Bất kỳ bộ môn thể thao nào cũng tiềm ẩn nguy cơ gặp chấn thương. Hiển nhiên, chơi đá bóng cũng không phải là ngoại lệ. Trong đó, chấn thương đầu gối khi đá bóng là tình huống phổ biến nhất.
Sau đây là 5 loại chấn thương khớp gối, cách chữa căng cơ khi đá bóng và phòng ngừa bạn nên biết để luôn sẵn sàng cho một trận túc cầu “nảy lửa”. Ngoài ra, bài viết cũng giải đáp những thắc mắc: Khi gặp chấn thương đầu gối nên làm gì? Chấn thương đầu gối bao lâu thì khỏi?
5 loại chấn thương đầu gối khi đá bóng
Hầu hết chấn thương xảy ra khi chơi đá bóng đều có liên quan đến các chi dưới của cơ thể. Nguyên nhân dẫn đến những “tai nạn” sân cỏ này có thể là do thao tác chuyển hướng đột ngột, va chạm, té ngã hoặc nhảy lên và đáp xuống bằng chân không chính xác.
1. Chấn thương dây chằng chéo trước (ACL)
Nếu đầu gối phải chuyển động xoắn vặn, thay đổi hướng bất ngờ thì rất dễ xảy ra chấn thương dây chằng. Đây là một trong những dạng chấn thương đầu gối khi đá bóng phổ biến nhất. Cụ thể là chấn thương dây chằng chéo trước (ACL) và dây chằng giữa gối (MCL).
Các triệu chứng chấn thương dây chằng chéo trước bao gồm:
- Sưng đầu gối
- Đau đầu gối
- Mất toàn bộ phạm vi chuyển động khớp gối
- Khó chịu khi đi bộ
- Đầu gối kém ổn định
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nữ giới có nguy cơ gặp chấn thương dây chằng chéo trước cũng như các dạng chấn thương chân khác cao hơn nam giới. Ở nữ, khả năng kiểm soát thần kinh cơ ở hông ít hơn, khiến chân (đặc biệt là đầu gối) kém linh hoạt hơn, dễ rơi vào các tư thế nguy hiểm khi vận động.
>> Tham khảo thêm: Chấn thương dây chằng chéo có nên phẫu thuật?
2. Chấn thương dây chằng giữa gối (MCL)
Chấn thương dây chằng giữa gối là trường hợp dây chằng trung gian bị giãn, đứt hoặc bong rách.
- Dây chằng giữa gối kéo dài từ mặt trong của đầu trên xương cẳng chân (xương chày) lên mặt trong của đầu dưới xương đùi. Dây chằng giữa gối có chức năng giúp giữ ổn định xương cẳng chân.
Dây chằng giữa gối thường bị tổn thương do áp lực hoặc sức ép tác dụng lên mặt ngoài khớp gối. Lực này khiến mặt ngoài khớp gối cong lại, còn mặt trong mở rộng ra. Khi bị kéo giãn quá mức, dây chằng giữa gối dễ bị rách và tổn thương.
Những trường hợp có thể dẫn đến chấn thương dây chằng gối giữa. Trong bóng đá, tổn thương này có thể xảy ra do hành động “truy cản từ phía sau”. Ngoài ra, chấn thương này có thể là hậu quả khi bạn bị ngã sưng đầu gối.
Những triệu chứng của chấn thương dây chằng giữa gối là:
- Sưng đầu gối
- Đau đầu gối
- Khó khăn khi di chuyển đầu gối, cảm giác cứng khớp gối, kẹt khớp
- Bầm tím
- Cảm giác không vững chân
>> Tham khảo thêm: Chấn thương dây chằng đầu gối: làm sao để nhận biết và điều trị?
3. Chấn thương đầu gối do rách sụn chêm
Một loại chấn thương đầu gối khi đá bóng phổ biến khác là rách sụn chêm. Sụn chêm hoạt động như bộ phận hấp thụ lực sốc tại đầu gối.
Hình ảnh rách sụn chêm
Những trường hợp có thể dẫn đến rách sụn chêm. Xoay khớp gối đột ngột hoặc bị một lực tác động mạnh vào đầu gối có thể dẫn đến rách sụn chêm. Thông thường, khi bạn bị rách sụn bất ngờ, bạn sẽ nghe được âm thanh chấn thương.
