Nhiễm rubella khi mang thai - Những điều cần biết để giữ thai kỳ an toàn

Tình trạng nhiễm bệnh rubella khi mang thai là nỗi lo của không ít các bà bầu hiện nay. Bởi lẽ, virus gây bệnh được biết là có thể truyền sang thai nhi qua đường máu, đồng thời nó khiến cho trẻ sau khi sinh gặp phải những khuyết tật nghiêm trọng.

Bệnh rubella hay còn có tên khác là bệnh sởi Đức – là một bệnh truyền nhiễm do virus rubella gây ra có ảnh hưởng đến da và các hạch bạch huyết. Điểm đặc trưng là người bệnh thường có biểu hiện phát ban da hoặc sốt nhẹ.

Điều đáng nói là phụ nữ mang thai mắc rubella là nguyên nhân gây ra những dị tật ở trẻ sơ sinh như các khuyết tật về tim, đục thủy tinh thể, điếc bẩm sinh, chậm phát triển trí tuệ ở trẻ em … Hơn nữa, nếu nhiễm rubella trong 3 tháng đầu thai kỳ, mẹ bầu có thể gặp phải những tai biến sản khoa như sảy thai, thai chết lưu rất nguy hiểm.

Bài viết này, Hello Bacsi sẽ chia sẻ với bạn tất tần tật những thông tin về nguyên nhân mẹ bầu nhiễm rubella khi mang thai, các biến chứng liên quan cùng những cách hữu hiệu để ngăn ngừa nhiễm virus. Đừng bỏ lỡ, bạn nhé!

Những biến chứng của việc nhiễm bệnh rubella khi mang thai

Khi mẹ bầu bị nhiễm virus rubella trong 20 tuần đầu tiên của thai kỳ có thể dẫn đến những biến chứng sau:

• Sảy thai (thai nhi mất trước 20 tuần)
• Thai chết lưu trong tử cung (thai nhi mất sau 20 tuần)
• Sinh non (trẻ thường được sinh trước tuần thai thứ 37)

Trường hợp virus từ mẹ truyền sang thai nhi được gọi là trẻ bị mắc hội chứng rubella bẩm sinh (CRS). CRS có thể dẫn đến các vấn đề về thị lực (đục thủy tinh thể), tim mạch, thính giác (điếc)… Đôi khi trẻ sơ sinh nhẹ cân, chậm tăng trưởng và chậm phát triển trí tuệ.

Mức độ trầm trọng của các dị tật trên sẽ phụ thuộc vào giai đoạn tuổi thai nhiễm virus. Nguy cơ phát triển CRS ở trẻ cao hơn nếu mẹ mắc rubella trong 12 tuần đầu tiên và thấp hơn sau 20 tuần.

Trường hợp nào thai nhi sẽ bị mắc hội chứng rubella bẩm sinh?

Theo thống kê, việc người mẹ bị nhiễm vius rubella khi mang thai sớm bao nhiêu thì nguy cơ trẻ mắc bệnh này càng cao. Nguy cơ này rơi vào khoảng 90% nếu mẹ mắc bệnh trong 3 tháng đầu của thai kỳ.

• Trường hợp nhiễm rubella trong 12 tuần đầu tiên của thai kỳ, thai nhi có đến 85% nguy cơ bị lây truyền virus. Hậu quả là trẻ có thể bị mắc hội chứng rubella bẩm sinh với nhiều biến chứng nguy hiểm.
• Nếu người mẹ mắc bệnh trong khoảng từ 13 đến 20 tuần đầu thai kỳ, nguy cơ thai nhi bị nhiễm rubella và gặp phải tình trạng CRS sẽ thấp hơn.
• Riêng nếu nhiễm rubella sau 20 tuần thai đầu tiên, có thể sẽ không có vấn đề nào xảy ra với thai nhi.

Từ những biến chứng trên cho thấy, việc nhiễm bệnh rubella khi mang thai là điều không thể xem nhẹ. Chính vì vậy, các mẹ bầu cần hiểu rõ hơn về căn nguyên và cách để sớm nhận diện những triệu chứng của bệnh này nhằm can thiệp y khoa kịp thời.

