mang giày quá chật cũng có dễ gây ra loại u thần kinh này. Ngoài ra, nguyên nhân gây u có thể là chấn thương thể thao, chuyển động bất thường của bàn chân.
• Bệnh Charcot-Marie-Tooth. Rối loạn di truyền thần kinh này có thể gây ra tổn thương các dây thần kinh ngoại biên tại chân và bàn chân. Các tổn thương sẽ nặng lên theo thời gian. Bệnh lý này ảnh hưởng đến các cơ và dây thần kinh của tứ chi, dẫn đến tình trạng suy yếu bất thường và khiến vòm bàn chân nâng cao. Điều đó có thể khiến bạn bị gãy xương do mỏi (gãy xương do có sự va chạm thường xuyên) và cần phải nẹp lại để điều chỉnh chức năng.

Rối loạn nội tiết hoặc chuyển hóa

• Đái tháo đường. Như đã nói ở trên, đái tháo đường loại 1 và loại 2 đều có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh ngoại biên của cơ thể, đặc biệt là các dây thần kinh cảm giác ở chân và bàn chân. Nồng độ đường huyết cao, không kiểm soát đường huyết trong thời gian dài dễ gây tổn thương các dây thần kinh ở tay chân. Khi đó, việc truyền tín hiệu ở các dây thần kinh bị ảnh hưởng, thành mạch máu suy yếu. Ngoài cảm giác nóng bàn chân, bệnh nhân còn có dấu hiệu tê bì tay chân rất rõ rệt.
• Suy giáp. Tuyến giáp hoạt động không tốt, giảm sản xuất lượng hormone có thể gây ra cảm giác nóng rát bàn chân, tăng cân, khô da và mệt mỏi.

Nhiễm trùng

• Nấm da chân. Tình trạng này do nấm da xuất hiện và phát triển ở các khu vực ẩm ướt, ấm áp trên da. Giày hay vớ ẩm là môi trường thuận lợi cho nấm da phát triển và lan rộng. Các triệu chứng bao gồm ngứa, nóng rát và châm chích giữa các ngón chân, lòng bàn chân.

Các nguyên nhân khác

• Chứng đỏ và đau đầu chi. Đây là một rối loạn hiếm gặp có thể dẫn đến đau, nóng rát dữ dội, khiến da bị đỏ, nóng và sưng nề ở các ngón chân và gan bàn chân. Các đợt cấp của cơn đau có thể chỉ xảy ra vào một thời điểm nhất định và kéo dài từ vài phút đến vài ngày nhưng cảm giác đau, nóng rát có thể diễn ra liên tục.
• Mang giày quá chật, không thoải mái. Giày hoặc vớ bó sát có thể gây kích ứng bàn chân hoặc làm tăng áp lực lên một số vùng của bàn chân.
• Chấn thương hoặc cơ căng quá mức khi tập thể dục.

• Dị ứng. Một số người có thể bị dị ứng với vật liệu dùng làm vớ hoặc giày.
• Viêm da tiếp xúc. Các tác nhân hóa chất được sử dụng có thể làm sạm da và gây kích ứng da.

Một số nguyên nhân khác gồm say độ cao mạn tính, hội chứng Gitelman, bệnh do nhiễm Leishmania, bệnh xơ cứng rải rác, rối loạn tâm lý…

Chẩn đoán và điều trị

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán bàn chân nóng?

Bác sĩ sẽ bắt đầu kiểm tra hiện tượng nóng gan bàn chân bằng cách:

• Xem xét cấu trúc ở bàn chân và chân
• Tìm kiếm dấu hiệu của nhiễm trùng, nhiễm nấm, chấn thương
• Quan sát màu sắc của da
• Kiểm tra phản xạ, mức độ nhạy cảm

Sau đó, bác sĩ hỏi về tiền sử bệnh và cả những loại thuốc mà bạn đang sử dụng. Đồng thời, bạn cũng cần mô tả chi tiết các triệu chứng gặp phải và thời gian chúng xảy ra.

