Tìm hiểu chung

Bệnh viêm da tiếp xúc là gì?

Viêm da tiếp xúc hay còn gọi là chàm tiếp xúc là một dạng kích ứng da phổ biến. Viêm da tiếp xúc không gây hại tới sức khỏe nhưng sẽ gây khó chịu. Bệnh xảy ra do da tiếp xúc với chất gây kích ứng, thường gặp nhất là hóa mỹ phẩm hoặc các loại cây độc. Bệnh không lây truyền và nguyên nhân gây kích ứng sẽ khác với từng người.

Triệu chứng

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm da dị ứng tiếp xúc là gì?

Các triệu chứng bao gồm khô, đỏ hoặc rộp da; ngứa và hơi khó chịu. Ngứa và rát da dữ dội từ 24 – 36 tiếng sau khi tiếp xúc, theo sau là các nốt rộp chảy nước kèm theo da đóng vảy và sưng. Chất lỏng trong nốt rộp không lây nhiễm cho người khác. Bạn nên tránh gãi vì có thể dẫn đến nhiễm trùng. Hít vào hoặc nuốt chất kích ứng có thể gây thở khò khè hoặc buồn nôn.

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Trong hầu hết các trường hợp, chàm tiếp xúc sẽ không gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sẽ hết sau một thời gian. Tuy nhiên, vẫn có nguy cơ bệnh diễn tiến xấu đi. Hãy đi khám bác sĩ nếu:

• Phát ban khó chịu đến mức khiến bạn mất ngủ hoặc xao lãng hoạt động hàng ngày
• Phát ban gây đau, trở nên nghiêm trọng hoặc lan rộng
• Vùng da phát ban khiến bạn bị ngượng
• Phát ban không cải thiện trong vòng một vài tuần
• Phát ban ảnh hưởng đến khuôn mặt hoặc bộ phận sinh dục của bạn
• Bỏ liều thuốc steroid khiến chứng viêm da có thể bị nặng hơn
• Dùng kem hoặc lotion kháng histamin không theo lời khuyên của bác sĩ. Điều này có thể khiến da tự phát ban.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân gây viêm da tiếp xúc là gì?

Các nguyên nhân bao gồm các chất tiếp xúc trực tiếp với da gây kích ứng hoặc gây ra dị ứng:

• Nhựa thông – nhựa sản xuất bởi cây thường xuân độc, sồi độc (sơn độc là nguyên nhân phổ biến)
• Bạn cũng có nguy cơ bị bệnh nếu tiếp xúc vào quần áo hoặc thú nuôi dính phải chất đó
• Một số nguyên nhân khác bao gồm quần áo (len), chất tẩy rửa gia dụng, hương liệu (như trong xà phòng, dầu gội), kim loại mạ kiềm, thuốc nhuộm, thuốc uống, thuốc trừ sâu và các chất hóa học khác.

Nguy cơ mắc bệnh

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc viêm da dị ứng tiếp xúc?

Bạn có nguy cơ bị chàm tiếp xúc nếu phải tiếp xúc trực tiếp với các hóa chất dễ gây kích ứng như axit (kiềm), bazơ (xút), thuốc tẩy, thuốc kháng sinh… Một số hóa chất dù ban đầu có thể không gây phản ứng viêm da nhưng khi bạn sử dụng thường xuyên sẽ gây ra sự kích ứng, ví dụ như nước tẩy sơn móng tay, dung dịch bảo quản kính áp tròng, trụ của khuyên tai hoặc dây đồng hồ bằng kim loại.

Điều trị hiệu quả

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán viêm da tiếp xúc?

Bác sĩ sẽ chẩn đoán viêm da bằng cách khám da và hỏi xem bạn có tiếp xúc với chất nào có khả năng gây viêm không. Họ cũng có thể kiểm tra độ dị ứng của da bằng cách để da bạn tiếp xúc với một lượng nhỏ chất có thể gây kích ứng da và theo dõi vết phát ban trong vòng một tới hai ngày.

Những phương pháp nào dùng để điều trị viêm da tiếp xúc?

Cách trị viêm da dị ứng tiếp xúc tốt nhất là tránh chạm vào các chất gây dị ứng. Ví dụ như tránh mua đồ hoặc chăn làm từ len nếu bạn nhạy cảm với các sản phẩm từ len.

Các biện pháp điều trị chàm tiếp xúc khác bao gồm thuốc kháng viêm (steroid) dạng đắp hoặc uống, thuốc kháng histamin (đối với bệnh ngứa) và phương pháp trị liệu miễn dịch để giảm thiểu phản ứng. Steroid (như prednisone) có thể được dùng ở dạng thuốc viên, thuốc tiêm hoặc ở dạng kem và thuốc mỡ.

Lotion như calamine và tắm bằng bột yến mạch để giảm chảy mủ, mẩn ngứa có thể được dùng khi cần.

Kiểm soát bệnh

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm da tiếp xúc?

Bạn có thể kiểm soát tốt tình trạng chàm tiếp xúc nếu lưu ý vài điều sau đây:

• Dùng thuốc steroid theo chỉ dẫn. Thuốc kháng histamin cũng có thể được dùng nếu cần và ngừng uống khi đã bớt ngứa.

• Dùng lotion trị ngứa nếu cần nhưng tránh dùng trong vòng 1 tiếng đầu sau khi thoa steroid, kem hoặc thuốc mỡ để cho thuốc có thời gian thấm vào trước.

• Thiết lập chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng.

• Tập thể dục, nhưng bạn lưu ý rằng đổ mồ hôi sẽ gây ngứa nhiều hơn. Do đó, hãy rửa và làm mát da nhanh chóng sau khi tập thể dục.

• Dùng xà phòng hoặc chất tẩy rửa nhẹ để làm sạch da. Tránh kích thích da gây ra bởi chất khử mùi hoặc hương liệu trong xà phòng.

• Rửa sạch da ngay lập tức với xà phòng và nước nếu bạn tiếp xúc với chất đã từng gây ra viêm da kích ứng.

• Đến bệnh viện ngay nếu bạn bị sốt, ho, thở khò khè, nôn mửa hoặc tiêu chảy; nếu mẩn ngứa nặng hơn mặc dù đã điều trị hoặc nếu nổi thêm mẩn ngứa mới.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay đề nghị nào, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên viên y tế để được có giải đáp tốt nhất.