Bạn có biết rằng món giả cầy không chỉ là một món ăn bình dân mà còn là nguồn cung cấp dinh dưỡng phong phú? Song với người bệnh mạn tính thì món ăn này có vẻ không “thân thiện” với sức khỏe. Vậy có cách làm giả cầy nào phù hợp với sức khỏe người bệnh mạn tính không?
Hello Bacsi mời bạn cùng tìm hiểu ngay sau đây nhé!
Món giả cầy là gì?
Món giả cầy hấp dẫn với nhiều người không chỉ bởi hương vị đậm đà đặc trưng mà còn bởi giá trị dinh dưỡng tiềm ẩn bên trong. Giả cầy thường được chế biến từ thịt heo, kết hợp cùng các loại gia vị như riềng, sả, mắm tôm… tạo nên hương vị thơm ngon khó cưỡng.
Món ăn giả cầy đặc biệt phổ biến ở các vùng Bắc Trung bộ. Nó là một phần không thể thiếu trong các bữa tiệc, cỗ bàn hay những dịp đặc biệt.
Lợi ích dinh dưỡng của món giả cầy khi chế biến đúng cách
Trước khi tìm hiểu cách làm giả cầy cho người bệnh mạn tính, mời bạn xem qua các lợi ích dinh dưỡng chính của món ăn này:
- Cung cấp protein và năng lượng. Chân giò lợn hoặc thịt vịt – nguyên liệu chính trong món giả cầy, là một nguồn cung cấp protein động vật chất lượng cao. Protein rất quan trọng trong việc xây dựng và duy trì cơ bắp, mô, cũng như hỗ trợ hệ thống miễn dịch và quá trình trao đổi chất của cơ thể.
- Giàu vitamin và khoáng chất từ nguyên liệu tự nhiên. Món giả cầy sử dụng các gia vị tự nhiên như nghệ, riềng, và sả, tất cả đều chứa nhiều vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe.
Tầm quan trọng của chế độ ăn lành mạnh với người bệnh mạn tính
Chế độ ăn uống lành mạnh là yếu tố quan trọng với bệnh nhân mạn tính vì:
- Kiểm soát bệnh tật. Chế độ ăn uống hợp lý có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu, huyết áp, và mức cholesterol, giảm nguy cơ biến chứng từ bệnh.
- Tăng cường hệ miễn dịch. Một chế độ ăn giàu vitamin, khoáng chất và chất xơ giúp cơ thể chống lại bệnh tật.
- Cải thiện sức khỏe tổng thể. Chế độ ăn lành mạnh cũng giúp cải thiện cân nặng, tâm trạng và tăng cường năng lượng.
Đối với người mắc tiểu đường, một chế độ ăn giàu đường và carbohydrate tinh chế có thể làm tăng đường huyết, dẫn đến tình trạng kháng insulin và nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Ngoài ra, việc tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa, đặc biệt từ các nguồn động vật, có thể làm tăng cholesterol xấu trong máu, gây xơ vữa động mạch và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Nguyên tắc chế biến món giả cầy cho người bệnh mạn tính
- Giảm muối để kiểm soát huyết áp.
- Giảm chất béo bão hòa trong thịt đỏ
- Tăng cường rau củ quả và các thực phẩm giàu chất xơ.
- Chế độ ăn cân bằng với các nhóm thực phẩm đa dạng, giúp cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cần thiết cho cơ thể.
Gợi ý thay thế nguyên liệu trong cách làm giả cầy cho người bệnh mạn tính:
- Thay thế thịt lợn mỡ bằng thịt nạc để giảm chất béo bão hòa và cholesterol.
- Thay nước cốt dừa bằng nước hầm rau củ hoặc nước hầm xương ít béo (hớt bỏ váng mỡ)
- Thay thế gia vị lành mạnh: Thay muối và mắm tôm bằng nước tương ít natri; Thay đường bằng các loại gia vị ngọt tự nhiên như nước ép táo hoặc lê.
- Thay mỡ động vật bằng dầu thực vật tốt, như dầu ô liu hoặc dầu hạt cải, để giảm nguy cơ tích tụ cholesterol xấu.
