Viêm da tiếp xúc: triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Bài viết này nói về:

Định nghĩa bệnh viêm da tiếp xúc
Triệu chứng bệnh viêm da tiếp xúc
Nguyên nhân gây bệnh viêm da tiếp xúc
Nguy cơ mắc bệnh viêm da tiếp xúc
Điều trị hiệu quả bệnh viêm da tiếp xúc
Phong cách sống và thói quen sinh hoạt khi mắc bệnh viêm da tiếp xúc

Định nghĩa bệnh viêm da tiếp xúc

Viêm da tiếp xúc là bệnh gì?

Viêm da tiếp xúc hay còn gọi là viêm da là một dạng kích ứng da phổ biến. Viêm da tiếp xúc không gây hại tới sức khỏe nhưng sẽ gây khó chịu. Bệnh gây ra do da tiếp xúc với chất gây kích ứng, thường gặp nhất là hóa mỹ phẩm hoặc các loại cây độc. Bệnh không lây truyền và nguyên nhân gây kích ứng sẽ khác với từng người.

Triệu chứng bệnh viêm da tiếp xúc

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm da tiếp xúc là gì?

Các triệu chứng bao gồm khô, đỏ hoặc rộp da; ngứa và hơi khó chịu. Ngứa và rát da dữ dội từ 24 – 36 tiếng sau khi tiếp xúc, theo sau là các nốt rộp chảy nước kèm theo da đóng vảy và sưng. Chất lỏng trong nốt rộp không lây nhiễm cho người khác. Bạn nên tránh gãi vì có thể dẫn đến nhiễm trùng. Hít vào hoặc nuốt chất kích ứng có thể gây thở khò khè hoặc buồn nôn.

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Trong hầu hết các trường hợp, bệnh sẽ không gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sẽ hết sau một thời gian. Tuy nhiên, vẫn có nguy cơ bệnh diễn tiến xấu đi. Hãy đi khám bác sĩ nếu:

Phát ban khó chịu đến mức khiến bạn mất ngủ hoặc xao lãng hoạt động hàng ngày
Phát ban gây đau, trở nên nghiêm trọng hoặc lan rộng
Vùng da phát ban khiến bạn bị ngượng
Phát ban không cải thiện trong vòng một vài tuần
Phát ban ảnh hưởng đến khuôn mặt hoặc bộ phận sinh dục của bạn
Bỏ liều thuốc steroid khiến chứng viêm da có thể bị nặng hơn
Dùng kem hoặc lotion kháng histamin không theo lời khuyên của bác sĩ. Điều này có thể khiến da tự phát ban.

Nguyên nhân gây bệnh viêm da tiếp xúc

Nguyên nhân gây ra viêm da tiếp xúc là gì?

Các nguyên nhân bao gồm các chất tiếp xúc trực tiếp với da gây kích ứng hoặc gây ra dị ứng:

Nhựa thông – nhựa sản xuất bởi cây thường xuân độc, sồi độc (sơn độc là nguyên nhân phổ biến)
Bạn cũng có nguy cơ bị bệnh nếu tiếp xúc vào quần áo hoặc thú nuôi dính phải chất đó
Một số nguyên nhân khác bao gồm quần áo (len), chất tẩy rửa gia dụng, hương liệu (như trong xà phòng, dầu gội), kim loại mạ kiềm, thuốc nhuộm, thuốc uống, thuốc trừ sâu và các chất hóa học khác.

Nguy cơ mắc bệnh viêm da tiếp xúc

Những ai thường mắc phải viêm da tiếp xúc?

Bệnh có thể xảy ra với mọi độ tuổi và giới tính. Hơn 50% người Mỹ trưởng thành đều mắc bệnh ít nhất một lần.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc viêm da tiếp xúc?

Bạn có nguy cơ bị viêm da tiếp xúc nếu phải tiếp xúc trực tiếp với các hóa chất dễ gây kích ứng như axit (kiềm), bazơ (xút), thuốc tẩy, thuốc kháng sinh… Một số hóa chất dù ban đầu có thể không gây phản ứng viêm da nhưng khi bạn sử dụng thường xuyên sẽ gây ra sự kích ứng, ví dụ như nước tẩy sơn móng tay, dung dịch bảo quản kính áp tròng, trụ của khuyên tai hoặc dây đồng hồ bằng kim loại.

Không có các yếu tố nguy cơ bệnh không có nghĩa là bạn không thể mắc bệnh. Những yếu tố trên chỉ mang tính tham khảo. Bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa để biết thêm chi tiết.

Điều trị hiệu quả bệnh viêm da tiếp xúc

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán viêm da tiếp xúc?

Bác sĩ sẽ chẩn đoán viêm da bằng cách khám da của bạn và hỏi xem bạn có tiếp xúc với vật chất nào có khả năng gây viêm không. Bác sĩ cũng có thể kiểm tra độ dị ứng của da bằng cách để da bạn tiếp xúc với một lượng nhỏ chất có thể gây kích ứng da và theo dõi vết phát ban trong vòng một tới hai ngày.

Những phương pháp nào dùng để điều trị viêm da tiếp xúc?

Cách điều trị tốt nhất là tránh tiếp xúc. Ví dụ như tránh mua đồ hoặc chăn len nếu bạn nhạy cảm với các sản phẩm từ len và học cách nhận diện cây thường xuân độc. Bạn nhớ mang găng tay, mặc áo tay dài và quần dài để tránh tiếp xúc với cây và bất kỳ thứ gì đã chạm vào chúng.

Các biện pháp điều trị khác bao gồm thuốc kháng viêm (steroid) dạng đắp hoặc uống, thuốc kháng histamin (đối với bệnh ngứa) và phương pháp trị liệu miễn dịch để giảm thiểu phản ứng. Steroid (như prednisone) có thể được dùng ở dạng thuốc viên, thuốc tiêm hoặc ở dạng kem và thuốc mỡ.

Lotion như calamine và tắm bằng bột yến mạch để giảm chảy mủ, mẩn ngứa có thể được dùng khi cần.

Phong cách sống và thói quen sinh hoạt khi mắc bệnh viêm da tiếp xúc

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm da tiếp xúc?

Bạn có thể kiểm soát tốt tình trạng hồi phục của mình nếu bạn lưu ý vài điều sau đây:

Dùng thuốc steroid theo chỉ dẫn. Thuốc kháng histamin cũng có thể được dùng nếu cần và ngừng uống khi đã bớt ngứa.

Dùng lotion trị ngứa nếu cần nhưng tránh dùng trong vòng 1 tiếng đầu sau khi thoa steroid, kem hoặc thuốc mỡ để cho thuốc có thời gian thấm vào trước.