Đâu là con đường lây truyền của bệnh rubella?

Theo dịch tễ học thì bệnh này có mặt ở khắp nơi trên thế giới, thường gặp nhất là vào mùa đông – xuân. Người mắc bệnh chính là nguồn mang mầm bệnh duy nhất. Theo đó, virus sẽ được lây lan qua không khí khi người nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi. Người khỏe mạnh nếu vô tình tiếp xúc với các giọt nước bọt ấy sẽ tạo điều kiện cho virus xâm nhập vào cơ thể.

Đặc biệt là khi mang thai, cơ thể mẹ bầu lại dễ bị tổn thương hơn bao giờ hết do hệ thống miễn dịch đã bị suy giảm đi. Do đó, điều quan trọng cần làm là theo dõi các triệu chứng mắc phải nếu như khu vực xung quanh bạn sinh sống có người bị phát hiện nhiễm rubella.

Cách nhận biết bệnh rubella ở phụ nữ mang thai

Trong một vài trường hợp, bệnh sẽ không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, người ta nhận thấy nó cũng gần giống như những triệu chứng của bệnh cảm cúm thông thường. Đồng thời, tình trạng phát ban cũng quan sát thấy sẽ mất đi trong từ 7 đến 10 ngày.

Các triệu chứng giống như cúm bao gồm:

• Nhiệt độ cơ thể hơi cao có thể lên khoảng 38,5°C trong vài ngày.
• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi. Người bệnh cũng cảm thấy đau họng và ho.
• Sưng, viêm hoặc đỏ mắt có kèm theo chảy nước mắt.
• Sưng và đau ở các hạch bạch huyết có thể kéo dài hơn một tuần, ngay cả sau khi phát ban biến mất.
• Nổi mẩn hồng hoặc đỏ xuất hiện đầu tiên trên đầu, mặt sau dần lan ra khắp cơ thể. Những phát ban này kéo dài trong ba ngày là hết nên còn gọi là sởi 3 ngày. Nốt ban có thể có hình tròn hoặc bầu dục, đường kính tầm 1 – 2 mm, mọc từng mảng hoặc riêng rẻ không tuần tự như ban sởi.
• Đau đầu hoặc đau nhức cơ hoặc khớp.

Trong một số ít trường hợp, virus có thể dẫn đến nhiễm trùng tai hoặc sưng, viêm trong não. Đây là mối quan tâm hàng đầu và các triệu chứng có thể xảy ra bao gồm:

• Xuất hiện cơn đau đầu khi mang thai liên tục và có thể trở nên tồi tệ hơn theo thời gian
• Đau tai dai dẳng, gây ra cảm giác khó nghe
• Cứng cổ

Nếu phát hiện nhiễm rubella khi mang thai, bạn nên đến bệnh viên ngay để được các bác sĩ chỉ định các hình thức can thiệp y tế ngay lập tức.

Các phương pháp chẩn đoán nhiễm rubella khi mang thai

Cách duy nhất để chẩn đoán nhiễm rubella khi mang thai là thực hiện xét nghiệm máu. Nếu bạn đã được tiêm vắc-xin, xét nghiệm máu sẽ giúp bác sĩ xác định khả năng miễn dịch đối với rubella dựa trên các kháng thể có trong cơ thể bạn.

1. Xét nghiệm huyết thanh học

Các xét nghiệm máu sẽ giúp xác định số lượng kháng thể kháng rubella, tức là IgG và IgM trong cơ thể bạn. Nó được tiến hành sau khoảng từ 7 đến 10 ngày ngay khi có những biểu hiện khởi phát của bệnh. Lúc này, các kháng thể IgM trong máu ở mức cao nhất và sau đó giảm dần sau một vài tuần. Vì vậy mà xét nhiệm máu sẽ được thực hiện lại sau hai đến ba tuần để xác định lại mức nồng độ của kháng thể.

Các kháng thể IgG sẽ chỉ xuất hiện sau khi các kháng thể IgM cho thấy sự hiện diện của chúng. Một khi các kháng thể IgG xuất hiện, các kháng thể này có thể tồn tại suốt đời.

