Nứt kẽ hậu môn là bệnh lý thường gặp ở những trẻ hay bị táo bón hoặc tiêu chảy. Đây là tình trạng xuất hiện các vết nứt ở hậu môn khi phải chịu áp lực lớn khi đi tiêu hoặc các bệnh lý khác.

Bệnh thường không quá nghiêm trọng và có thể đáp ứng nhanh chóng với các phương pháp khắc phục tại nhà. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, nứt kẽ hậu môn ở trẻ em có thể chuyển thành mãn tính, tác động đến cả thể chất và tinh thần của các con sau này.

Nguyên nhân gây nứt kẽ hậu môn ở trẻ em

Có nhiều trẻ nhỏ bị nứt kẽ hậu môn trong những năm đầu đời mà không rõ nguyên nhân. Số còn lại mắc bệnh chủ yếu là do táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài. Táo bón khiến trẻ đi ngoài phân cứng và lớn, gây tổn thương ống hậu môn. Hơn nữa, khi bị táo bón, trẻ thường phải rặn để đẩy phân ra ngoài. Hoạt động này cũng gây thêm áp lực, làm hậu môn của trẻ sưng đau và chảy máu.

Trong khi đó, tiêu chảy kéo dài làm tần suất đi đại tiện của trẻ nhiều hơn bình thường. Điều này làm tăng ma sát ở niêm mạc hậu môn, dẫn đến hình thành các vết rách.

Ngoài ra, một số nguyên nhân khác cũng có khả năng gây nứt kẽ hậu môn ở trẻ em là:

• Hẹp hậu môn bẩm sinh
• Khô da
• Viêm hậu môn – trực tràng
• Bệnh trĩ
• Viêm loét đại tràng
• Bệnh Crohn

Dấu hiệu trẻ bị nứt kẽ hậu môn

Bố mẹ có thể dễ dàng nhận ra con mình bị nứt kẽ hậu môn bằng các dấu hiệu sau:

• Trẻ kêu la, quấy khóc mỗi khi đi đại tiện
• Phân có kích thước lớn, cứng và có lẫn máu
• Hậu môn sưng đỏ, có vết rách quan sát được khi kiểm tra hậu môn trẻ
• Ngứa và kích ứng vùng da quanh hậu môn
• Trẻ lớn thường có xu hướng nhịn đi đại tiện để không bị đau

Nứt kẽ hậu môn thường không quá nguy hiểm nhưng lại gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Trẻ mắc bệnh thường xuyên cáu gắt, bực dọc, mất ngủ do đau đớn. Bên cạnh đó, nếu vết nứt dài và sâu, trẻ có thể gặp khó khăn khi ngồi hoặc nằm.

Trong trường hợp kéo dài không khỏi, bệnh sẽ trở thành mãn tính. Lúc này, việc điều trị dứt điểm sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều. Ngoài ra, nứt hậu môn mãn tính cũng làm tăng nguy cơ viêm nhiễm và rối loạn cơ thắt hậu môn ở trẻ.

Nứt kẽ hậu môn ở trẻ em: Cách khắc phục tại nhà

Bố mẹ có con mắc bệnh có thể tham khảo các biện pháp sau để cải thiện các triệu chứng cho trẻ:

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Nếu trẻ bị nứt kẽ hậu môn do tiêu chảy hoặc táo bón, thay đổi chế độ ăn uống là biện pháp tốt nhất giúp trẻ điều trị và phòng ngừa bệnh tái phát. Một số lời khuyên cho bố mẹ bao gồm:

• Bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ, rau xanh, trái cây vào chế độ ăn hàng ngày của bé. Nếu trẻ không thích ăn rau, bạn có thể băm nhỏ hoặc xay nhuyễn rau trong cháo, súp để giúp trẻ dễ hấp thụ hơn. Ngoài ra, bạn cũng có thể pha nước ép hoặc làm sinh tố cho trẻ, vừa cung cấp nước lại vừa có công dụng hỗ trợ điều trị táo bón.

