Với trẻ em, giấc ngủ sâu và chất lượng chính là nền tảng cho sự phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ. Do đó, trẻ ngủ không ngon hoặc thiếu ngủ thường hay có biểu hiện mệt mỏi, cáu gắt, kém tập trung trong học tập. Tác hại của thiếu ngủ với sức khỏe con trẻ còn rất lớn nếu bố mẹ không sớm phát hiện và có biện pháp can thiệp kịp thời.
Theo đó, thiếu ngủ có ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi và sức khỏe tổng thể của trẻ. Tình trạng này có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng, chẳng hạn như: suy giảm trí nhớ và sự tập trung; căng thẳng, hành động thiếu kiểm soát; phản ứng chậm hoặc thậm chí mắc bệnh đái tháo đường nếu điều này xảy ra trong thời gian dài.
Vì thế, để đảm bảo con yêu được ngon giấc, các bậc phụ huynh cần hiểu thêm về tác hại của việc thiếu ngủ cũng như những biện pháp giúp khắc phục tình trạng này.
5 tác hại nghiêm trọng của việc thiếu ngủ với trẻ nhỏ
Các chuyên gia từ Học viện Bác sĩ Gia đình Hoa Kỳ (AAFP) và Học viện Y học về Giấc ngủ Hoa Kỳ (AASM) cho biết, khi thiếu ngủ, cơ thể trẻ sẽ đối mặt với những rắc rối sau đây:
1. Kém tập trung, trí nhớ giảm sút
Đây có lẽ là tác hại dễ nhận thấy của tình trạng thiếu ngủ không chỉ ở trẻ em mà cả người lớn chúng ta nữa. Cụ thể, việc ngủ không đủ giấc khiến trẻ khó suy nghĩ mạch lạc do luồng thông tin về ký ức bị hạn chế di chuyển về phía vỏ não trước trán, gây tình trạng mau quên.
Ngoài ra, trong một thử nghiệm trên những đối tượng trẻ bị mất ngủ thời gian dài, tốc độ phản ứng của các bé giảm đến 50% và điều này thậm chí còn tệ hơn nếu chúng có sử dụng thức uống có chất kích thích trước đó. Hệ quả là trẻ học kém đột ngột.
2. Cảm xúc thất thường
Nghiên cứu tại Đại học California, Hoa Kỳ, cho biết, tình trạng thiếu ngủ có thể khiến việc kiểm soát lẫn biểu lộ cảm xúc của trẻ trở nên khó khăn. Do vậy, bố mẹ sẽ thường xuyên bắt gặp hình ảnh trẻ khóc, cười, cáu bẳn, lo âu… Đôi khi, trẻ không ngủ đủ giấc còn có xu hướng trầm cảm, giận dữ, nhất là với các bé gái. Nếu bất chợt phụ huynh nhận được thông báo con mình có hành vi bạo lực, hay bắt nạt bạn bè tại trường thì hãy xem xét đến vấn đề giấc ngủ của con nhé!
3. Tác hại của thiếu ngủ là gây tăng cân, béo phì
Tác hại của mất ngủ còn ảnh hưởng trực tiếp đến cân nặng của trẻ. Bằng chứng là một nghiên cứu diễn ra trong 3 năm trên 20.000 đối tượng ở Hoa Kỳ cho thấy, những người ngủ ít hơn 5 giờ mỗi ngày có nguy cơ cao bị tăng cân và béo phì. Lý do vì các hormone đảm nhiệm vai trò kiểm soát khẩu vị và phân hủy glucose bị thay đổi do thiếu ngủ.
4. Hội chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD)
Thực tế, ngày càng nhiều trẻ em hiện nay được chẩn đoán là mắc hội chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Theo đó, trẻ mắc bệnh lý này thường gặp khó khăn trong việc điều chỉnh sự tập trung, thường xuyên quên nhiệm vụ, dễ bị phân tâm, khó chịu khi phải ngồi yên một chỗ. Điều đáng quan tâm là trẻ mắc ADHD thường có chất lượng giấc ngủ kém, bị thiếu ngủ hoặc luôn có cảm giác buồn ngủ vào buổi sáng. Những vấn đề trên đều để lại hậu quả nặng nề đối với việc học hành và các mối quan hệ trong xã hội của trẻ.
5. Tác hại của thiếu ngủ là dễ dẫn đến đái tháo đường
Có mối liên hệ nhất định giữa bệnh đái tháo đường tuýp 2 với tình trạng thiếu ngủ. Các nhà khoa học cho biết, những người ngủ ít hơn vào ban đêm khả năng xử lý đường huyết kém và dễ có nguy cơ phát sinh bệnh.
Mặt khác, trẻ ngủ ít hơn 7 giờ mỗi ngày khả năng bị cảm lạnh cũng cao hơn bình thường. Bởi lẽ, giấc ngủ ngon giúp cải thiện chức năng của tế bào T, loại tế bào miễn dịch này đảm nhiệm vai trò bảo vệ cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn từ môi trường ngoài.
[embed-health-tool-child-growth-chart]
Dấu hiệu nhận biết trẻ bị thiếu ngủ
Dưới đây là những biểu hiện cho thấy trẻ thiếu ngủ:
- Có các triệu chứng của rối loạn ngưng thở khi ngủ như: ngáy to quá mức, thở bằng miệng
- Thức dậy thường xuyên vào ban đêm
- Trẻ bị bệnh mộng du
- Trẻ khó ngủ về đêm
- Mệt mỏi, uể oải, thấy buồn ngủ vào ban ngày
- Trẻ thiếu tỉnh táo, hay ngủ gật
- Kết quả học tập giảm sút, hay lúng túng, cáu kỉnh
Tình trạng thiếu ngủ cũng có ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh. Với các bé từ 1 – 4 tháng tuổi, trẻ thường dành từ 14 – 15 giờ mỗi ngày để ngủ, mỗi giấc kéo dài từ 4 – 6 giờ và trẻ có xu hướng ngủ nhiều hơn vào buổi tối. Trẻ từ 4 tháng đến 1 tuổi tuy thời gian ngủ có thể ít hơn nhưng mẹ vẫn nên đảm bảo để bé ngủ ít nhất 10 giờ/ngày.
Trẻ khó ngủ về đêm, mách mẹ những biện pháp giúp con ngon giấc hơn
Bản thân cha mẹ nên hiểu rõ triệu chứng cũng như tác hại của thiếu ngủ nhằm hướng trẻ đến những thói quen lành mạnh hơn. Trong trường hợp nếu phát hiện trẻ khó ngủ hoặc không ngủ đủ giấc, bạn có thể từng bước thử thay đổi nếp sinh hoạt của con. Tuy nhiên, tùy thuộc vào lứa tuổi của con mà cần có cách tiếp cận khác nhau. Nhìn chung, một vài mẹo để cải thiện giấc ngủ của bé bao gồm:
- Ngay từ khi còn nhỏ, bố mẹ nên rèn cho con thói quen đi ngủ và thức dậy đúng giờ kể cả dịp lễ, hay ngày cuối tuần
- Thử các hoạt động khiến trẻ cảm thấy thư giãn trước khi lên giường khi tắm nước ấm hoặc đọc sách, kể chuyện
- Tránh cho trẻ tiêu thụ các loại đồ uống chứa caffein (bao gồm cả nước ngọt và sô cô la nóng) trước giờ đi ngủ
- Nên đảm bảo nhiệt độ phòng ngủ của trẻ không quá lạnh, cũng không quá nóng, ánh sáng đèn dịu nhẹ, đồng thời phải tránh tiếng ồn tốt
- Giữ trẻ cách xa các thiết bị công nghệ có thể làm cản trở giấc ngủ như: tivi, máy tính bảng, điện thoại di động…
Nếu những biện pháp trên vẫn không hiệu quả, lời khuyên là bạn nên đưa trẻ đến bác sĩ để kiểm tra ngay.
