Xét nghiệm thai kỳ là gì? Các xét nghiệm thai kỳ quan trọng khi mang thai

Xét nghiệm thai kỳ là một việc quan trọng trong quá trình chăm sóc sức khỏe của mẹ và thai nhi giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe của mẹ cũng như sự phát triển của thai nhi.

Trong bài viết này, Hello Bacsi sẽ giúp mẹ hiểu rõ hơn về các xét nghiệm trong thai kỳ, cũng như chỉ ra khoảng thời gian thích hợp để thực hiện.

Xét nghiệm thai kỳ là gì?

Xét nghiệm thai kỳ là những xét nghiệm cần được thực hiện để bác sĩ có thể đưa ra đánh giá về sức khỏe của mẹ bầu và sự phát triểu của thai nhi. Đây là phần việc quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe cho mẹ bầu và thai nhi.

Các xét nghiệm quan trọng khi mang thai

1. Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu giúp phát hiện các bệnh lý có khả năng di truyền cao như thiếu máu hồng cầu hình liềm hay một rối loạn về máu (thalassaemia), các bệnh truyền nhiễm như HIV, viêm gan B, giang mai… Xét nghiệm máu trong thai kỳ luôn được khuyến khích thực hiện càng sớm càng tốt, để phát hiện sớm và can thiệp điều trị kịp thời nếu phát hiện ra bệnh.

2. Xét nghiệm nước tiểu

Xét nghiệm nước tiểu được bác sĩ yêu cầu thực hiện để bác sĩ đánh giá liệu sản phụ có bị nhiễm trùng thận, bàng quan hoặc có bị tiểu đường thai kỳ hay có nguy cơ tiền sản giật không. Trong đó, cần lưu ý rằng:

• Nếu lượng đường trong nước tiểu cao thì có thể là dấu hiệu của tiểu đường thai kỳ, thường phát hiện từ tuần thứ 20. Tuy nhiên, sẽ cần chẩn đoán loại trừ, trừ trường hợp lượng đường trong máu tăng cao và lẫn vào nước tiểu, xảy ra khi bạn vừa mới ăn no và có ăn nhiều đồ ăn ngọt.
• Nồng độ protein trong nước tiểu cao có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc vấn đề về thận. Ngoài ra, cần đặc biệt lưu ý rằng, kết quả nồng độ protein trong nước tiểu cao khi mang thai còn có liên quan đến nguy cơ tiền sản giật, một biến chứng nguy hiểm khi mang thai.

3. Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ

Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ được bác sĩ yêu cầu thực hiện để bác sĩ đánh giá mức độ đường trong máu của sản phụ. Việc phát hiện tiểu đường thai kỳ sớm giúp bác sĩ hiểu được tình trạng sức khỏe của mẹ bầu, từ đó đưa ra những hướng dẫn phù hợp cho sản trong chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày.

4. Xét nghiệm NIPT

Xét nghiệm NIPT là tên viết tắt của xét nghiệm sàng lọc trước sinh không xâm lấn (noninvasive prenatal testing). Đây là một xét nghiệm sàng lọc được thực hiện để kiểm tra xem thai nhi có nguy cơ mắc các chứng rối loạn nhiễm sắc thể hay không.

• Sàng lọc lệch bội các nhiễm sắc thể khác, sàng lọc một số bệnh di truyền.
• Nguy cơ mắc phải hội chứng Down (trisomy 21), hội chứng Edwards (trisomy 18), hội chứng Patau (trisomy 13)
• Rối loạn ảnh hưởng đến nhiễm sắc thể giới tính (X và Y). Do đó, xét nghiệm cũng có thể xác định giới tính của thai nhi.
• Các tình trạng nhiễm sắc thể giới tính phổ biến nhất là hội chứng Turner, hội chứng Klinefelter, hội chứng Triple X và hội chứng XYY.

5. Xét nghiệm Double test

Xét nghiệm Double test (hay double market test) là một xét nghiệm máu để sàng lọc bất thường nhiễm sắc thể trong tam cá nguyệt đầu tiên.

Phương pháp này được thực hiện bằng cách lấy máu của người mẹ trong thời kỳ mang thai, sau đó định lượng của β-hCG (Beta Human Chorionic Gonadotropin) và PAPP-A (protein huyết tương A) có trong máu. Hai chỉ số này do nhau thai tiết ra và thay đổi trong quá trình mang thai của phụ nữ. Nếu nồng độ β-hCG và PAPP-A cao hơn hoặc thấp hơn mức bình thường, điều này cho thấy có những bất thường về nhiễm sắc thể.

