4 nguyên nhân nghiện mạng xã hội mà bạn không ngờ tới

Bạn từng có ý định ngồi lướt mạng xã hội một lúc nhưng lại ngốn hàng giờ trên đó mà không biết. Bạn có biết nguyên nhân nghiện mạng xã hội đằng sau đó là gì? Điều gì thu hút và níu kéo bạn ở lại lâu trên mạng xã hội như vậy?

Hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu nguyên nhân nghiện mạng xã hội thực sự của giới trẻ hiện nay qua bài viết sau!

Thực trạng sử dụng mạng xã hội hiện nay

Để giải thích cho nguyên nhân nghiện mạng xã hội, bạn cần xác định: lượng thời gian các bạn trẻ dành cho mạng xã hội và lý do khiến họ tham gia trực tuyến.

Chúng ta không phủ nhận những tiện lợi và lợi ích mà mạng xã hội mạng lại cho xã hội ngày nay, tuy nhiên thời gian mà các bạn trẻ đang tiêu tốn trên Facebook, Instagram, Tiktok, Twitter… đang tăng mạnh và ảnh hưởng nhiều tới sức khoẻ tâm lý.

Cùng xem những số liệu thống kê liên quan đến chứng nghiện mạng xã hội của giới trẻ sau:

• 92% thanh thiếu niên sử dụng và lướt các trang mạng xã hội hàng ngày
• 24% thanh thiếu niên liên tục online trực tuyến
• 76% thanh thiếu niên tham gia vào phương tiện truyền thông xã hội, trong đó 71% Facebook, 52% trên Instagram, 41% trên Snapchat, 33% sử dụng Twitter và 14% trên Tumbler
• 77% phụ huynh phản ánh rằng con cái họ bị phân tâm, giảm tương tác với người khác bởi điện thoại và mạng xã hội
• 59% phụ huynh tin rằng con cái họ nghiện điện thoại
• 50% thanh thiếu niên tự thú nhận rằng họ đang nghiện mạng xã hội

Đọc thêm: 9 Cách cai nghiện điện thoại đơn giản để tối ưu hoá cuộc sống

Nguyên nhân nghiện mạng xã hội

Vậy vì sao mạng xã hội có khả năng gây nghiện đến mức vậy?

1. Vòng lặp dopamine

• Dopamine là một hormone hạnh phúc, vừa là một chất dẫn truyền thần kinh, liên quan đến hoạt động thần kinh và sinh lý.
• Đây là chất hóa học bộ não tiết ra ra tương tự khi chúng ta ăn uống, quan hệ tình dục, đánh bạc hoặc sử dụng điện thoại thông minh.
• Não bộ có thể tăng dopamine khi họ tương tác trên Facebook, Snapchat, Instagram,.. Khi người dùng nhận được một lượt thích, lượt retweet, thông báo về biểu tượng cảm xúc, bộ não sẽ nhận được một lượng lớn dopamine và gửi nó theo lộ trình hệ thống phần thưởng trong não. Từ đó mà người dùng có cảm giác vui vẻ, phấn khởi, củng cố nhu cầu để thỏa mãn cảm giác truy cập lần tiếp theo.

Nguyên nhân nghiện Facebook và các mạng xã hội khác chính là do chu kỳ tạo dopamine, tạo động lực, khen thưởng, khiến người dùng tìm kiếm và mong muốn dùng nhiều hơn nữa. Thậm chí, hiện nay các mạng xã hội còn phát triển lưu trữ các video ngắn để thúc đẩy người dùng nghiện ở mức độ cao, đến mức các nhà công nghệ đã phải thêm tính năng giảm chứng nghiện vào ứng dụng.

Tham khảo thêm: 10 tác hại của mạng xã hội: khủng khiếp hơn những gì bạn nghĩ!

2. Hiện tượng FOMO (fear of missing out)

Một nguyên nhân nghiện mạng xã hội khác là hiện tượng FOMO. Người dùng sợ một số nguy cơ tiềm ẩn như:

• Sợ làm ai đó thất vọng nếu không trả lời ngay lập tức
• Mất địa vị xã hội
• Sợ bỏ lỡ một lời mời hoặc điều gì đó thú vị
• Sợ bị lạc lõng hay bị tách khỏi các cuộc trò chuyện quan trọng

Vì vậy mà khi điện thoại rung thông báo, ngay lập tức họ cầm điện thoại để kiểm tra có gì quan trọng không.

Tìm hiểu thêm: Hiệu ứng FOMO là gì mà khiến bạn chạy theo đám đông?

