Siêu âm hình thái học là gì, vào tuần bao nhiêu? Ý nghĩa và kết quả

Siêu âm hình thái học là xét nghiệm thường được thực hiện vào giai đoạn giữa thai kỳ. Đây là kỹ thuật siêu âm cho phép các bác sĩ theo dõi sự hình thành và phát triển của thai nhi trong tử cung. Đồng thời, quá trình siêu âm cũng giúp phát hiện được một số dị tật ở trẻ nếu có.

Việc thực hiện phương pháp siêu âm hình thái học thường không bắt buộc và phụ thuộc vào quyết định của mẹ bầu. Tuy nhiên, sự thật là mỗi mẹ bầu đều có 2 – 3% nguy cơ sinh con bị dị tật bẩm sinh. Do đó, lời khuyên là bạn nên siêu âm vào thời điểm được khuyến nghị để kiểm tra xem em bé đang phát triển bình thường và khỏe mạnh hay không. 

Siêu âm hình thái học là gì?

Siêu âm hình thái học là kỹ thuật siêu âm cho phép quan sát hình ảnh của thai nhi trong bụng mẹ. Quá trình quét có thể kiểm tra được kích thước thai nhi, hình dáng bên ngoài lẫn các cơ quan bên trong cơ thể của em bé, đồng thời góp phần phát hiện một số dị tật (nếu có).

Siêu âm hình thái học từ tuần bao nhiêu?

Kỹ thuật siêu âm này có thể được thực hiện bất cứ lúc nào trong khoảng từ tuần 18 đến 22 của thai kỳ nhưng lý tưởng nhất là khi thai được 20 tuần. Nguyên nhân là vì ở giai đoạn này, thai nhi đã phát triển và hoàn thiện các cơ quan bên ngoài lẫn bên trong cơ thể nên rất dễ quan sát khi quét siêu âm.

Việc tiến hành siêu âm hình thái học đúng thời điểm sẽ giúp bác sĩ phát hiện được các bất thường nếu có. Từ kết quả siêu âm, bác sĩ có thể tư vấn cho mẹ bầu hướng xử lý hoặc cách chăm sóc thai kỳ phù hợp nhất.

Ý nghĩa của siêu âm hình thái học

Siêu âm hình thái học có ý nghĩa rất lớn đối với thai phụ, vì nó giúp:

• Đánh giá tuổi thai
• Phát hiện các dị thường về cấu trúc của thai nhi
• Xác định vị trí nhau thai
• Chẩn đoán đa thai.

Kết quả siêu âm hình thái học kiểm tra được những cơ quan nào của thai nhi?

Việc tiến hành siêu âm hình thái học giúp bác sĩ kiểm tra được kích thước thai nhi và một số cơ quan khác nhau trong cơ thể em bé. Ngoài ra, một số bộ phận của thai nhi như dây rốn, nhau thai và nước ối cũng có thể được kiểm tra đồng thời bằng kỹ thuật siêu âm này. Các cơ quan được kiểm tra cụ thể như sau:

1. Siêu âm hình thái học kiểm tra phần đầu của thai nhi

Các cấu trúc bên trong phần đầu em bé như não, xương sọ sẽ được kiểm tra kỹ lưỡng. Bác sĩ cũng có thể đo được chu vi và đường kính vòng đầu của thai nhi. Song song đó là kiểm tra khuôn mặt của bé xem có khe hở môi nào không. Tuy nhiên, dị tật khe hở hàm ếch thường khó để kiểm tra và không phát hiện được qua siêu âm.

2. Cột sống

Việc tiến hành siêu âm hình thái học giúp các bác sĩ kiểm tra đốt sống của thai nhi để chắc chắn rằng các đốt sống đều được bao phủ dưới da và đang hình thành thẳng hàng.

3. Thành bụng

Kiểm tra để đảm bảo rằng thành bụng của thai nhi đang bao bọc tất cả các cơ quan bên trong. Đồng thời, chu vi bụng cũng có thể được đo để tính toán kích thước của em bé.

4. Kiểm tra tim của thai nhi

Qua hình ảnh siêu âm hình thái học thai nhi có thể giúp các bác sĩ kiểm tra tim đã có đủ 4 ngăn với kích thước phù hợp hay chưa? Các ngăn này có được kết nối bởi van tim đóng mở nhịp nhàng theo nhịp tim đập hay không? Các mạch chính kết nối với tim cũng được kiểm tra. Nếu lo lắng các vấn đề về tim của thai nhi, bạn nên siêu âm lần nữa vào tuần 24 khi các mạch kết nối có thể được hình dung dễ dàng hơn.