Giải thích các xét nghiệm huyết thanh học cho rubella:

• Rubella IgG âm tính: Nếu nồng độ kháng thể IgG là ≤ 10 IU/mL, điều đó có nghĩa là người đó không được tiêm vắc-xin phòng bệnh rubella hoặc không bị phơi nhiễm với loại nhiễm trùng này.
• Rubella IgG dương tính: Nếu nồng độ kháng thể IgG là ≥ 10 IU/mL, điều đó cho thấy có sự tiêm chủng hoặc nhiễm trùng trước đó.
• Rubella IgM âm tính: Nếu có rất ít hoặc không có kháng thể IgM xuất hiện với sự tăng nhẹ của kháng thể IgG, nó cho thấy nguy cơ tái nhiễm.
• Rubella IgM dương tính: Nếu các kháng thể IgM (≥ 0,3IU/mL) xuất hiện cùng hoặc không có kháng thể IgG thì nó chỉ ra nhiễm trùng rubella gần đây.

2. Nuôi cấy virus

Một xét nghiệm khác để chẩn đoán rubella là nuôi cấy virus. Nó liên quan đến việc kiểm tra một mẫu dịch cơ thể như dùng tăm bông lấy phần dịch ở họng hoặc mũi để phát hiện RNA của virus rubella để xác nhận có nhiễm trùng hay không.

Phương pháp điều trị nhiễm rubella khi mang thai

Bị rubella khi mang thai cần làm gì? Hiện nay, chúng ta vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu đối với rubella và hội chứng rubella bẩm sinh. Tuy nhiên, các triệu chứng của nó vẫn có thể được kiểm soát tốt. Nếu trường hợp mẹ bầu mắc phải căn bệnh này và không muốn chấm dứt thai kỳ, thì các bác sĩ có thể tiêm kháng thể gọi là globulin siêu miễn dịch cho bạn.

Dù rằng mũi tiêm này không hoàn toàn bảo vệ thai nhi khỏi nhiễm trùng nhưng nó lại có thể giúp hạn chế nguy cơ mắc các dị tật ở một mức độ nào đấy.

Rubella gây ra các triệu chứng tương tự cảm cúm nên bạn cần thực hiện các biện pháp như giảm đau, hạ nhiệt, tránh ra gió khi bị phát ban. Mẹ bầu nên kết hợp với việc ăn uống đủ chất để cải thiện sức khỏe.

Mách bạn cách phòng ngừa nhiễm rubella khi mang thai hiệu quả

Cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh rubella khi mang thai là tiêm vắc-xin trước khi mang thai. Nếu bạn đã tiêm vắc-xin khi còn nhỏ, nguy cơ gặp phải nhiễm trùng là không đáng kể.

Nếu bạn đang có kế hoạch mang thai nhưng không chắc chắn liệu bạn có được tiêm vắc-xin hay không, bạn nên đi khám. Các bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm máu để kiểm tra các kháng thể trong đó.

Tuy nhiên, nếu bạn chưa được tiêm phòng sớm hơn, dưới đây là các tình huống khác nhau mà bạn có thể tham khảo:

• Trước khi mang thai: Hãy tiêm vắc-xin MMR (sởi, quai bị và rubella) bốn tuần trước khi mang thai.
• Khi mang thai: Bạn không nên chủng vắc-xin. Do đó, mẹ bầu cần:
  • Tránh tiếp xúc gần với những người bị nhiễm rubella
  • Đi khám ngay lập tức nếu bạn tiếp xúc với người có triệu chứng giống rubella.
• Sau khi mang thai: Tiêm vắc-xin ngay sau khi sinh để phòng ngừa bệnh trong lần mang thai sau này.

Ngoài ra, bạn cũng cần tránh đi du lịch đến những nơi đang có dịch rubella. Đồng thời, không sử dụng nhà vệ sinh công cộng hoặc đến chỗ đông người, nơi có cơ hội nhiễm virus cao hơn.

Trên đây là những thông tin cơ bản nhất về tình trạng nhiễm rubella khi mang thai mà bạn cần biết. Hy vọng rằng bài viết này sẽ hữu ích và cho bạn thêm những kiến thức cần thiết để tự bảo vệ bản thân và đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh.