Lựa chọn giữa buông xui cho nhẹ nhàng hay tiếp tục trong khủng hoảng

Em thân mến

Sunnycare cảm ơn em đã tin tưởng chia sẻ gánh nặng lớn này. Nghe chuyện mẹ em đã trải qua nhiều biến cố y tế, chi phí kéo dài và em đang phải “gồng” suốt thời gian dài, Sunnycare hiểu em mệt mỏi thế nào. Cảm giác muốn buông, nhưng lại không nỡ rời bỏ mẹ, đó là nỗi xung đột rất thật và rất đau. Em đang làm một việc rất khó: vừa chăm mẹ vừa chịu tổn thất về sức lực, giấc ngủ và tinh thần. Sunnycare sẽ ở bên em, gợi ý những bước thực tế, cụ thể để em bớt quá tải và chăm mẹ bền vững hơn với từng bước nhỏ em nhé.

Nếu em có ý nghĩ muốn tự làm hại bản thân

• Nếu em có ý định rõ ràng hay đã có kế hoạch/phương tiện: hãy tới phòng cấp cứu/bệnh viện hoặc gọi dịch vụ khẩn cấp ngay (ở Việt Nam: 115/111).
• Nếu chưa có kế hoạch nhưng cảm thấy rất nguy hiểm, cố gắng không ở một mình, gọi một người thân/ bạn đến bên. Đây là bước ưu tiên nhất.

Những bước cụ thể để giảm gánh nặng mà Sunnycare có thể gợi ý, hy vọng có thể tham khảo giúp em vượt qua giai đoạn này:

1. Xin trợ giúp hiện tại (ngay hôm nay):

• Gọi cán bộ xã/phường hoặc công tác xã hội bệnh viện nơi mẹ điều trị, họ thường có chương trình hỗ trợ tạm thời, hướng dẫn xin bảo hiểm, hoặc giới thiệu nơi chăm sóc tạm thời.
• Nếu mẹ đang nằm viện, gặp nhân viên xã hội bệnh viện để hỏi về hỗ trợ chi phí/ dịch vụ xã hội/ quỹ bệnh nhân nghèo.

1. Chia sẻ việc với gia đình/ người thân (một bước quan trọng nhiều người bỏ qua):

• Soạn tin nhắn ngắn gửi anh/chị/em hoặc họ hàng:
• “Mẹ đang cần hỗ trợ chăm sóc và tài chính. Mẹ đã đột quỵ 2 lần, chi phí kéo dài. Em đang quá tải và cần mọi người góp sức (thời gian/tiền/điều phối). Ai giúp được ngày/tuần nào xin báo em.”
• Gọi một người cụ thể (anh/chị/cô/chú) và nói rõ: “Em đang quá tải, cần ai đó qua chăm mẹ buổi chiều/đêm một vài lần/tuần.”
• Việc phân chia nhiệm vụ dù nhỏ (một buổi/tuần) cũng giảm áp lực rất nhiều.

1. Trao đổi với bác sĩ/mạng lưới y tế về phương án chăm sóc hợp lý:

• Nói thẳng với bác sĩ: “Mẹ cần chế độ điều dưỡng/ thuốc hợp lý; em đang quá tải; bác sĩ có thể giới thiệu điều dưỡng/ chương trình phục hồi/ chế độ uống thuốc đơn giản hơn/ tư vấn phục hồi chức năng không?”
• Hỏi về chăm sóc tại nhà, dịch vụ điều dưỡng, hoặc trung tâm phục hồi, có nơi cho thuê thiết bị y tế, điều dưỡng ngắn hạn (respite care) để em có thời gian nghỉ.

1. Tìm hỗ trợ tài chính và nguồn lực cộng đồng:

• Hỏi nhân viên xã hội bệnh viện về quỹ hỗ trợ bệnh nhân, bảo hiểm y tế, giảm viện phí, chương trình từ thiện hoặc quỹ từ thiện địa phương.
• Cân nhắc kêu gọi hỗ trợ cộng đồng (ví dụ: quyên góp qua mạng/crowdfunding): mô tả hoàn cảnh, giấy tờ bệnh lý (nếu an toàn để chia sẻ). Nhiều gia đình nhận được hỗ trợ đáng kể khi câu chuyện được nêu rõ.
• Tìm các tổ chức xã hội, nhà thờ, chùa, hội người cao tuổi, hội phụ nữ địa phương: họ thường có chương trình hỗ trợ hoặc tình nguyện viên tới thăm.