Trẻ em tham gia chơi bóng đá ở độ tuổi quá sớm cũng là đối tượng có nguy cơ rách sụn chêm cao. Đặc biệt là khi trẻ chỉ tập trung luyện tập một bộ môn thể thao.
Triệu chứng của rách sụn chêm thường là:
- Đau đầu gối, nhất là khi chạm vào
- Đầu gối sưng tấy
- Khó di chuyển đầu gối, bị hạn chế chuyển động. Thậm chí, đầu gối không duỗi thẳng được.
- Cảm giác không vững chân, bị cứng khớp gối
4. Chấn thương đầu gối gây biến dạng khớp gối
Đây là một trong những chấn thương có thể gặp ở khớp gối. Khớp gối có thể bị biến dạng (hay còn gọi là trật khớp gối) khi xương đùi và xương chày ở ống chân bị lệch khỏi vị trí thông thường.
Biến dạng khớp gối có thể là một phần hoặc hoàn toàn sai lệch khỏi vị trí bình thường và rất đau. Người trật khớp gối cũng thường có xu hướng bị bong gân do gân có thể bị kéo rách trong chấn thương.
Những trường hợp có thể dẫn đến trật khớp gối. Chấn thương khớp gối thường là do những va chạm tiếp xúc mạnh như tai nạn giao thông, ngã từ độ cao đáng kể, ngã đập đầu gối xuống đất và trong thể thao.
Triệu chứng rõ rệt nhất là:
- Đầu gối bị biến dạng
- Khớp gối sưng
- Mọi chuyển động đều gây nhiều đau đớn cho người gặp chấn thương.
>> Đọc thêm: Điều trị đau khớp gối không quá khó như bạn nghĩ!
5. Bong gân
Đây là một nguyên nhân phổ biến gây chấn thương đầu gối khi đá bóng. Bong gân đầu gối có thể xảy ra bất cứ khi nào nếu gân hoặc cơ ở gối đột nhiên bị kéo giãn dẫn đến rách. Có nhiều mức độ bong gân, từ nhẹ đến nghiêm trọng.
Những trường hợp có thể dẫn đến bong gân đầu gối. Di chuyển quá nhanh khi chưa giãn cơ, nhảy lên và đáp xuống bằng chân, trật khớp gối… đều là những nguyên nhân có thể gây bong gân đầu gối.
Triệu chứng bong gân đầu gối bao gồm:
- Đau khi cong gối, khuỵu gối hoặc khi chạm vào
- Đầu gối sưng tấy
- Bầm tím
- Khó đi đứng vững
>> Đọc thêm: Bị bong gân đầu gối nên làm gì? Triệu chứng & Điều trị
Làm thế nào để điều trị chấn thương đầu gối?
Phương pháp chẩn đoán
Để điều trị, bác sĩ cần nắm chính xác tình trạng xảy ra chấn thương, kiểm tra để chẩn đoán loại chấn thương. Một số phương pháp chẩn đoán gồm chụp X-quang, chụp CT và chụp cộng hưởng từ (MRI) khớp gối.
- Chụp X-quang và CT sẽ là lựa chọn đối với các chấn thương về xương (gãy xương).
- Trong khi đó, chụp MRI giúp đánh giá tổn thương mô mềm (dây chằng và sụn). Ở một số trường hợp khác, bác sĩ có thể chỉ định chọc hút dịch khớp bị sưng để xét nghiệm nhiễm trùng nếu có.
Thông thường, người bị chấn thương đầu gối khi đá bóng sẽ được đưa vào chuyên khoa cấp cứu trước tiên.
- Nếu chấn thương đầu gối nghiêm trọng, bác sĩ chỉnh hình hoặc bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình sẽ là người thăm khám và điều trị. Riêng các trường hợp gặp chấn thương khi chơi đá bóng sẽ có chuyên gia y học thể thao hỗ trợ.
- Trong quá trình điều trị chấn thương khớp gối có thể có sự tham gia của các nhà vật lý trị liệu hoặc các chuyên gia phục hồi chức năng khác.
