Mọi người hay cảm thấy chân hoặc bàn chân bị tê khi ngồi quá lâu. Nguyên nhân là do ngồi quá lâu gây tác động lực lên dây thần kinh hoặc làm máu không lưu thông được. Tuy nhiên, tê chân kéo dài hoặc không giải thích được là dấu hiệu của nhiều bệnh lý tiềm ẩn.

Nếu bạn có cảm giác tê kéo dài hoặc cảm thấy ngứa ran ở lòng bàn chân hay chân thì hãy cẩn thận. Đó là dấu hiệu chứng tỏ bạn mắc phải các tình trạng như đa xơ cứng, tiểu đường, bệnh động mạch ngoại biên hoặc đau cơ xơ hóa. Lúc này, bạn sẽ cảm thấy tê ở toàn bộ chân, dưới đầu gối hoặc các khu vực khác nhau của bàn chân.

Nguyên nhân gây tê chân

Tư thế

Các tư thế sai có thể gây áp lực chèn ép lên dây thần kinh, làm máu không thể lưu thông ở chi dưới. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tê tạm thời.

Những thói quen làm chân bị tê là:

• Bắt chéo chân quá lâu
• Ngồi hoặc quỳ trong thời gian dài
• Ngồi chồm hổm
• Mặc quần, vớ, giày quá chật

Chấn thương

Chấn thương ở lưng, cột sống, hông, chân, mắt cá chân, bàn chân sẽ gây áp lực lên dây thần kinh làm chân bị tê.

Bệnh tiểu đường

Một số người mắc bệnh tiểu đường phát triển một loại tổn thương thần kinh gọi là bệnh thần kinh tiểu đường. Bệnh thần kinh tiểu sẽ đường thường gây tê, ngứa ran và đau ở lòng bàn chân, nếu bệnh nghiêm trọng hơn sẽ làm cả chân bị liệt.

Đau lưng và đau thần kinh tọa

Bị chấn thương ở lưng dưới, chẳng hạn như gặp phải tai nạn hoặc thoát vị đĩa đệm cột sống, sẽ gây chèn ép lên các dây thần kinh đến chân, dẫn đến tê hoặc rối loạn cảm giác.

Đau thần kinh tọa là tình trạng các dây thần kinh tọa bị kích thích quá mức. Các dây thần kinh này chạy từ lưng dưới đến chân. Nếu chúng bị kích thích hoặc bị đè nén sẽ dẫn đến tình trạng bị tê hoặc ngứa ran ở chân và bàn chân.

Hội chứng ống cổ chân

Hội chứng ống cổ chân xảy ra khi dây thần kinh chạy xuống phía chân dọc theo hướng mắt cá chân và chạy vào lòng bàn chân bị nén, chèn ép hoặc tổn thương.

Bệnh động mạch ngoại biên

Bệnh động mạch ngoại biên (PAD) làm cho các động mạch máu ngoại biên ở chân, cánh tay và dạ dày bị thu hẹp, làm giảm lượng máu được bơm cũng như giảm lưu lượng máu. Chân là một trong những bộ phận cơ thể phổ biến bị tác động bởi PAD.

Hầu hết những người bị PAD đều trải qua cơn đau và chuột rút ở chân và hông khi họ đi bộ hay lên cầu thang. Một số người bị PAD cũng bị tê và yếu chân. Các triệu chứng của PAD thường biến mất sau vài phút nghỉ ngơi.

Khối u

Các khối u, u nang, tăng trưởng lành tính, không phải ung thư có thể gây áp lực lên não, tủy sống và thậm chí cả chân và bàn chân. Áp lực này sẽ hạn chế lưu lượng máu đến chân, bàn chân và gây tê.

Sử dụng rượu

Các độc tố có trong rượu gây tổn thương thần kinh và gây tê, đặc biệt là ở bàn chân. Uống rượu thường xuyên hoặc quá mức cũng dẫn đến thần kinh bị tổn thương và gây tê. Nguyên nhân chủ yếu là khi uống quá nhiều rượu, bạn sẽ bị thiếu vitamin B (B1, B9 và B12).

Đau cơ xơ hóa

Đau cơ xơ hóa là một tình trạng mãn tính gây đau toàn thân. Một số người bị đau cơ xơ hóa cũng sẽ bị tê và ngứa ran ở tay và chân. Hầu hết những người bị đau cơ xơ hóa trải qua một loạt triệu chứng bao gồm:

• Cứng và đau không có lý do rõ ràng, đặc biệt là vào buổi sáng và trước khi ngủ
• Kiệt sức
• Hay quên và khó suy nghĩ rõ ràng
• Hội chứng chân không yên

Hầu như mọi người bị đau cơ xơ hóa đều trải qua các triệu chứng ở hơn một phần cơ thể ít nhất 3 tháng 1 lần. Nếu tê chân và bàn chân không đi kèm bất kì triệu chứng nào khác hoặc không lâu dài thì không chắc là do đau cơ xơ hóa gây ra.

