Prednisone (hay prednison) là một cosrticosteroid tuyến thượng thận tổng hợp có tác dụng kháng viêm mạnh, chống dị ứng và ức chế miễn dịch. Thuốc Pednisone thường được chỉ định trong nhiều bệnh lý khác nhau, chẳng hạn như viêm khớp, rối loạn máu, các vấn đề về hô hấp và hệ thống miễn dịch,…
Hàm lượng: nhiều hàm lượng, trong đó phổ biến nhất là prednisone 5mg và prednisone 20mg.
Dạng bào chế: viên nén hoặc viên nang cứng.
Tác dụng
Thuốc Prednisone có tác dụng gì?
Thuốc Prednisone thường được chỉ định trong các trường hợp cần đến tác dụng chống viêm và ức chế miễn dịch, như:
- Viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ toàn thân, một số thể viêm mạch, viêm động mạch thái dương và viêm quanh động mạch nút, bệnh sarcoid, hen phế quản, thiếu máu tan máu, giảm bạch cầu hạt, viêm loét đại tràng, dị ứng nặng bao gồm cả phản ứng phản vệ.
- Ung thư gồm bệnh bạch cầu cấp, u lympho, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn cuối.
Ngoài ra, prednisone còn có thể được sử dụng cho các mục đích khác. Bạn chỉ sử dụng thuốc này theo chỉ định của bác sĩ.
Liều dùng
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định dùng thuốc.
Liều dùng thuốc prednisone cho người lớn là gì?
Tùy vào tình trạng bệnh và mức độ đáp ứng của người bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định liều dùng phù hợp.
Người lớn thường dùng viên uống prednisone 5mg hoặc prednisone 20mg với liều thông thường được khuyến cáo như sau:
- Bệnh cấp tính: liều khởi đầu 20–40mg/ ngày sau đó giảm dần đến liều duy trì khoảng 5–15mg/ ngày.
- Bệnh lý mạn tính (rối loạn nội tiết, huyết học, bệnh da): khởi đầu với liều prednisone 5–10mg/ ngày và điều chỉnh đến liều thấp nhất có hiệu quả.
- Quả sản bẩm sinh tuyến thượng thận: 2,5–10mg/ ngày.
- Tình trạng dị ứng, thấp khớp cấp: 20–30mg/ ngày.
- Bệnh chất tạo keo (lupus ban đỏ, thấp tim, viêm đa cơ): liều khởi đầu 30mg/ ngày.
Liều dùng prednisone cho trẻ em là gì?
Trẻ em dùng thuốc theo chỉ định từ bác sĩ. Với bệnh cấp tính, liều dùng prednisone cho trẻ em có thể là 1–2mg/ kg thể trọng/ ngày.
Cách dùng
Bạn nên dùng thuốc prednisone như thế nào?
Bạn nên uống thuốc sau bữa ăn để tránh gây kích thích dạ dày, buồn nôn và theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu bạn cần điều trị trong thời gian dài với một liều mỗi ngày, hãy dùng thuốc vào buổi sáng trước 9 giờ sáng.
Liều dùng và thời gian điều trị dựa trên tình trạng sức khoẻ của bạn và đáp ứng với điều trị. Sau khi đạt được đáp ứng mong muốn cần xác định lại liều thấp nhất có hiệu quả để tránh các tác dụng không mong muốn. Khi muốn ngưng dùng thuốc, bạn cần giảm liều từ từ. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào khi sử dụng thuốc, hãy hỏi ý kiến bác sĩ.
Bạn nên làm gì trong trường hợp dùng quá liều?
Triệu chứng quá liều gồm có hội chứng dạng Cushing, yếu cơ và loãng xương. Chỉ xảy ra khi dùng thuốc dài ngày. Trong những trường hợp này cần cân nhắc việc tạm dừng hay ngừng hẳn việc dùng thuốc.
Trong trường hợp khẩn cấp hoặc quá liều, bạn cần gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm Y tế địa phương gần nhất.
Ngoài ra, bạn cần ghi lại và mang theo danh sách những loại thuốc bạn đã dùng, bao gồm cả thuốc kê toa và thuốc không kê toa.
Bạn nên làm gì nếu quên một liều?
Nếu bạn quên một liều thuốc prednisone, bạn hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, bạn hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không dùng gấp đôi liều đã quy định.
Tác dụng phụ
Bạn có thể gặp tác dụng phụ nào khi dùng thuốc prednisone?
Bạn có thể gặp một số tác dụng phụ sau khi dùng thuốc prednisone bao gồm:
- Viêm loét dạ dày, khó tiêu, tăng ngon miệng
- Mất ngủ, thần kinh dễ bị kích động
- Đau đầu, chóng mặt
- Rậm lông
- Đục thủy tinh thể, glôcôm
- Chảy máu cam
- Phù nề, tăng huyết áp
- Đái tháo đường
- Yếu cơ, loãng xương, gãy xương, đau khớp
- Rối loạn kinh nguyệt, chậm tăng trưởng ở trẻ em
- Co giật, loạn tâm thần, giả u não, nhức đầu, thay đổi tâm trạng, mê sảng, ảo giác, sảng khoái
- Phù, tăng huyết áp
- Trứng cá, teo da, thâm tím, tăng sắc tố da
- Hội chứng dạng Cushing, ức chế tuyến yên – thượng thận, không dung nạp glucose, tăng glucose máu, giảm kali huyết, nhiễm kiềm, vô kinh, giữ natri và nước
- Quá mẫn.
Thận trọng/ Cảnh báo
Trước khi dùng thuốc prednisone bạn nên biết những gì?
Không sử dụng thuốc trong các trường hợp sau:
- Mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào của thuốc
- Nhiễm khuẩn nặng, trừ sốc nhiễm khuẩn và lao màng não
- Nhiễm trùng da do virus, nấm hoặc lao
- Rối loạn tâm thần không điều trị
- Đang dùng vắc-xin dạng chứa virus sống
Một số lưu ý khác khi dùng thuốc là:
- Thận trọng khi dùng thuốc nếu đang bị loãng xương, mới làm phẫu thuật nối thông (ruột, mạch máu), rối loạn tâm thần, loét dạ dày, loét tá tràng, đái tháo đường, tăng huyết áp, suy tim và trẻ đang lớn.
- Thận trọng khi dùng thuốc cho người cao tuổi, phải dùng với liều thấp nhất trong thời gian ngắn nhất có thể được.
- Suy tuyến thượng thận cấp có thể xảy ra khi dừng thuốc đột ngột sau thời gian dài điều trị.
- Khi dùng liều cao, thuốc này có thể ảnh hưởng đến tác dụng của vắc-xin tiêm chủng.
- Sử dụng prednisone có thế che lấp vài triệu chứng nhiễm trùng và những nhiễm trùng mới có thể xuất hiện trong quá trình dùng thuốc, liên quan đến việc giảm sức đề kháng. Do đó, khi dùng thuốc, bạn cần chú ý thực hiện các biện pháp kháng khuẩn, tránh để nhiễm trùng.
- Hạn chế ăn muối trong quá trình sử dụng thuốc này vì có thể tăng nguy cơ ứ nước, phù nề.
- Do nguy cơ gặp phải tác dụng phụ toàn thân nên cần thận trọng khi dùng thuốc cho người cao tuổi, trao đổi với bác sĩ để được sử dụng thuốc với liều thấp nhất trong thời gian ngắn nhất.
- Sử dụng prednisone đúng liều, đúng giờ và đúng cách dùng như chỉ dẫn. Không tự ý ngưng thuốc đột ngột.
Những điều cần lưu ý nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú
Phụ nữ mang thai và phụ nữ đang cho con bú không được khuyến khích sử dụng thuốc prednisone. Mức độ an toàn của thuốc trong thời kỳ mang thai và cho con bú chưa có đầy đủ dữ liệu nghiên cứu rõ. Bạn cần trao đổi bác sĩ để được đánh giá, cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ nếu dùng thuốc.
Tương tác thuốc
Prednisone có thể tương tác với thuốc nào?
Tương tác thuốc có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc prednisone hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ. Tài liệu này không bao gồm đầy đủ các tương tác thuốc có thể xảy ra. Hãy viết một danh sách những thuốc bạn đang dùng (bao gồm thuốc được kê toa, không kê toa và thực phẩm chức năng) và cho bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn xem. Không được tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.
Một số thuốc khi dùng chung với prednisone có khả năng xảy ra tương tác gây bất lợi là:
- Cyclosporine, erythromycin
- Phenobarbital
- Phenytonin
- Carbamazepine
- Ketoconazole
- Rifampicin
- Thuốc lợi tiểu làm giảm kali máu
- Các thuốc kháng viêm không steroid (NSAID)
- Thuốc chống HIV/AIDS như atazanavir, delavirdine, efavirenz, fosamprenavir, indinavir, nelfinavir, nevirapine, ritonavir, saquinavir
- Insulin
Thức ăn và rượu bia có tương tác tới prednisone không?
Thức ăn, rượu và thuốc lá có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Bạn nên thảo luận với bác sĩ về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu hay thuốc lá.
Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến thuốc prednisone?
Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Bạn nên báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe đặc biệt nào.
Các tình trạng sức khoẻ cần thận trọng khi dùng thuốc này gồm:
- Đục thủy tinh thể
- Suy tim sung huyết
- Hội chứng Cushing (vấn đề về tuyến thượng thận)
- Bệnh đái tháo đường
- Nhiễm trùng mắt
- Glocom
- Nhồi máu cơ tim
- Tăng đường huyết
- Cao huyết áp
- Nhiễm trùng (ví dụ, vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng)
- Đau nhược cơ
- Chứng loãng xương
- Loét dạ dày
- Các vấn đề về dạ dày hoặc ruột (ví dụ như viêm ruột thừa, viêm loét đại tràng)
- Các vấn đề về tuyến giáp
- Lao
- Nhiễm trùng mắt do herpes
- Bệnh thận
Bảo quản
Bạn nên bảo quản thuốc prednisone như thế nào?
Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, nhiệt độ không quá 30ºC, tránh ánh sáng. Để thuốc tránh xa tầm tay trẻ em.