6. Xét nghiệm Triple test

Triple test là xét nghiệm kết hợp ba – đây là xét nghiệm sàng lọc, được thực hiện bằng cách xét nghiệm máu của mẹ bầu và đánh giá ba thông số cụ thể sau:

• AFP (alpha-fetoprotein): đây là một loại protein được tạo ra từ bào thai.
• hCG (human chorionic gonadotropin): là một loại hormone được tạo ra từ nhau thai.
• Estriol: đây là một loại estrogen được tạo ra từ cả bào thai và nhau thai

Từ kết quả triple test, kết hợp với các thông tin tiểu sử của sản phụ như độ tuổi, cân nặng, chủng tộc, thời gian mang thai… chuyên gia y tế sẽ có thể đánh giá khả năng mắc các rối loạn tiềm ẩn cho thai nhi.

Tất cả các phụ nữ mang thai đều được khuyên làm xét nghiệm này, nhưng đặc biệt khuyến nghị cho các trường hợp sau:

• Phụ nữ trên 35 tuổi.
• Bị tiểu đường và sử dụng insulin.
• Bị nhiễm vi rút trong quá trình mang thai.
• Gia đình có tiền sử mắc các dị tật bẩm sinh.
• Đã tiếp xúc với môi trường có mức độ phóng xạ cao.
• Đã dùng các loại thuốc có khả năng gây hại cho quá trình mang thai.

7. Xét nghiệm các bệnh lý lây truyền từ mẹ sang con

Xét nghiệm và tầm soát các bệnh truyền nhiễm từ cha hoặc mẹ sang con là vô cùng quan trọng, giúp can thiệp điều trị kịp thời hoặc làm giảm khả năng lây truyền. Các xét nghiệm có thể giúp phát hiện các bệnh lý lây truyền từ cha hoặc mẹ sang con là xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, chọc ối; trong đó xét nghiệm máu là phổ biến nhất, giúp phát hiện HIV, viêm gan B, viêm gan C, giang mai và rebulla.

Các con đường lây bệnh từ mẹ sang con là qua đường nhau thai, trong khi sinh hoặc trong khi cho con bú.

Câu hỏi thường gặp

Xét nghiệm thai kỳ giá bao nhiêu và ở đâu uy tín?

Tùy thuộc vào từng loại xét nghiệm, thời gian mang thai, địa chỉ thăm khám mà giá xét nghiệm thai kỳ sẽ có mức chi phí chênh lệch hoặc mức giá dao động tùy từng thời điểm. Dưới đây là bảng giá các xét nghiệm tại 3 bệnh viện Từ Dũ, Hùng Vương và Bệnh viện Phụ sản Hà Nội (tham khảo):

3 tháng đầu thai kỳ cần xét nghiệm gì?

Trong 3 tháng đầu thai kỳ (tam nguyệt cá đầu tiên), mẹ bầu nên thực hiện một số xét nghiệm sau:

• Siêu âm độ mờ da gáy của thai nhi: phần kiểm tra hình ảnh này nhằm xem vùng sau cổ của con có tích dịch hay bị dày lên không
• Siêu âm xác định xương mũi thai nhi: vì một số bất thường về nhiễm sắc thể sẽ được dự đoán nếu không thể xác định được xương mũi của thai nhi (nên thực hiện ở tuần thai thứ 10-11)
• Xét nghiệm máu cho sản phụ: nhằm đánh giá hai thông số là protein trong máu và hCG. Một trong hai hoặc cả hai thông số này nếu có mức độ bất thường sẽ dẫn đến một số nguy cơ về bất thường trong bộ nhiễm sắc thể của thai nhi.

Kết luận

Xét nghiệm thai kỳ là một phần quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe cho mẹ và bé trong quá trình mang thai. Thực hiện xét nghiệm giúp bác sĩ theo dõi được tình trạng sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi, đồng thời cũng giúp phát hiện sớm những bệnh lý tiềm ẩn. 

Việc thực hiện các xét nghiệm thai kỳ đúng thời điểm và theo chỉ định của bác sĩ sẽ giúp mẹ bầu kiểm soát và phòng ngừa các biến chứng trong suốt thai kỳ, đảm bảo một hành trình mang thai an toàn và khỏe mạnh.

[embed-health-tool-due-date]