Đa xơ cứng

Những người bị bệnh đa xơ cứng (MS) trải qua cảm giác tổn thương thần kinh gây tê ở một số vùng nhỏ trên cơ thể hoặc toàn bộ chi. Mặc dù chứng tê liên quan đến MS thường chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn, nhưng nó có thể gây ra sự bất tiện cho người bệnh.

Đột quỵ hoặc cơn đột quỵ nhỏ

Cơn đột quỵ hoặc đột quỵ nhỏ có thể gây ra tổn thương não, ảnh hưởng đến cách não bộ diễn giải và xử lý tính hiệu thần kinh. Đột quỵ hoặc đột quỵ nhỏ đôi khi còn gây ra tê tạm thời ở một số bộ phận cơ thể.

Triệu chứng

Tê có thể tạm thời hay mãn tính.

Nhiều người bị tê ở chân và bàn chân, họ thường gặp các triệu chứng khác cùng một lúc hoặc xen kẽ, chẳng hạn như:

• Ngứa ran
• Nóng
• Nhột
• Ngứa
• Cảm giác như có con gì bò dưới da

Điều trị

Việc điều trị thích hợp cho tê chân và bàn chân phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên nhân dẫn đến tê chân, bàn chân của người bệnh.

Thuốc

Thuốc chống trầm cảm: Một số thuốc chống trầm cảm như duloxetine và milnacipran đã được phê duyệt để điều trị chứng đau cơ xơ hóa.

Corticosteroid: giúp giảm viêm mãn tính và tê liệt do đa xơ cứng.

Gabapentin và pregabalin: Các loại thuốc ngăn chặn hoặc thay đổi tín hiệu thần kinh sẽ giúp giảm tê liên quan đến các tình trạng như đau cơ xơ, đa xơ cứng và bệnh thần kinh tiểu đường.

Biện pháp khắc phục tại nhà

Nghỉ ngơi: Nhiều tình trạng tê chân và bàn chân, chẳng hạn như áp lực thần kinh, sẽ được cải thiện khi nghỉ ngơi.

Nước đá: Nước đá giúp giảm sưng. Chườm lạnh hoặc chườm đá lạnh vào chân và bàn chân tê trong 15 phút vài lần mỗi ngày.

Nhiệt: Nhiệt đôi khi có thể nới lỏng các cơ căng cứng hoặc đau, gây áp lực lên dây thần kinh và gây tê. Tuy nhiên, tránh làm quá nóng chân và bàn chân, vì việc làm này làm nặng thêm tình trạng viêm, gây đau và tê.

Massage: Xoa bóp chân và bàn chân giúp cải thiện lưu lượng máu và làm giảm các triệu chứng.

Tập thể dục: Ít vận động làm suy yếu tim và mạch máu, giảm khả năng bơm máu đến các chi dưới. Các hoạt động như yoga, Pilates sẽ thúc đẩy lưu lượng máu và giảm viêm mãn tính, tê đau.

Kỹ thuật tinh thần và giảm căng thẳng: Những người mắc bệnh tê mãn tính, chẳng hạn như đa xơ cứng và đau cơ xơ hóa, nên cố gắng tập trung vào thực tế là các giai đoạn tê liệt thường ngắn ngủi và tự khỏi. Stress cũng có xu hướng làm cho các triệu chứng rối loạn hệ thần kinh trung ương trở nên tồi tệ hơn.

Ngủ đủ giấc: Nhiều tình trạng mãn tính liên quan đến tê chân và bàn chân được biết sẽ trở nên xấu hơn khi thiếu ngủ.

Chế độ ăn uống lành mạnh, hợp lý: Suy dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu vitamin B, gây tổn thương thần kinh dẫn đến tê liệt. Nhận đủ vitamin và các chất dinh dưỡng khác cũng làm giảm viêm mãn tính và đau, tê.

Hạn chế sử dụng rượu: Rượu chứa độc tố gây tổn thương thần kinh và tê liệt. Rượu cũng thường làm cho các triệu chứng đau mãn tính và tình trạng viêm nặng hơn.

Một số phương pháp điều trị khác

Một số liệu pháp điều trị đã được chứng minh là giúp giảm triệu chứng của tình trạng gây tê ở chân và bàn chân. Các liệu pháp bao gồm:

• Xoa bóp
• Bấm huyệt
• Châm cứu
• Vật lý trị liệu
• Thiền
• Bổ sung vitamin B (đặc biệt là B3, B6 và B12)

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Nói chuyện với bác sĩ về tình trạng tê ở chân và bàn chân khi:

• Tê không liên quan đến thói quen tư thế hoặc các yếu tố lối sống, chẳng hạn như mặc quần áo bó sát và mang giày dép quá chật
• Kéo dài trong thời gian dài
• Đi kèm với bất kỳ triệu chứng mãn tính khác
• Đi kèm với những thay đổi vĩnh viễn hoặc lâu dài về màu sắc, hình dạng hoặc nhiệt độ của chân và bàn chân.