5. Dạ dày của em bé

Dạ dày bình thường nằm ngay dưới tim em bé và chứa đầy nước ối mà bé thường xuyên nuốt vào.

6. Thận và bàng quang

Siêu âm hình thái học tuần 20 sẽ kiểm tra được thận và bàng quang của em bé có đang hình thành và phát triển bình thường hay không.

7. Tay và chân của em bé

Siêu âm kiểm tra xem bé có đủ tứ chi và bàn tay, bàn chân, các ngón tay, ngón chân hay không. Chiều dài xương cánh tay và xương đùi cũng được đo để kiểm tra xem chúng có phát triển đúng độ dài bình thường theo tuổi thai hay không.

8. Nhau thai

Phương pháp siêu âm hình thái học giúp ghi lại vị trí của nhau thai trong tử cung. Nếu quan sát thấy nhau thai gần cổ tử cung, bác sĩ sẽ đo khoảng cách và đề xuất mẹ bầu tiến hành kiểm tra lại ở tuần 32 đến 34 để xem nhau thai có dịch chuyển xa khỏi cổ tử cung hay không.

9. Dây rốn

Siêu âm hình thái học giúp đếm được số lượng mạch trong dây rốn. Thông thường, dây rốn sẽ có hai động mạch và một tĩnh mạch.

10. Nước ối

Siêu âm giúp kiểm tra lượng nước ối có nằm trong giới hạn bình thường hay không. Qua đó, có thể phát hiện một số vấn đề như đa ối, thiếu ối hoặc vách ngăn màng ối.

Siêu âm hình thái học phát hiện được những dị tật nào ở thai nhi?

Mặc dù một số dị tật bẩm sinh có thể được phát hiện qua siêu âm hình thái học nhưng không phải là tất cả. Một số dị tật bẩm sinh có thể phát hiện qua kỹ thuật siêu âm gồm:

• Thai vô sọ
• Tật nứt đốt sống
• Sứt môi
• Thoát vị cơ hoành
• Hở thành bụng bẩm sinh
• Bệnh tim bẩm sinh
• Không có thận
• Loạn sản xương
• Hội chứng Edwards (T18)
• Hội chứng Patau (T13).

Hạn chế của kỹ thuật siêu âm hình thái học là gì?

Như đề đề cập, không phải dị tật nào của thai nhi cũng có thể phát hiện qua siêu âm hình thái học. Ở tuần 18 đến 20, tỷ lệ phát hiện các dị thường qua kỹ thuật siêu âm này là khoảng 40 đến 70%. Những vấn đề di truyền, chẳng hạn như hội chứng Down, thường không thể phát hiện qua siêu âm được. Vì vậy, nếu lo ngại về các tình trạng do di truyền, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ về việc làm các xét nghiệm sàng lọc khác, chẳng hạn như lấy mẫu nhung mao màng đệm hoặc chọc dò màng ối.

Mặt khác, kỹ thuật siêu âm này vẫn có những hạn chế khác như:

• Kết quả siêu âm cho thấy thai nhi phát triển bình thường không đảm bảo tuyệt đối rằng em bé được sinh ra không có bất thường nào.
• Mặc dù thời gian phát hiện các dị tật bẩm sinh sớm nhất là từ 18 đến 20 tuần, nhưng một số dị tật chỉ trở nên rõ ràng khi gần cuối thai kỳ nên vẫn không thể phát hiện sớm.
• Một số yếu tố khác như vết sẹo phẫu thuật trước đó hoặc vị trí của em bé trong tử cung có thể hạn chế việc chẩn đoán của kỹ thuật siêu âm hình thái học.

Mẹ bầu cần làm gì trước khi siêu âm?

Bạn vẫn có thể ăn uống bình thường trước buổi siêu âm nhưng không nên làm rỗng bàng quang trong vòng 30 phút sau khi bác sĩ đã hẹn siêu âm. Việc uống nhiều nước trước khi siêu âm cũng hữu ích vì bàng quang đầy sẽ giúp bác sĩ quan sát hình ảnh thai nhi dễ dàng hơn. Cả quá trình siêu âm thường kéo dài khoảng 30 đến 45 phút và bạn có thể nhận được kết quả siêu âm ngay trong ngày.

Nhìn chung, siêu âm hình thái học thường không mất quá nhiều thời gian và không gây ra bất cứ rủi ro nào cho thai nhi. Tuy nhiên, nếu bạn phân vân không biết có nên siêu âm ở tuần 20 hay không thì có thể thảo luận thêm với bác sĩ để có quyết định phù hợp nhé!