tâm lý

Mến chào em,

Sunnycare đã đọc kỹ những gì em viết và cảm nhận được em đang rất rối bời — có lúc vui, có lúc buồn, hay bị cuốn về quá khứ, và có những hành vi/ý nghĩ khiến em thấy “hưng phấn” khi làm tổn thương động vật hoặc tự làm đau mình. Sunnycare không phán xét em; thay vào đó muốn cùng em xử lý tình huống này một cách an toàn, thực tế và có trách nhiệm.

Trước hết cần nói rõ và dứt khoát:

• Những cảm xúc và hành vi em mô tả là dấu hiệu rằng em đang gặp khủng hoảng tâm lý đáng kể.
• Việc làm tổn thương động vật là vấn đề nghiêm trọng cả về mặt đạo đức, pháp lý và y tế tâm thần — và cần can thiệp sớm để bảo vệ em và người khác.
• Việc tự làm đau để “giải tỏa” cho thấy em đang dùng hành vi nguy hiểm để đối phó với cảm xúc — cách này có hại lâu dài và không giải quyết gốc rễ vấn đề.

Sunnycare rất mong em làm những việc sau ngay lập tức để giữ an toàn:

1. Nếu em đang có ý định gây hại ngay bây giờ (với động vật hoặc chính mình):

• Hãy dừng và đưa bản thân ra nơi có người khác ngay lập tức.
• Gọi cấp cứu hoặc đến cơ sở y tế gần nhất nếu em cảm thấy mình mất kiểm soát. Ở Việt Nam gọi 115 trong trường hợp nguy kịch về sức khỏe tinh thần.
• Gọi tổng đài hỗ trợ khủng hoảng tâm lý: Tổng đài Trẻ em 111 (nếu em là trẻ/thiếu niên) để được nghe và hướng dẫn ngay.

2. Nếu hiện chưa ở nguy kịch nhưng em thấy sức ép, làm ngay những bước “khóa” cơn bốc đồng:

• Rời khỏi không gian có thể gây hại (ví dụ: ra ngoài, đến nơi công cộng, quán cà phê, nhà một người bạn).
• Liên hệ ngay một người em tin (bố mẹ, anh/chị, bạn thân, thầy/cô) và nói: “Mình đang rất khó kiểm soát, mình cần ai đó bên cạnh.”
• Xử lý môi trường: nhờ người cất tất cả vật có thể dùng để gây hại (thuốc, dao, dây, v.v.).

3. Kỹ thuật giảm kích hoạt cảm xúc (áp dụng ngay):

• Kỹ thuật neo hiện tại 5–4–3–2–1: nêu to 5 thứ thấy, 4 thứ nghe, 3 thứ chạm, 2 thứ ngửi/nhớ mùi, 1 điều cảm nhận.
• Hít thở chậm: hít vào 4 giây – giữ 2 giây – thở ra 6 giây (lặp 6–10 lần).
• Vận động mạnh: chạy bộ tại chỗ, nhảy, đấm gối (với gối) để giải phóng căng thẳng mà không làm tổn thương ai.

4. Tìm hỗ trợ chuyên môn càng sớm càng tốt

• Hẹn gặp bác sĩ tâm thần để được đánh giá toàn diện (vì có thể cần thuốc ổn định cảm xúc) và chuyên gia tâm lý để học kỹ năng quản lý xung động, xử lý ám ảnh và làm việc với các cảm xúc phức tạp.
• Hãy nói thật về việc em có hành vi gây hại — thông tin này quan trọng để chuyên gia chọn cách can thiệp an toàn và hiệu quả. Chẩn đoán và trị liệu sớm làm giảm nguy cơ tái diễn.

5. Nếu em cảm thấy việc làm tổn thương động vật xuất hiện nhiều lần hoặc em thấy “thích thú” với việc đó, hãy coi đây là tín hiệu báo động:

• Đó có thể liên quan đến vấn đề tâm thần nghiêm trọng (ví dụ rối loạn kiểm soát xung động, đặc điểm chống đối/tiềm ẩn hành vi hung hăng, hoặc di chứng các rối loạn khác).
• Việc che giấu sẽ khiến chuyện tệ hơn; báo cho chuyên gia sẽ giúp em được hỗ trợ đúng mức và nhanh chóng.

Những bước để em có thể làm trong vài ngày tới (kế hoạch ngắn hạn):

• Lập “danh sách an toàn”: ai sẽ gọi, ai sẽ đến, nơi an toàn để đi, ai giữ những vật nguy hiểm. Sunnycare có thể giúp em soạn mẫu nếu em muốn.
• Gặp chuyên gia tâm lý/ bác sĩ tâm thần để đánh giá ngay cả khi em xấu hổ hay lo lắng về việc bị phán xét — hồ sơ khám là để giúp em, bác sĩ là người chuyên môn và trách nhiệm bảo mật.
• Tham gia các hoạt động thay thế an toàn khi cảm xúc quá mức: vẽ, viết, chơi thể thao, làm việc thủ công, và nhóm hỗ trợ (offline hoặc online) dưới hướng dẫn chuyên gia.

Lời nhắn của Sunnycare dành cho em:

• Em cần trợ giúp và hoàn toàn xứng đáng được giúp đỡ. Hành vi gây hại (với động vật hoặc chính mình) là điều nghiêm trọng nhưng có thể can thiệp và thay đổi nếu em nhận ra sớm và tìm hỗ trợ.
• Hành động ngay bây giờ để giữ an toàn cho bản thân và người khác là bước quan trọng nhất. Sau khi an toàn, chúng ta mới có thể bắt đầu chữa lành sâu hơn.

VIỆN TÂM LÝ SUNNYCARE

Sunnycare biết việc thừa nhận những điều này rất khó — em đã làm đúng khi nói ra. Hãy giữ an toàn em nhé.