3. Nhu cầu thuộc về và nhu cầu được chấp nhận

Tuổi vị thành niên là tuổi ẩm ương, giai đoạn chuyển giao giữa thời ấu thơ và tuổi trưởng thành, là khi ảnh hưởng của cha mẹ giảm đi và ảnh hưởng của bạn bè bắt đầu trở nên lớn hơn.

4. Vòng luẩn quẩn

Khi tham gia mạng xã hội, người dùng vô tình lao vào một vòng luẩn quẩn, dẫn đến nghiện mạng xã hội và nghiêm trọng hơn họ có thể mắc một số tình trạng sức khỏe tâm thần khác:

• Người dùng sử dụng các trang mạng xã hội để giảm bớt sự cô đơn, trầm cảm, lo lắng, buồn chán hoặc sự cô lập
• Càng sử dụng, hiệu ứng FOMO càng tăng, cảm giác không thỏa đáng, không hài lòng và cảm giác bị cô lập
• Điều này lại tác động tiêu cực đến tâm trạng, làm trầm trọng thêm các triệu chứng trầm cảm và lo lắng
• Người dùng lại tiếp tục tăng cường sử dụng mạng xã hội để làm giảm các triệu chứng cô đơn, lo lắng này, nhưng chu kỳ vẫn tiếp tục lặp lại.

Dù cho có bao nhiêu lượt thích hoặc bình luận thế nào, cũng không thể khiến họ thấy đủ hay được chấp nhận như họ đang tìm kiếm. Vòng luẩn quẩn này cũng giống như một con chuột đồng chạy trên bánh xe, liên tục theo đuổi một phần thưởng không tồn tại.

Các yếu tố dễ gây nghiện mạng xã hội

Đối tượng dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội thường là thanh thiếu niên. Ngoài ra, còn một số yếu tố khác khiến người dùng dễ gây nghiện mạng xã hội như:

• Giới tính nữ: Các bạn nam thường có xu hướng nghiện chơi game, các bạn gái lại có nhiều khả năng bị thu hút bởi các trang mạng xã hội hơn.
• Môi trường gia đình: Những bạn trẻ sống trong môi trường thiếu sự quan tâm, yêu thương hoặc các thành viên trong gia đình ít giao tiếp với các bạn nhỏ, phụ huynh không dành thời gian chất lượng cho con…sẽ thường giải tỏa, giải trí bằng mạng xã hội.
• Trầm cảm, lo lắng: Trầm cảm hay chứng rối loạn lo âu xã hội làm tăng khả năng thanh thiếu niên chìm mình vào mạng xã hội.
• Tính bốc đồng và sự ức chế: Tính bốc đồng của tuổi trẻ và khả năng kiểm soát cảm xúc chưa tốt có thể khiến thanh thiếu niên làm bất cứ điều gì mà không quan tâm đến hậu quả. Điều này dẫn đến nghiện nói chung.
• Tự ti về ngoại hình: Một số bạn gái tự ti ngoại hình, nhưng lý tưởng hoá về bản thân, chỉnh sửa và đăng những hình ảnh ảo. Những phản hồi tích cực này lại càng thúc đẩy họ nghiện mạng xã hội.

Cách ngăn ngừa, cai nghiện mạng xã hội

Hệ thống phần thưởng của não bộ thường hoạt động rất tích cực ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Vì vậy cần một số các biện pháp ngăn ngừa việc kích hoạt hệ thống phần thưởng, giúp cai nghiện mạng xã hội như:

• Cởi mở và trò chuyện với bạn bè của mình, thảo luận về mức độ nguy hiểm của chứng nghiện mạng xã hội.
• Thiết lập thời điểm và giới hạn thời gian truy cập mạng xã hội.
• Phụ huynh cần làm gương cho con về việc sử dụng mạng xã hội mà bạn đã đặt ra cho con mình.
• Tắt thông báo điện thoại.

Để ngăn ngừa từ sớm cho bản thân trước vòng luẩn quẩn cơn nghiện mạng xã hội hội, bạn nên:

• Thiết lập thói quen sử dụng mạng xã hội lành mạnh từ sớm
• Nhận thức và ngăn chặn sự phát triển của hiện tượng FOMO trong tâm lý học
• Ngăn chặn những phiền nhiễu gây mất tập trung như tắt thông báo, xoá ứng dụng trong khi đang làm việc và học tập

Đọc thêm: Cho con sử dụng điện thoại di động: Nên hay không đây mẹ?

Bạn cần nhận thức sớm về nguyên nhân nghiện mạng xã hội và hậu quả của nó. Nếu biết áp dụng những phương pháp để hạn chế tiếp xúc điện thoại và sử dụng mạng xã hội đúng mục đích, đúng thời gian phù hợp, bạn vẫn có thể kiếm soát và không bị mắc chứng nghiện này.