Hướng dẫn cách làm món giả cầy cho người bệnh mạn tính
1. Cách làm giò heo giả cầy
Nguyên liệu:
- Giò heo nạc: 1,5 kg (chọn phần chân giò để giảm mỡ)
- Riềng xay: 100g (khoảng 1 củ lớn, gọt sạch vỏ)
- Bột nghệ: 1 muỗng canh
- Mẻ: 3 muỗng canh (chắt lấy nước, bỏ bã)
- Nước tương: 2 muỗng canh
- Hành tím băm: 4 củ (~ 30g)
- Tỏi băm: 1 củ (~ 20g)
- Sả băm: 3 nhánh (dùng 1 nhánh băm nhỏ và 2 nhánh đập dập)
- Dầu thực vật: 1 muỗng cà phê
- Đậu phộng luộc: 50g
- Đường ăn kiêng/ Đường phèn: 1 muỗng cà phê
- Gia vị khác: Tiêu xay (1/2 muỗng cà phê), bột ngọt (nếu dùng, 1/4 muỗng cà phê).
- Nước sôi: 1,5 lít.
Các bước thực hiện:
- Làm sạch và sơ chế giò heo.
- Ướp gia vị với liều lượng vừa phải, chú trọng giảm muối.
- Nấu chín mềm, hạn chế dầu mỡ.
Bước 1: Làm sạch và sơ chế giò heo
- Làm sạch giò heo: Dùng muối hạt chà sát hoặc trụng sơ qua nước sôi để loại bỏ mùi hôi và vi khuẩn. Nếu muốn da giò vàng và thơm hơn, bạn có thể thui sơ bằng đèn khò hoặc than củi.
- Chặt giò thành miếng vừa ăn: Đảm bảo kích thước đồng đều để gia vị thấm đều và nấu chín nhanh.
Bước 2: Ướp gia vị
- Trộn đều giò heo với các nguyên liệu: 1 muỗng canh bột nghệ; 50g riềng xay và sả băm nhỏ; 2-3 muỗng canh mẻ; 1 muỗng cà phê nước mắm giảm muối; 1 chút đường ăn kiêng nếu muốn món ăn có vị ngọt nhẹ.
- Ướp trong 30 phút để giò heo thấm đều gia vị.
Bước 3: Nấu chín mềm
- Xào sơ giò heo: Dùng 1 muỗng cà phê dầu ô liu, phi thơm hành tỏi rồi cho giò heo vào xào đến khi thịt săn lại.
- Hầm với nước sôi: Thêm nước sôi xâm xấp mặt thịt, hầm trong 30-40 phút. Để giò chín mềm mà không mất chất, bạn nên nấu ở lửa vừa.
- Thêm đậu phộng và rau củ: Nếu muốn món ăn đa dạng hơn, bạn có thể thêm đậu phộng luộc hoặc rau củ như cà rốt, khoai lang.
Bước 4: Nêm nếm lại và thưởng thức
- Sau khi hầm, bạn nêm nếm lại gia vị với nước mắm giảm muối.
- Rắc thêm tiêu xay và rau thơm (lá mơ, húng quế) để tăng hương vị. Món giò heo giả cầy ngon nhất khi ăn kèm với bún hoặc cơm.
Bạn có thể tăng chất xơ cho món ăn bằng cách thêm rau củ như cà rốt, khoai lang vào nấu chung.
2. Cách làm vịt giả cầy
Để phù hợp với chế độ ăn của bệnh nhân mạn tính, cách làm vịt giả cầy cần giảm chất béo, muối và bổ sung các thực phẩm lành mạnh cho sức khỏe.
Nguyên liệu:
- Vịt: 1/2 con (600-700g, chọn phần ít mỡ)
- Riềng: 1 củ nhỏ (50g, giã nhỏ)
- Nghệ tươi: 1 củ nhỏ (20g, giã nhỏ)
- Mẻ: 3 thìa canh (45g)
- Tỏi: 1 củ (10g, băm nhuyễn)
- Sả: 2 cây (1 cây cắt khúc, 1 cây băm nhỏ)
- Mắm tôm: 1 thìa cà phê (5g)
- Nước mắm: 1 thìa canh (15ml)
- Nước tương: 1 thìa cà phê
- Hạt nêm (loại ít natri): 1 thìa cà phê (5g)
- Dầu ăn thực vật: 1 thìa canh (15ml)
- Đường ăn kiêng: 1/2 thìa cà phê (2g).
Các bước thực hiện:
- Làm sạch và khử mùi thịt vịt.
- Ướp gia vị với nghệ, riềng và nước tương ít muối.
- Nấu chín với lửa nhỏ, không chiên rán.
Bước 1. Sơ chế vịt
- Rửa sạch vịt với nước muối pha chanh hoặc rượu trắng và gừng đập dập.
- Thui sơ trên lửa than hoặc dùng khò để da vịt hơi xém.
- Cắt vịt thành các miếng vừa ăn.
Bước 2. Tẩm ướp thịt vịt
- Ướp vịt với riềng, nghệ, mẻ, sả (1 phần băm nhỏ), tỏi băm, mắm tôm, nước mắm, hạt nêm.