Tự điều trị đối với chấn thương nhẹ
Đối với các chấn thương đầu gối không nghiêm trọng, bạn có thể tự sơ cứu và quan sát chấn thương trước khi quyết định đến bệnh viện. Những cách chữa căng cơ khi đá bóng hoặc các trường hợp chấn thương nhẹ mà bạn có thể thực hiện tại nhà là:
- Nghỉ ngơi
- Chườm đá lạnh giảm sưng
- Chườm nóng tăng lưu thông máu sau khi giảm sưng
- Nâng cao chân so với vị trí tim khi nằm ngủ
- Dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) nhằm giảm đau và viêm
Điều trị đối với chấn thương mạnh
Những chấn thương đầu gối nghiêm trọng hơn sẽ cần được chăm sóc y tế. Bác sĩ có thể chỉ định mang nẹp cố định đầu gối để hạn chế các cử động vô ý, giảm khả năng mắc thêm chấn thương, hỗ trợ đầu gối nghỉ ngơi.
- Những trường hợp cần tham vấn từ bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình gồm có: Chấn thương có liên quan đến đứt dây chằng; Mất ổn định khớp gối; Sưng đầu gối, Giảm phạm vi chuyển động; Gãy xương. Tùy theo mức độ chấn thương mà người bệnh có thể được khuyến cáo dùng nạng hoặc xe lăn.
- Những trường hợp cần điều trị phẫu thuật gồm có: Đứt dây chằng; Rách sụn chêm; Gãy xương; Trật khớp gối. Hầu hết các trường hợp phẫu thuật đầu gối đều sử dụng phương pháp mổ nội soi khớp. Kỹ thuật này giúp bác sĩ điều trị vết thương mà không cần mổ hở. Hầu hết các ca phẫu thuật nội soi không cần phải thực hiện ngay sau khi gặp chấn thương mà sẽ được theo dõi giảm viêm trước.
Sau phẫu thuật (hoặc nếu không thể phẫu thuật), người bệnh có thể tập vật lý trị liệu nhằm tăng cường sức bền và giãn các cơ xung quanh đầu gối. Biện pháp này cũng hỗ trợ cải thiện chuyển động cơ học của chân và đầu gối, giúp ngăn ngừa chấn thương trong tương lai.
Chấn thương đầu gối bao lâu thì khỏi?
Thời gian hồi phục chấn thương đầu gối và chấn thương khớp gối sẽ tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và thói quen sinh hoạt của bệnh nhân. Nhìn chung, giời gian bình phục trung bình là:
- Đối với cách chấn thương nhẹ, bong gân hoặc căng đầu gối, thời gian hồi phục từ 2 đến 4 tuần.
- Đối với những chấn thương nặng, có thể mất từ 4 đến 12 tháng để chữa trị.
Phòng ngừa chấn thương đầu gối khi đá bóng
Một trong những biện pháp quan trọng nhất để giúp giảm nguy cơ chấn thương đầu gối khi đá bóng là tập trung phát triển và duy trì thể lực. Bạn nên thường xuyên thực hiện các bài tập tốt cho khớp gối, tăng cường sức bền nhóm cơ bắp hỗ trợ dây chằng.
Cụ thể, bạn nên thực hiện những biện pháp sau:
- Làm nóng, khởi động cơ thể để tránh chấn thương khớp gối, đau cổ chân khi đá bóng
- Mang giày, dụng cụ, quần áo bảo vệ cho ống chân, đầu gối phù hợp. Điều này sẽ giú bạn tránh va đập, gây chấn thương trong quá trình tập luyện, thi đấu
- Thực hiện các động tác càng đúng kỹ thuật càng tốt khi di chuyển với tốc độ cao, tránh chuyển động đột ngột
- Giãn cơ. Hãy dành 5-10 phút để kéo giãn cơ nhẹ nhàng sau khi kết thúc trận đấu hoặc giờ tập
- Xây dựng một chương trình luyện tập nâng cao dần theo thời gian để tránh vận động quá sức
Ngoài ra, người chơi đá bóng cũng có thể sử dụng thêm các loại thuốc bổ bảo vệ khớp và giúp giảm các triệu chứng đau nhức, chẳng hạn như các sản phẩm có chứa glucosamine sulphate tinh thể. Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh glucosamine có tác dụng tăng cường sức khỏe khớp, đặc biệt là khớp gối.
[embed-health-tool-bmr]
