Ho là một phản xạ tự nhiên của cơ thể để loại bỏ các chất nhầy, chất độc hại hay chất kích thích ra khỏi đường hô hấp. Trong đó, ho về đêm là tình trạng rất phổ biến. Đặc biệt, nếu ho nhiều về đêm với cơn ho dữ dội, diễn ra với tần suất liên tục và kéo dài sẽ gây ảnh hưởng lớn đến giấc ngủ, sức khỏe của người bệnh.
Tình trạng ho về đêm có thể biểu hiện khác nhau ở mỗi người. Trường hợp bạn đã bị ho vào ban ngày do bệnh đường hô hấp và cơn ho trở nên dữ dội hơn vào ban đêm, nguyên nhân chủ yếu là do trọng lực. Cảm lạnh, cúm và dị ứng khiến cơ thể tiết ra nhiều chất nhầy. Khi bạn nằm, chất nhầy sẽ chảy xuống sau cổ họng và kích hoạt phản xạ ho. Hoặc nếu không khí trong phòng ngủ không đảm bảo, bạn cũng có thể bị ho vào ban đêm. Đặc biệt ở những người có các bệnh hô hấp mạn tính.
Tuy nhiên, một số người sẽ gặp tình trạng ho khan, hoặc chỉ khởi phát cơn ho vào ban đêm mà không kèm theo cảm hay dị ứng. Vậy trong những trường hợp này, đâu là thủ phạm gây nên những cơn ho về đêm khi ngủ? Ho nhiều về đêm là bệnh gì? Biết được chúng sẽ giúp bạn có hướng điều trị hiệu quả hơn.
1. Hen suyễn
Nguyên nhân đầu tiên gây nên những cơn ho về đêm phải kể đến hen suyễn. Đây là một bệnh viêm mạn tính đường thở. Trẻ ho về đêm rất có thể do nguyên nhân này vì hen suyễn phổ biến hơn ở trẻ em.
Bệnh hen suyễn thường xuất hiện với một số dấu hiệu như:
- Ho có đờm trong, đặc quánh và dính, đặc biệt là vào ban đêm lúc gần sáng
- Khó thở, thở hổn hển, thở rít, nhịp thở nhanh
- Ngực bị đau hoặc nặng như bị bóp nghẹt
Các triệu chứng này có xu hướng nặng hơn vào thời điểm giao mùa hoặc khi tiếp xúc với những thứ có thể gây dị ứng như phấn hoa, hói bụi, khói thuốc lá, lông động vật…
Đôi lúc, bệnh hen suyễn thường dễ nhầm lẫn với cảm lạnh hoặc viêm phế quản đơn thuần. Tuy nhiên, nếu gặp trường hợp ho với tiếng khò khè rõ, kèm cơn khó thở và kết thúc với ho khạc đờm thì bạn nên nghĩ ngay đến bệnh hen phế quản.
2. Ho gà – Thủ phạm của những cơn ho về đêm
Ho gà là một bệnh hô hấp nghiêm trọng. Bệnh lây rất nhanh qua đường hô hấp và thời gian ủ bệnh từ 6 – 20 ngày. Sau đó, ho gà được chia thành 2 giai đoạn.
Giai đoạn đầu kéo dài từ 1-2 tuần với một số triệu chứng như:
- Sổ mũi, hắt hơi
- Sốt nhẹ
- Thỉnh thoảng ho nhẹ, cuối giai đoạn sẽ chuyển sang ho thành từng cơn
- Thở ngắt quãng, chủ yếu ở trẻ sơ sinh
Trong thời kỳ này, triệu chứng bệnh rất giống với cảm lạnh thông thường. Do đó, bệnh thường chỉ được chẩn đoán cho đến khi các dấu hiệu nghiệm trọng hơn xuất hiện, gồm:
- Ho dữ dội thành từng cơn (một cơn khoảng 15 – 20 nhịp), ho ở mọi thời điểm trong ngày nhưng có xu hướng nghiêm trọng hơn và ho nhiều về đêm. Ở trẻ nhỏ, cơn ho đôi khi khiến bé bị tím tái, đỏ mắt, chảy nước mũi nước mắt, nổi tĩnh mạch cổ do bị ngưng thở. Kết thúc cơn ho bằng việc khạc ra đờm trong, đặc dính.
- Sau mỗi cơn ho có kèm theo tiếng thở rít giống như tiếng gà rít. Tuy nhiên, trẻ dưới 6 tháng có thể không gặp triệu chứng này.
- Nôn mửa, mệt mỏi, vã mồ hôi, thở nhanh, mạch đập nhanh sau khi ho.
- Có thể kèm sốt nhẹ, mặt mày nặng, loét lưỡi và hàm.
Các cơn ho có thể kéo dài lên đến 10 tuần hoặc hơn, thường là 2 – 3 tuần. Sau đó, triệu chứng ho giảm dần và trẻ bớt sốt. Tuy nhiên, vài tháng sau bệnh có thể tái phát và gây ra viêm phổi. Thanh thiếu niên và người lớn bị ho gà sẽ gặp triệu chứng như trên nhưng rất nhẹ và không điển hình, thậm chí không có bất kỳ dấu hiệu gì.
3. Viêm mũi dị ứng
Nhiều người thường thắc mắc bị ho nhiều về đêm là bệnh gì? Theo các chuyên gia sức khỏe, đây có thể là triệu chứng của viêm mũi dị ứng. Bên trong mũi bị viêm do một số tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi, nấm mốc hoặc vảy da của một số loài động vật.
