Giáo dục giới tính cho trẻ giúp trẻ hiểu rõ về bản thân và có khả năng tránh khỏi nhiều nguy cơ xấu. Song trong thực tế việc dạy trẻ về vấn đề này luôn là điều khiến nhiều bố mẹ gặp không ít khó khăn.
Bố mẹ cho con học rất nhiều thứ và dạy con cách làm người nhưng lại quên mất rằng mình cũng cần giáo dục giới tính cho con. Việc dạy trẻ về giáo dục giới tính cần được tiến hành càng sớm càng tốt để tránh những nguy cơ xấu xảy ra. Bởi vì, xã hội hiện nay có nhiều người lớn “lạm dụng” trẻ em để làm “chuyện xấu”. Hãy cùng Hello Bacsi tham khảo bài viết sau đây để biết được cách giáo dục giới tính cho trẻ như thế nào nhé.
Giáo dục giới tính là gì và cần đề cập những vấn đề gì?
Giáo dục giới tính là việc giảng dạy và chia sẻ về những thông tin liên quan đến giới tính, tình dục, mối quan hệ với những người xung quanh, những hành động liên quan đến tình dục,… Giáo dục giới tính nên diễn ra trong suốt mọi lứa tuổi phù hợp với sự phát triển của tâm sinh lý.
Nội dung giáo dục giới tính cho trẻ nên bao gồm thông tin sau:
- Biện pháp tránh thai
- Các mối quan hệ tình cảm
- Phòng ngừa bạo lực tình dục
- Tuổi dậy thì và độ tuổi sinh sản
- Không quan hệ tình dục khi chưa sẵn sàng
- Cơ thể, bản dạng giới và khuynh hướng tình dục
[embed-health-tool-child-growth-chart]
Tại sao cần giáo dục giới tính cho trẻ dậy thì?
Bố mẹ cần giáo dục giới tính cho trẻ dậy thì càng sớm càng tốt. Bởi các lý do sau:
- Tránh lây nhiễm một số bệnh liên quan đến tình dục: Khi trẻ quan hệ tình dục không an toàn thì dễ có thai ngoài ý muốn. Thâm chí, trẻ còn có nguy cơ cao mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
- Biết cách tôn trọng cơ thể của bản thân và mọi người xung quanh: Giáo dục giới tính cho trẻ sẽ giúp trẻ tự tin giao tiếp về các vấn đề liên quan đến tình dục. Đồng thời, trẻ sẽ biết cách trân trọng bản thân của mình và những người xung quanh. Từ đó, trẻ sẽ biết nên kìm hãm việc quan hệ tình dục cho đến khi bản thân đã sẵn sàng, biết cách áp dụng biện pháp tránh thai và ngăn ngừa việc mang thai ngoài ý muốn.
- Biết cách bảo vệ bản thân: Theo thống kê của Bộ Công an về tình hình tội phạm xâm hại tình dục trẻ em trên toàn quốc, trong 2 năm 2021-2022 đã phát hiện 3.748 vụ, với 4.354 đối tượng xâm hại 3.907 trẻ em. Trong đó, hiếp dâm trẻ em là 1.193 vụ/1.260 đối tượng/xâm hại 1.218 em; cưỡng dâm trẻ em là 29 vụ/30 đối tượng/xâm hại 29 em; giao cấu với trẻ em là 1.362 vụ/1.369 đối tượng/xâm hại 1.364 em; và cố ý gây thương tích với trẻ em là 232 vụ/566 đối tượng/xâm hại 247 em.
- Ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn: Theo thống kê của Vụ Sức khỏe Bà mẹ – Trẻ em – Bộ Y tế; tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn ở tuổi vị thành niên năm 2020 là 2,39%; năm 2021 là 4,40% và năm 2022 là 4.33%. Khi bé gái mang thai ở tuổi dậy thì có thể dẫn đến các biến chứng như sảy thai, sinh non, nhiễm độc thai nghén; thậm chí có thể gây tử vong cho mẹ và bé. Ngoài ra, khi trẻ làm mẹ sớm thì dễ bị căng thẳng, khủng hoảng tâm lý, tổn thương tình cảm và thiếu điều kiện tốt trong cuộc sống.
8 cách giáo dục giới tính cho con mà cha mẹ cần nắm rõ
1. Dạy con về giáo dục giới tính càng sớm càng tốt nhưng không được vội vã
Vấn đề tình dục sẽ ảnh hưởng đến hạnh phúc của con khi chúng trưởng thành. Vì vậy, hãy nói với con các vấn đề liên quan về giáo dục giới tính càng sớm càng tốt song không được vội vã. Nếu con chưa sẵn sàng tiếp nhận khái niệm này bố mẹ nên dừng lại, tránh trường hợp lợi bất cập hại.
Cách giáo dục giới tính cho trẻ cần phải rõ ràng, cụ thể không tránh né. Ví dụ, khi lần đầu tiên con hỏi về việc “mẹ sinh con ra như thế nào?”; bạn không nên tránh né câu hỏi này hoặc trả lời rằng con sinh ra từ nách, từ lỗ rốn… Thay vào đó, bạn có thể cho con xem phim khoa học về hành trình của một chú “nòng nọc“ đi tìm trứng. Sau đó là sự hình thành của một em bé trong bụng mẹ, tiếp đến là em bé sinh ra đời và lớn lên. Dần dần những cuộc trò chuyện về chủ đề giáo dục giới tính giữa bố mẹ và con sẽ trở nên dễ dàng và cởi mở hơn.
2. Cách giáo dục giới tính cho trẻ qua sách báo, internet
Tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ, bố mẹ có thể tìm những trang mạng, sách báo có nội dung thông tin phù hợp cho con đọc. Việc đọc những nguồn thông tin hay, xem những chương trình giáo dục giới tính phù hợp sẽ giúp các cuộc trò chuyện của bố mẹ và con trở nên thú vị. Hơn nữa, cách này còn giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn và không ngượng ngùng khi trao đổi.
3. Cho con biết giá trị tình dục trong cuộc sống
Trong những cuộc trò chuyện cùng con, bố mẹ không muốn nói đến chủ đề về giáo dục giới tính vì nghĩ rằng không cần thiết. Thế nhưng, việc giáo dục giới tính cho trẻ tại nhà rất quan trọng. Vì hiện nay hầu hết các trường học còn hạn chế trong việc giáo dục giới tính cho học sinh.
Giáo viên có thể dạy trẻ về cơ quan sinh dục nam và nữ gồm những bộ phận nào, nhưng lại không đi sâu hơn vào việc giáo dục giới tính cho bé trai và bé gái; sức khỏe sinh sản; cách tránh khỏi nguy cơ bị lạm dụng tình dục; tình dục an toàn… Đây là một thực tế rất đáng ngại ở nước ta.
4. Bình thường hóa những cuộc trò chuyện về giới tính
Nếu bố mẹ không tìm cách giáo dục giới tính sớm cho trẻ sẽ ít nhiều để lại ảnh hưởng khi trẻ lớn lên. Ngày nay, chuyện giáo dục giới tính có thể được bàn luận một cách cởi mở ở những nơi công cộng như trung tâm đào tạo kỹ năng, gia đình, cơ quan và ngay cả trên sóng truyền hình.
5. Không nói về khiêu dâm quá sớm
Trong thời đại công nghệ hiện nay, nhiều trẻ nhỏ đã sớm tiếp xúc với các thiết bị thông minh như máy tính bảng, điện thoại, tivi,… Vì vậy, trẻ cũng dễ dàng tiếp cận với phim ảnh không lành mạnh qua các trang web trên internet. Đôi khi trẻ đang chơi game trên thiết bị thông minh, những quảng cáo khiêu dâm cũng xuất hiện. Nếu bố mẹ không kiểm soát tốt và không có cách giáo dục giới tính cho con phù hợp, trẻ tò mò sẽ nhấn vào xem ngay.
Độ tuổi trung bình mà trẻ có thể tiếp xúc với những sản phẩm khiêu dâm là 8 tuổi. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy hiện độ tuổi này đã giảm còn 6 tuổi. Do đó, bố mẹ không nên nói với con về hành vi khiêu dâm quá sớm. Hơn nữa, việc xem phim sex có ảnh hưởng đến sức khỏe rất lớn.
6. Cách giáo dục giới tính cho trẻ: Nói về sự tin tưởng
Mục đích của giáo dục giới tính cho trẻ nhằm giúp con nhận thức đúng đắn hơn về tình dục theo kiểu “vẽ đường cho hươu chạy… đúng”. Đồng thời, việc giáo dục này còn trang bị cho con các kiến thức nhằm tránh khỏi nguy cơ bị xâm hại, lạm dụng. Bố mẹ nên cho con biết sự tin tưởng là yếu tố quan trọng trong việc xây dựng một mối quan hệ hạnh phúc, tốt đẹp chứ không phải là tình dục.