1. Giảm gánh nặng hàng ngày, lên kế hoạch thực tế:

• Lập bảng công việc: phân nhiệm theo ngày, ai lo thuốc, ai lo cơm, ai thay ca trông, ai lo tiền thuốc. Cho mỗi việc 1–2 người phụ trách.
• Ưu tiên: thuốc đúng giờ, vệ sinh, ăn đủ calo cho mẹ, phần còn lại có thể xin hỗ trợ/hoãn lại.
• Dùng dịch vụ giao cơm/siêu thị hay nhờ hàng xóm nếu có thể để tiết kiệm thời gian.

1. Bảo vệ sức khỏe tinh thần và thể chất của em:

• Đặt “khoảng nghỉ bắt buộc” hàng tuần: ít nhất 1 buổi/tuần em không chăm bệnh, đi ngủ sớm, đi bộ, gặp một người bạn.
• Ngủ: cố gắng ngủ đủ từng giấc nhỏ. Nếu khó ngủ, thử thủ thuật hít thở 4-4-6, không dùng điện thoại trước khi ngủ.
• Nếu có điều kiện, tìm một buổi tư vấn ngắn với chuyên gia (cố vấn tâm lý), chỉ 3–4 buổi ban đầu cũng có thể giúp em quản lý stress.

Cách nói với người thân (mẫu lời ngắn, rõ)

• Với anh/chị/em: “Em đang rất mệt, không thể gánh một mình. Mẹ bệnh nặng và chi phí lâu dài. Anh/chị giúp em 1 buổi/tuần được không? Hoặc giúp phần chi phí X đồng/tháng được không? Em thực sự cần sự chia sẻ.”
• Với bác sĩ/nhân viên xã hội bệnh viện: “Em là người chăm mẹ chính. Em quá tải, xin hỏi có chương trình hỗ trợ/chăm sóc tạm/giảm viện phí/thiết bị cho tại nhà không?”

Các nguồn nên tìm (nếu em có thể chủ động)

• Nhân viên xã hội bệnh viện / trạm y tế xã: hướng dẫn hồ sơ, quỹ hỗ trợ.
• Bảo hiểm y tế: xem quyền lợi, thủ tục thanh toán.
• Các tổ chức từ thiện/nhà hảo tâm/nhóm Facebook hỗ trợ bệnh nhân: kể câu chuyện, kèm giấy tờ y tế.
• Dịch vụ điều dưỡng tại nhà / trung tâm phục hồi chức năng: hỏi về chi phí & thời gian ngắn (respite).

Nếu em cần lời khuyên tức thì để giảm căng thẳng

• Khi thấy muốn buông: hít thở sâu 6 lần, uống 1 ly nước, gọi 1 người thân nói “Em mệt, anh/chị qua 30 phút được không?” đôi khi hành động nhỏ kéo em ra khỏi suy nghĩ tiêu cực.
• Ghi 3 lý do để tiếp tục gồng (ví dụ: mẹ cần em, em muốn được thấy mẹ ổn, em muốn có sức khỏe để tìm giải pháp tài chính) để khi yếu lòng, em đọc lại.

Lời động viên từ Sunnycare

Em đang mang một gánh nặng lớn, và điều quan trọng em cần nhớ: không ai yêu cầu em phải ”anh hùng” một mình. Nhờ trợ giúp không phải là bất lực, mà là can đảm vì em đang chọn cách bền bỉ lâu dài để chăm mẹ. Cho phép mình nghỉ, cho phép người khác bước vào cuộc cùng em.

Sunnycare tin rằng nhờ sự chia sẻ, phân công và tìm trợ giúp, gánh nặng sẽ bớt đi, không phải em yếu khi nhờ người khác giúp, mà em đang chọn cách bền bỉ và khôn ngoan để chăm mẹ lâu dài. Em đã rất dũng cảm khi nói ra, điều đó chứng tỏ em còn sức để tìm đường cho cả mẹ và chính mình.

Hãy giữ lấy hy vọng nhỏ hôm nay, thực hiện một việc nhỏ ngay bây giờ, rồi em sẽ thấy mình có thể đi tiếp thêm bước nữa.

Thương mến và luôn đồng hành,

Viện Tâm lý SUNNYCARE