- Trộn đều và ướp trong 1 giờ.
Bước 3. Nấu chín mềm
- Phi tỏi đến khi dậy mùi thơm. Cho vịt đã ướp vào xào săn trong 5-7 phút. Đổ nước ngập thịt và đun sôi.
- Hạ lửa nhỏ, nấu khoảng 30 phút cho đến khi thịt vịt mềm và nước xốt hơi cạn và sánh lại.
- Nêm lại gia vị cho vừa miệng và cho thêm phần sả cắt khúc còn lại vào.
- Chọn vịt không quá béo, hoặc sử dụng phần ức vịt thay vì phần đùi hoặc cổ, vì phần này ít mỡ hơn.
- Tránh việc chiên rán, thay vào đó, hãy hầm thịt vịt trên lửa nhỏ để thịt mềm mà không cần sử dụng quá nhiều dầu. Việc xào nhẹ trong dầu nóng chỉ đủ để khử mùi và giúp gia vị thấm đều vào thịt.
- Dùng bún gạo lứt ăn kèm thay vì bún trắng, vì gạo lứt chứa nhiều chất xơ và khoáng chất hơn.
Những lưu ý quan trọng trong cách làm giả cầy cho người bệnh mạn tính
1. Không dùng thực phẩm lên men mạnh (mẻ, giấm quá chua)
Thực phẩm lên men mạnh có thể gây kích ứng hệ tiêu hóa và tăng nguy cơ viêm nhiễm ở những người bị bệnh dạ dày hoặc hệ miễn dịch suy yếu.
2. Hạn chế gia vị cay, mặn
- Dùng nhiều muối hoặc gia vị cay có thể làm tăng huyết áp hoặc kích ứng đường tiêu hóa, đặc biệt nguy hiểm với bệnh nhân tim mạch, thận hoặc dạ dày.
- Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), chế độ ăn ít muối (dưới 2.300mg/ngày) giúp giảm nguy cơ tăng huyết áp và các bệnh tim mạch.
3. Tránh dùng thịt có nhiều mỡ hoặc thực phẩm đóng gói sẵn
- Thịt mỡ hoặc sản phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều chất béo bão hòa, chất bảo quản và nhiều muối.
- Những yếu tố này làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch, tiểu đường và ung thư.
4. Áp dụng phương pháp nấu nướng lành mạnh
- Nấu chậm thay vì chiên xào giúp giữ nguyên dưỡng chất, đồng thời hạn chế chất béo bão hòa và các chất gây hại khi chiên xào ở nhiệt độ cao.
- Hấp, nướng, hoặc nấu canh là những cách chế biến tốt cho sức khỏe.
Những câu hỏi thường gặp liên quan đến cách làm giả cầy và món giả cầy
1. Người bệnh tiểu đường có ăn món giả cầy được không?
Người bệnh tiểu đường hoàn toàn có thể thưởng thức món giả cầy, nhưng cần thực hiện một số điều chỉnh để phù hợp với chế độ ăn uống đặc biệt và kiểm soát đường huyết.
2. Nên dùng loại thịt nào để phù hợp với bệnh tim mạch?
Người bệnh tim mạch nên ưu tiên các loại thịt và thực phẩm ít cholesterol, giúp giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, bao gồm:
- Ức gà
- Cá
- Đạm thực vật.
3. Có thể thay mẻ và riềng bằng gì nếu không thích mùi vị truyền thống?
- Có thể thay mẻ bằng giấm táo hoặc nước cốt chanh để tạo vị chua dịu.
- Riềng có thể thay bằng nghệ hoặc gừng, giúp giữ hương vị thơm ngon và bổ sung lợi ích chống viêm, tốt cho người bệnh mạn tính.
Kết luận
Khi được chế biến đúng cách, món giả cầy có thể trở thành một lựa chọn dinh dưỡng cân bằng, cung cấp protein, vitamin, và chất xơ. Sự kết hợp giữa nguyên liệu lành mạnh và phương pháp chế biến ít dầu mỡ giúp món ăn không chỉ thơm ngon mà còn tốt cho sức khỏe, đặc biệt là với người bệnh mạn tính như tiểu đường hay tim mạch.
Hy vọng bài viết đã giúp bạn biết cách làm giả cầy lành mạnh để bảo vệ sức khỏe trước các bệnh mạn tính. Ngoài ra, bạn hãy xem thêm những cách chế biến món ăn lành mạnh cho người bệnh mạn tính được gợi ý sau đây:
[embed-health-tool-bmi]