• Hạn chế các loại thức ăn có khả năng gây tiêu chảy, táo bón hoặc tác động xấu đến đường tiêu hóa của trẻ như thức ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp, đồ ngọt, thực phẩm cay nóng…
• Cho trẻ uống nhiều nước. Tuy nhiên, bố mẹ lưu ý không cho trẻ uống nước ngọt có gas. Thay vào đó, khuyến khích trẻ uống nước lọc và các loại sữa bắp, sữa đậu nành, sữa chua để tăng cường dưỡng chất cho cơ thể.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ để bổ sung men vi sinh cho trẻ. Men vi sinh có thể làm mềm phân, giúp trẻ tránh phải rặn khi đi tiêu, đồng thời hạn chế tình trạng rối loạn tiêu hóa.

Thay đổi lối sống để điều trị nứt kẽ hậu môn ở trẻ em

Đối với trẻ nhỏ, bố mẹ cần thay tã và vệ sinh hậu môn cho trẻ thường xuyên để giữ nó luôn sạch sẽ, khô ráo. Đối với trẻ lớn, bạn nên khuyến khích con luyện tập các bài tập thể chất nhẹ nhàng. Điều này giúp tăng nhu động ruột, tăng lưu thông máu huyết, giúp việc đi tiêu diễn ra dễ dàng hơn.

Đồng thời, phụ huynh cũng nên xoa bụng và tập cho bé thói quen đi đại tiện mỗi ngày một lần. Sau khi trẻ đi ngoài xong, bố mẹ cần rửa hậu môn cho trẻ kỹ càng bằng nước sạch, sau đó tiến hành ngâm hậu môn trẻ trong thau nước muối ấm từ 10–15 phút. Nước muối có khả năng kháng khuẩn, sát trùng, tiêu viêm và giảm đau rát và ngứa ngáy. Đồng thời, nó cũng hạn chế tình trạng chảy máu hậu môn – trực tràng ở trẻ mắc bệnh.

Nếu con bạn bị nứt kẽ hậu môn do khô da, bạn có thể dùng sáp vaseline hoặc dầu dừa để dưỡng ẩm da cho bé. Ngoài ra, trong dầu dừa còn chứa Lauric acid, có tác dụng ức chế hoạt động của vi sinh vật gây bệnh ở hậu môn. Sau khi làm sạch và lau khô hậu môn của trẻ, bạn có thể thoa dầu dừa lên vùng nứt kẽ và đợi dầu khô hoàn toàn. Thực hiện 2–3 lần/ngày cho đến khi các triệu chứng thuyên giảm.

Điều trị y tế

Nếu đã áp dụng các phương pháp điều trị tại nhà mà các triệu chứng không thuyên giảm hoặc trở nên trầm trọng hơn, bạn nên đưa con mình đến bệnh viện để thăm khám. Tại bệnh viện, tùy vào từng trường hợp mà bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc giảm đau, corticosteroid dạng bôi hoặc kem chứa hydrocortisone để giảm bớt phản ứng viêm và các triệu chứng khó chịu.

Nếu vết nứt không lành sau 6–8 tuần, trẻ có thể cần phải tiến hành phẫu thuật để điều trị tình trạng này. Phẫu thuật sẽ cắt một phần cơ vòng hậu môn (có thể bao gồm cắt bỏ vết nứt và mô sợi xơ xung quanh) để giảm co thắt và giảm đau, giúp vết thương mau lành hơn. Sau khi phẫu thuật, trẻ cần được theo dõi và chăm sóc tại bệnh viện để tránh các biến chứng xảy ra.

Đa số các trường hợp nứt kẽ hậu môn ở trẻ em đều có thể đáp ứng tốt với các biện pháp khắc phục tại nhà. Tuy nhiên, nếu trẻ có các triệu chứng nghiêm trọng, bạn nên chủ động đưa con đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị.