10 nguyên nhân sốt phát ban phổ biến ở trẻ em cần lưu ý

Việc trẻ bị sốt phát ban có thể khiến nhiều phụ huynh lo lắng. Để có được phương pháp chăm sóc đúng cách giúp các triệu chứng nhanh thuyên giảm, cha mẹ cần hiểu rõ nguyên nhân sốt phát ban ở trẻ.

Sốt phát ban là triệu chứng thường gặp ở trẻ nhỏ. Có nhiều tác nhân khác nhau khiến trẻ bị sốt phát ban. Bài viết dưới đây của Hello Bacsi sẽ tổng hợp 10 nguyên nhân sốt phát ban ở trẻ, từ đó giúp bạn tìm được phương pháp chăm sóc trẻ thích hợp.

Sốt phát ban ở trẻ em là gì?

Sốt phát ban là một trong những vấn đề lâm sàng phổ biến nhất ở trẻ em. Mặc dù các triệu chứng thường không quá nguy hiểm, nhưng việc điều trị muộn hoặc sai cách có thể dẫn đến các biến chứng. Do đó, cha mẹ cần hiểu rõ sốt phát ban là gì, các nguyên nhân gây ra tình trạng này, từ đó có cách chăm sóc trẻ phù hợp nhất.

Sốt phát ban là tình trạng trẻ bị sốt kèm theo tình trạng xuất hiện các đốm ban nhỏ màu đỏ nổi trên da, trong đó:

• Sốt: Sốt thường là dấu hiệu nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus gây ra. Trẻ có thể bị sốt trong khoảng 38-39 độ C hoặc hơn tùy tác nhân gây bệnh và tình trạng sức khỏe, sức đề kháng của bé.
• Phát ban: Phát ban do sốt được phân thành phát ban dát sẩn, ban đỏ lan tỏa toàn thân và phát ban mụn nước, mụn mủ, nốt sần, đốm xuất huyết và ban xuất huyết, tùy thuộc vào hình thái đặc trưng, ​​sự phân bố và các triệu chứng kèm theo. Phát ban cũng được chia thành phát ban da nhiễm trùng và không nhiễm trùng, tùy thuộc vào nguyên nhân. Triệu chứng này cũng được phân loại là toàn thân hoặc cục bộ tùy thuộc vào sự phân bố và đối xứng hoặc bất đối xứng của các nốt ban. Nếu không có nhiễm trùng huyết toàn thân, phát ban cục bộ liên quan đến nhiễm trùng có xu hướng gây ra ít triệu chứng toàn thân hơn so với phát ban toàn thân liên quan đến nhiễm trùng.

Ngoài ra, trẻ bị sốt phát ban còn có thể kèm theo các triệu chứng phổ biến như đau họng, nôn mửa, tiêu chảy, mệt mỏi, khó chịu, chán ăn, viêm kết mạc, ho, trằn trọc và khó ngủ…

Tổng hợp 10 nguyên nhân sốt phát ban ở trẻ em

1. Bệnh sởi: Nguyên nhân sốt phát ban thường gặp ở trẻ em

Sởi là một bệnh truyền nhiễm dễ lây lan và có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng ở một số trẻ. Bé mắc bệnh sởi thường có các triệu chứng khởi phát giống cảm lạnh, chẳng hạn như sốt, chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi, hắt hơi, ho…

Triệu chứng phát ban sẽ xuất hiện vài ngày sau đó. Các nốt ban sởi đôi khi nổi lên và “dính lại” với nhau tạo thành các mảng mờ. Phát ban do sởi có màu nâu hoặc đỏ và thường không gây ngứa.

Mặc dù bệnh sởi là nguyên nhân sốt phát ban thường gặp ở trẻ nhỏ, nhưng hiện ngay, cha mẹ có thể phòng bệnh này cho con bằng việc cho trẻ tiêm vắc xin phòng bệnh sởi hoặc vắc xin phối hợp phòng ngừa sởi, quai bị và rubella.

2. Rubella

Tương tự như sởi, tình trạng nhiễm virus gây bệnh rubella cũng là một nguyên nhân gây sốt phát ban phổ biến ở trẻ em. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ mắc bệnh rubella thường chỉ bị phát ban nhẹ, sốt nhẹ, tiêu chảy nhẹ và triệu chứng về hô hấp như sổ mũi.

Phát ban bắt đầu trên mặt dưới dạng phát ban màu hồng với các vùng tổn thương nhỏ nổi lên. Sau đó, ban dần lan xuống thân, tay và chân trong khi vết ban trên mặt biến mất. Trẻ nhỏ cũng có thể bị sưng hạch bạch huyết ở cổ. Trẻ lớn hơn có thể bị đau, viêm khớp.

3. Nguyên nhân sốt phát ban ở trẻ em: Ban đỏ nhiễm trùng

Ban đỏ nhiễm trùng còn được gọi là bệnh thứ năm, do parvovirus B19 gây ra. Bệnh khiến trẻ bị sốt, đau đầu, sổ mũi. Sau đó, các vết ban đỏ hoặc sẫm màu nổi lên trên má và lan rộng ra. Thông thường ở trẻ bị ban đỏ nhiễm trùng, triệu chứng phát ban chỉ xuất hiện sau khi trẻ hết sốt. Một số trẻ cũng có thể bị đau khớp kéo dài 1-3 tuần.

Bệnh thứ năm thường tự khỏi. Tuy nhiên, đôi khi, bệnh có thể gây ra các biến chứng, chẳng hạn như thiếu máu, nhưng những trường hợp này rất hiếm. Ban đỏ nhiễm trùng dễ lây lan trong thời gian trẻ bị sốt và không còn khả năng lây khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn phát ban.

4. Bệnh ban đào (Roseola)

Bệnh ban đào có phải là một trong những nguyên nhân sốt phát ban ở trẻ em hay không? Câu trả lời là “Có”. Bệnh do một loại virus thuộc họ herpes virus gây ra, khiến trẻ bị nổi các đốm phẳng nhỏ hoặc vết sưng nhỏ. Bao quanh những vết sưng có thể là một quầng sáng màu hơn hoặc nhạt hơn một chút.

Trẻ mắc bệnh ban đào thường bị sốt, sổ mũi, có thể mệt mỏi, cáu kỉnh. Triệu chứng phát ban thường bắt đầu ở mặt rồi lan ra toàn bộ cơ thể. Hai triệu chứng sốt và phát ban hiếm khi xảy ra cùng thời điểm, phát ban thường xuất hiện ngay sau khi cơn sốt biến mất. 

Bệnh ban đào thường tự khỏi trong vòng vài ngày và không có cách điều trị cụ thể.

5. Bệnh thủy đậu – Nguyên nhân sốt phát ban phổ biến ở trẻ em

Virus có tên là varicella-zoster là tác nhân gây ra bệnh thủy đậu. Mặc dù hầu hết trẻ em hiện nay đều được tiêm vắc xin phòng bệnh thủy đậu và vắc xin này cũng cho thấy hiệu quả phòng bệnh tốt, nhưng một số trẻ vẫn có thể bị nhiễm bệnh. Trẻ em mắc bệnh thủy đậu từng tiêm vắc xin có xu hướng bị bệnh nhẹ hơn.

Dấu hiệu trẻ bị thủy đậu thường bắt đầu bằng các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, khó chịu hoặc đau đầu. Để phân biệt với bệnh tay chân miệng – bệnh dễ gây nhầm lẫn với thủy đậu, thì tình trạng phát ban có xu hướng xuất hiện trong vòng 1-2 ngày và ban thủy đậu thường mọc ở mặt, lưng thân mình trước rồi lan sang tứ chi. Tuy nhiên, các nốt ban thủy đậu ít mọc ở tứ chi hơn. Các mụn nước chứa đầy dịch lỏng thường gây ngứa và có thể vỡ ra, rỉ dịch và chảy máu làm tăng nguy cơ bị bội nhiễm. 

Hầu hết trẻ bị thủy đậu sẽ khỏe hơn trong khoảng một tuần. Tuy nhiên, những trẻ có bệnh nền nghiêm trọng hoặc có hệ thống miễn dịch suy yếu có thể bị bệnh thủy đậu với các triệu chứng nặng.

6. Sốt tinh hồng nhiệt (Scarlet fever)

Một nguyên nhân sốt phát ban ở trẻ em khác là bệnh sốt tinh hồng nhiệt. Đây là kết quả của tình trạng nhiễm trùng Streptococcus nhóm A, chẳng hạn như viêm họng liên cầu khuẩn. Strep là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra, với các triệu chứng xuất hiện sau khi bệnh nhân bị nhiễm trùng vài ngày.

Nếu trẻ bị đau họng và phát ban hoặc bị phát ban sau khi hết đau họng, rất có thể là bé đã bị sốt tinh hồng nhiệt. Trẻ bị sốt tinh hồng nhiệt có thể bị phát ban ở vùng ngực, cổ hoặc háng. 

Thuốc kháng sinh có thể được sử dụng để điều trị bệnh sốt tinh hồng nhiệt. Tuy nhiên, ở một số trẻ, tình trạng nhiễm trùng có thể trở nên rất nghiêm trọng. Do đó, nếu nhận thấy tình trạng bệnh của bé không cải thiện sau vài ngày, hãy đưa bé đi khám ngay.