Ngoài ra, bác sĩ sẽ yêu cầu làm xét nghiệm máu kiểm tra xem bạn có bị đái tháo đường hay không vì đó là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra nóng rát bàn chân. Đồng thời, xét nghiệm máu cũng cho biết:

• Tình trạng bệnh lý tuyến giáp (suy giáp)
• Tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng
• Kiểm tra chức năng thận
• HIV
• Nhiễm trùng khác

Các xét nghiệm hình ảnh như X-quang, siêu âm, hay MRI cũng có thể được bác sĩ chỉ định tùy vào từng trường hợp cụ thể.

Thông thường, điện cơ ký là xét nghiệm thường được chỉ định nhất để đánh giá chức năng thần kinh. Gồm có: điện cơ đo hoạt động điện của cơ và kiểm tra phản ứng của cơ đối với kích thích thần kinh; kiểm tra tốc độ dẫn truyền thần kinh để phân biệt xem bạn bị tổn thương thần kinh hay cơ dẫn tới bàn chân bị nóng.

Cách điều trị nóng rát bàn chân

Điều trị tình trạng bàn chân nóng sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân. Thông thường, phương pháp điều trị sẽ không quá phức tạp. Bác sĩ có thể hướng dẫn bạn:

• Uống hoặc bôi thuốc trị nấm trong trường hợp bị nấm da chân
• Mang giày đúng kích cỡ.
• Sử dụng lót đệm phù hợp khi mang giày
• Uống thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol, ibuprofen,… hay thuốc giảm đau bôi/dán ngoài da có chứa lidocain, capsaicin
• Bổ sung vitamin B nếu thiếu hụt
• Bổ sung hormone tuyến giáp

Nếu cảm giác nóng ở lòng bàn chân liên quan đến đái tháo đường, bạn sẽ cần thay đổi chế độ ăn uống và sử dụng thuốc kiểm soát đường huyết đều đặn. Bác sĩ cũng có thể kê thêm thuốc có tác dụng giảm đau thần kinh như thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc chống co giật.

Đối với trường hợp đau thần kinh nghiêm trọng, các phương pháp kích thích thần kinh có thể giúp giảm bớt triệu chứng, như:

• Kích thích thần kinh bằng xung điện
• Trị liệu từ tính
• Trị liệu laser
• Liệu pháp ánh sáng

Các phương pháp điều trị thay thế như châm cứu cũng có thể mang lại hiệu quả cho một số người bệnh.

Các biện pháp hỗ trợ tại nhà

Bạn có thể thử một số cách giúp giảm bớt triệu chứng nóng bàn chân tại nhà, chẳng hạn như:

• Ngâm chân trong nước mát (không nên dùng nước lạnh) ít nhất 15 phút, có thể làm dịu cơn đau.
• Ngâm chân trong nước muối Epsom hoặc dung dịch rượu táo. Thế nhưng, nếu bạn bị đái tháo đường, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện.
• Tránh để bàn chân tiếp xúc với nhiệt độ cao.
• Sử dụng các sản phẩm hỗ trợ sức khỏe. Ví dụ, uống thực phẩm chức năng từ nghệ với hoạt chất curcumin có thể giúp giảm đau thần kinh hay dùng kem bôi ngoài da có chứa capocaine hay capsaicin.
• Massage bàn chân để cải thiện lưu thông máu.

Phòng ngừa

Những biện pháp nào giúp phòng ngừa bàn chân nóng?

Mặc dù không thể phòng ngừa hoàn toàn hiện tượng nóng bàn chân xảy ra nhưng bạn có thể giảm thiểu khả năng dẫn đến các triệu chứng liên quan bằng cách:

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi bạn bị đái tháo đường hay các bệnh lý khác có thể gây ảnh hưởng đến dây thần kinh.
• Lựa chọn giày vừa vặn, phù hợp với bàn chân. Giày nên có gót thấp, hỗ trợ tốt cho vòm bàn chân, thông thoáng khí.
• Không mang vớ ẩm ướt để tránh nấm da phát triển. Bạn cũng đừng quên thay vớ thường xuyên nếu có tham gia các môn thể thao hay các hoạt động khiến đổ mồ hôi nhiều.
• Kiểm tra và vệ sinh bàn chân hàng ngày. Nếu phát hiện có vết lở loét trên da, bạn cần có biện pháp điều trị ngay.
• Kiểm soát đường huyết tốt cũng là phương pháp ngăn ngừa hoặc điều trị các triệu chứng đau thần kinh hiệu quả.