Tình dục chỉ nên diễn ra khi con trưởng thành, xây dựng được lòng tin với người kia và muốn chia sẻ với người ấy. Tuy nhiên, trong thực tế nhiều người lại chọn tình dục. Vì đó là cách thể hiện sự tin tưởng và hài lòng lẫn nhau.
7. Nhận thức tiêu chuẩn bản thân
Dù bố mẹ có thận trọng trong cách giáo dục giới tính cho trẻ nhưng cũng khó tránh việc con làm “chuyện ấy” khi chưa trưởng thành. Điều này là hoàn toàn bình thường, vì đó là bản năng và nhu cầu của mỗi người.
8. Hướng dẫn sử dụng bao cao su
Bao cao su sẽ giúp ích trong hoạt động tình dục. Do đó, khi học cách để giáo dục giới tính cho trẻ, cha mẹ cần hướng dẫn con cách sử dụng bao cao su. Nếu con bạn đang ở tuổi dậy thì, hãy dạy con cách sử dụng “áo mưa” với trái chuối. Việc sử dụng bao cao su giúp quan hệ tình dục trở nên an toàn hơn, tránh lây nhiễm các bệnh qua đường tình dục và mang thai ngoài ý muốn.
Đồng thời, bạn có thể nói cho con biết về những hệ lụy khi mang thai tuổi vị thành niên. Với bé gái, cơ thể chưa đủ trưởng thành nên chưa sẵn sàng cho việc mang thai. Nếu lỡ có thai, đứa bé sẽ gặp nhiều rủi ro bệnh tật.
Bên cạnh đó, con có thể sẽ không được đến trường cùng các bạn mà phải ở nhà chăm lo cho con của mình. Ngoài ra, do còn đi học, con chưa có đủ điều kiện kinh tế để có thể nuôi con. Việc nuôi con nhỏ không đơn giản, mà rất tốn kém, con phải mua sữa, tã, quần áo, đồ chơi…
Giáo dục giới tính cho bé gái có giống với bé trai không?
Thực tế việc giáo dục giới tính cho bé gái và bé trai không hoàn toàn giống nhau. Với nội dung cơ bản, bố mẹ nên giáo dục giới tính cho trẻ gái và trai với các thông tin căn bản như giới tính, sinh sản, quyền và trách nhiệm trong tình dục, cách xây dựng và lựa chọn các mối quan hệ, bình đẳng giới,…
Còn với nội dung theo từng giới tính riêng biệt, thì bố mẹ cần có cách giáo dục khác nhau giữa hai giới. Chẳng hạn với bé gái, mẹ sẽ nói chi tiết và kỹ hơn về chu kỳ kinh nguyệt và quá trình sinh sản diễn ra thế nào. Với bé trai, bố sẽ chia sẻ chi tiết cho con về vấn đề xuất tinh và quá trình sinh sản của con trai ra sao.
Lưu ý khi giáo dục giới tính cho trẻ
Chắc hẳn là khi đọc đến đây, bạn đã không còn băn khoăn những phương pháp giáo dục giới tính là gì nữa rồi. Khi giáo dục giới tính cho con, bạn không nên bỏ qua những lưu ý sau:
- Tập cho trẻ ngủ riêng: Việc ngủ riêng sẽ giúp trẻ tránh chứng kiến những “cảnh nhạy cảm” của bố mẹ. Điều này sẽ không làm ảnh hưởng đến sự phát triển giới tính của con.
- Giải đáp thắc mắc của con liên quan đến giới tính: Nếu con có những câu hỏi liên quan đến giới tính, tình dục hãy trả lời con một cách rõ ràng nhất. Nếu chưa thể trả lời ngay, hãy hẹn con vào một thời điểm cụ thể.
- Dạy trẻ cách tự tắm rửa, vệ sinh vùng kín đúng cách: Khi trẻ đủ lớn để có thể tự vệ sinh cá nhân thì bố mẹ nên dạy cách tắm rửa và vệ sinh vùng kín cho con. Bé gái nên lau rửa sạch sẽ mỗi khi đi vệ sinh, lau theo nguyên tắc từ trước ra sau nhằm tránh nhiễm khuẩn.