7. Bệnh tay chân miệng là nguyên nhân sốt phát ban ở trẻ nhỏ

Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm phổ biến ở trẻ dưới 5 tuổi. Ngoài triệu chứng sốt, trẻ còn có các triệu chứng giống cúm, chẳng hạn như đau nhức cơ thể. Các vết loét quanh miệng, trên tay hoặc chân có thể xuất hiện trong vòng vài ngày sau khi nhiễm bệnh. 

Virus gây bệnh tay chân miệng rất dễ lây lan và có thể lây cho cả cha mẹ hoặc người chăm sóc bé. Phần lớn trẻ bị tay chân miệng chỉ xuất hiện các triệu chứng nhẹ và bệnh thường tự khỏi trong vòng 7-10 ngày. Điều quan trọng là phải chăm sóc bé đúng cách, biết cách nhận biết các dấu hiệu cảnh báo bệnh diễn tiến nặng cần can thiệp y tế kịp thời.

8. Bệnh viêm màng não do não mô cầu

Nhắc đến nguyên nhân sốt phát ban ở trẻ em, không thể không nhắc đến bệnh viêm màng não mô cầu. Đây là một bệnh nhiễm trùng máu hiếm gặp nhưng nguy hiểm, do vi khuẩn Neisseria meningitidis (còn được gọi là não mô cầu) gây ra. 

Bệnh viêm màng não do não mô cầu phổ biến nhất ở trẻ dưới 1 tuổi. Các triệu chứng ban đầu bao gồm sốt, đau khớp, đau cơ, thở nhanh, mệt mỏi và nôn mửa. Ban đỏ không gồ, lan nhanh, có thể kết thành đám như dạng bản đồ. Thông thường, ở giai đoạn sau, các vết ban đen sẽ xuất hiện.

Bệnh viêm màng não mô cầu rất nguy hiểm và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như sốc nhiễm trùng. Việc điều trị y tế sớm bằng kháng sinh là điều cần thiết. Nếu bạn nghi ngờ trẻ bị nhiễm trùng não mô cầu, hãy đưa bé đến các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị ngay.

9. Viêm mô tế bào: Nguyên nhân nguy hiểm gây sốt phát ban

Mặc dù phần lớn các trường hợp sốt phát ban ở trẻ em thường không quá nguy hiểm, nhưng nếu trẻ bị sốt phát ban do viêm mô tế bào, cha mẹ cần đề cao cảnh giác! Đây là bệnh nhiễm trùng da nghiêm trọng do vi khuẩn gây ra, ảnh hưởng đến các lớp sâu hơn của da.

Viêm mô tế bào thường xảy ra khi trên da xuất hiện một vết thương, chẳng hạn như vết chích/vết cắn của côn trùng, hoặc vết thương hở… Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp, trẻ có thể bị viêm mô tế bào ngay cả khi bé không có vết thương trên da rõ ràng.

Viêm mô tế bào khiến da xung quanh vùng bị thương rất mềm. Da thường đỏ hoặc đổi màu và sưng tấy. Trẻ bị bệnh có thể xuất hiện những vệt nổi lên từ vết phát ban, cho thấy nhiễm trùng đang lan rộng. Một số bệnh nhi cũng phát sốt. Triệu chứng sốt kèm theo viêm mô tế bào có thể báo hiệu tình trạng nhiễm trùng nặng, cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Việc điều trị viêm mô tế bào hầu như luôn cần dùng đến thuốc kháng sinh.

10. Phản ứng với thuốc

Nếu vẫn còn thắc mắc về nguyên nhân sốt phát ban, hãy xem lại các loại thuốc mà trẻ đang dùng. Đôi khi, trẻ bị sốt phát ban có thể là do phản ứng với thuốc. Nếu sốt xảy ra cùng với phát ban do thuốc thì thường có nguyên nhân riêng, chẳng hạn như do nhiễm trùng cơ bản.

Trong một số ít trường hợp, trẻ có thể bị phát ban vài ngày sau khi sốt do phản ứng với thuốc. Một phản ứng da nghiêm trọng thường xảy ra do phản ứng với thuốc là hội chứng Stevens-Johnson. Hội chứng này có thể gây tổn thương da và các cơ quan. Hầu hết trẻ em mắc phải hội chứng Stevens-Johnson đều phải nằm viện để được điều trị.

Nếu trẻ bị sốt và phát ban sau khi dùng thuốc, đây có thể là trường hợp khẩn cấp. Do đó, cha mẹ cần đưa bé đến bệnh viện ngay và đừng quên mang theo các loại thuốc mà trẻ đang dùng để tiện cho việc chẩn đoán. 

Trên đây là 10 nguyên nhân sốt phát ban phổ biến ở trẻ em. Mặc dù phần lớn các trường hợp trẻ bị sốt phát ban có thể khỏi trong vòng vài ngày, nhưng điều quan trọng là phải tìm hiểu rõ tác nhân gây bệnh để có phương pháp điều trị đúng đắn và đề phòng những tác nhân gây bệnh nguy hiểm.