- Cho trẻ mặc quần lót ngay khi trẻ đi học mẫu giáo và dạy trẻ về khái niệm “vùng đồ lót”: Hãy dạy trẻ rằng chỉ có bác mới có thể đụng vào vùng này khi khám bệnh cho bé và phải có sự chứng kiến của cha mẹ, ông bà. Ngoài ra, bố mẹ cũng có thể đụng vào vùng này của trẻ khi tắm rửa cho con.
- Dạy con về giáo dục giới tính đúng thời điểm: Do hiện nay các bé dậy thì khá sớm, do đó, bố mẹ nên giáo dục giới tính cho trẻ khi học mẫu giáo. Bố mẹ nên nói với con những vấn đề liên quan đến tuổi dậy thì ngay khi con mới chỉ 8 – 9 tuổi. Điều này giúp tránh trường hợp trẻ hoang mang, thậm chí là khủng hoảng tinh thần khi các dấu hiệu dậy thì xuất hiện. Nếu có con gái, bố mẹ nên dạy con cách sử dụng băng vệ sinh, ăn mặc ý tứ, quá trình thụ thai, mang thai, cách phòng tránh thai và cách tránh bị xâm hại.
Bố mẹ luôn nhớ rằng
Những câu hỏi về giới tính và xu hướng tình dục cho trẻ
1. Bản dạng giới là gì?
Bản dạng giới (gender identity) còn gọi là nhân dạng giới hay nhân dạng giới tính. Đây là khái niệm đề cập đến trải nghiệm sâu sắc, nội tâm và nhận thức cá nhân của một người về giới tính của bản thân và mong muốn được người khác xưng hô như thế nào. Bản dạng giới có thể giống hoặc khác với giới tính được ấn định khi sinh ra.
2. Xu hướng tình dục là gì?
Xu hướng tính dục là khái niệm mô tả cảm xúc và sự thu hút của một người với các đối tượng giới tính cụ thể. Khi giáo dục giới tính cho trẻ, bố mẹ nên cho con biết xu hướng tính dục được chia làm 3 nhóm:
- Dị tính (Heterosexual): Bạn có cảm xúc và tình cảm với người có giới tính khác mình.
- Lưỡng tính (Bisexual): Bạn có cảm xúc và tình cảm với cả 2 giới nam và nữ.
- Đồng tính (Homosexual): Bạn có tình cảm và cảm xúc với những người có giới tính giống mình.
3. Cộng đồng LGBT là gì?
Cộng đồng LGBT là từ viết tắt của 4 từ tiếng Anh “Lesbian” (đồng tính nữ), “Gay” (đồng tính nam), “Bisexual” (lưỡng tính) và “Transgender” (chuyển giới). Tuy nhiên, hiện nay ý nghĩa của LGBT ngày càng được mở rộng hơn thành LGBTQIA. Trong đó, “Queer” (xu hướng tính dục không thuộc các phân loại khác); Intersex (liên giới tính) và Asexual (vô tính).
4. Người vô tính là gì?
Người vô tính (Asexual, gọi tắt là ace) là cụm từ mô tả một người không cảm thấy bị hấp dẫn về mặt tình dục với bất kỳ ai ở bất kỳ giới tính nào.
5. Người á tính là gì?
Người á tính (Demisexual) là một xu hướng tính dục mà một người bị hấp dẫn về mặt tình dục với những người họ có mối liên hệ tình cảm gần gũi. Nói cách khác, những người á tính chỉ cảm thấy sự hấp dẫn tình dục sau khi đã gắn kết về mặt tình cảm với một ai đó. Tình cảm này không hẳn là tình yêu mà có thể là tình bạn bè.
6. Người song tính là gì?
Người song tính hay còn gọi lưỡng tính (bisexual) là một cách gọi khác của song tính luyến ái, chỉ những người bị hấp dẫn về mặt cảm xúc và tình dục với cả hai giới (nam và nữ). Bisexual sẽ không rõ ràng về việc thích nam hay nữ hơn vì điều đó phụ thuộc vào trái tim và cảm xúc của họ.
7. Người liên giới tính là gì?
Người liên giới tính (Intersex) là những người có đặc điểm giới tính không điển hình là nam hay nữ.
Như vậy, Hello Bacsi và bố mẹ vừa tìm hiểu về những vấn đề liên quan đến giáo dục giới tính cho trẻ. Đây là một cách giáo dục giúp trẻ hiểu về cơ thể và tâm sinh lý của chính mình. Nhờ đó, trẻ sẽ biết yêu thương bản thân, tôn trọng những người xung quanh và biết cách chống lại những sự xâm hại của người khác với trẻ.