Một số người chỉ bị viêm mũi dị ứng khoảng vài tháng/lần vì họ nhạy cảm với các chất kích ứng theo mùa, chẳng hạn như phấn hoa hoặc cỏ. Song, cũng có một số người lại gặp phải tình trạng này quanh năm nên đôi khi bị ho nhiều về đêm.
Hầu hết những người bị viêm mũi dị ứng đều có biểu hiện nhẹ, giống như cảm cúm thông thường với các triệu chứng như ho, sổ mũi, hắt hơi,… có thể điều trị dễ dàng và hiệu quả. Tuy nhiên, một số trường hợp bệnh nghiêm trọng, tình trạng ho nhiều về đêm gây mất ngủ, ảnh hưởng sinh hoạt hàng ngày.
4. Viêm phế quản mạn tính
Khi đi tìm nguyên nhân ho khó thở về đêm là bệnh gì, bạn có thể nghĩ đến viêm phế quản mạn tính.
Đây là tình trạng phế quản bị viêm trong thời gian dài. Tình trạng này thường phổ biến hơn ở những người hút thuốc, người sống trong môi trường ô nhiễm hoặc thường xuyên tiếp xúc với chất độc hại.
Người bệnh được chẩn đoán bị viêm phế quản mạn tính có các triệu chứng dai dẳng như:
- Khó thở, thở khò khè nhưng ít gặp
- Tức ngực
- Ho khạc ra đờm cả ngày và đêm nhưng tăng lên vào buổi sáng, khi tiếp xúc với các chất có tính chất kích ứng như khói thuốc lá, bụi bặm, khói than… hoặc khi cơ thể bị lạnh
- Mệt mỏi
Những người bệnh viêm phế quản mạn tính thường phải điều trị kéo dài và rất khó trị dứt điểm.
5. Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) gây ho nhiều về đêm
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) khó điều trị dứt điểm và dễ tái phát. Khi bệnh nhân nằm, axit dễ dàng trào ngược từ dạ dày lên thực quản và họng, rồi kích thích niêm mạc họng dẫn đến những cơn ho về đêm.
Bên cạnh đó, trào ngược dạ dày thực quản còn có một số triệu chứng sau đây:
- Ợ chua, ợ nóng
- Ợ lên thức ăn
- Đau họng và khàn giọng
- Buồn nôn, nôn mửa
- Đau tức vùng thượng vị (ngay dưới xương ức)
6. Cảm cúm
Cảm cúm khác với cảm lạnh bởi tính khởi phát đột ngột và bạn có thể nhận biết thông qua một số biểu hiện như:
- Ho
- Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi
- Hắt hơi liên tục
- Đau đầu
- Mệt mỏi
- Đau cơ và nhức mỏi cơ thể
- Có thể sốt hoặc không
Một số người có thể nôn mửa và tiêu chảy khi bị cúm, phổ biến ở trẻ em hơn người lớn.
Có thể bạn quan tâm
7. Chảy dịch mũi sau
Mỗi ngày, các tuyến trong mũi và cổ họng sẽ liên tục tiết ra khoảng từ 1-2 lít chất dịch nhầy để làm ẩm, làm sạch niêm mạc mũi và không khí. Khi chất nhầy tụ lại nhiều trong mũi xoang, chảy xuống thành sau của cổ họng thì được gọi là hội chứng chảy dịch mũi sau.
Hội chứng này có thể xảy ra do những nguyên nhân như viêm xoang, viêm mũi dị ứng, viêm mũi vận mạch.
Hội chứng chảy dịch mũi sau là nguyên nhân gây ho nhiều về đêm, bởi tư thế nằm khiến bạn:
- Khạc nhổ hoặc nuốt nhiều chất nhầy
- Đau, ngứa rát cổ họng
- Thường xuyên hắng giọng
- Buồn nôn
- Miệng hôi.
8. Ho về đêm – Dấu hiệu bệnh khí phế thũng
Bị ho khó thở về đêm là bệnh gì? Ngoài các nguyên nhân kể trên thì ho về đêm cũng có thể là dấu hiệu bệnh khí phế thũng, một tình trạng ở phổi gây khó thở chỉ xảy ra ở người lớn.
Trong phổi có rất nhiều túi khí nhỏ (phế nang) để giúp phổi tăng diện tích bề mặt – nơi trao đổi khí của phổi. Trong bệnh khí phế thũng, phế nang bị nhiễm trùng và tổn thương. Thành phế nang bị căng giãn liên tục trong thời gian dài sẽ tạo thành các túi khí lớn hơn, làm giảm diện tích bề mặt của phổi, dẫn tới giảm lượng oxy được trao đổi.
Lúc này, khi bạn thở ra, các phế nang không hoạt động bình thường, giữ lại không khí cũ khiến cho không khí mới giàu oxy không có chỗ để đi vào. Ngoài ho liên tục và kéo dài, bệnh nhân thường gặp triệu chứng:
- Khó thở hụt hơi, nặng lên khi hoạt động gắng sức
- Mệt mỏi
- Ngực phình ra dạng hình thùng
- Xanh xao
- Hệ miễn dịch suy giảm.
Trên thực tế, bạn có thể bị khí phế thũng trong nhiều năm mà không nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào.
Nếu bạn bị ho khó thở ngày càng nặng, nên đi khám ngay! Ngoài ra, hãy lưu ý đến một số triệu chứng trở nặng khác của khí phế thũng cần phải tới bệnh viện gấp như:
- Tinh thần không tỉnh táo
- Môi hoặc móng tay chuyển sang màu xanh lam hoặc xám khi cố gắng dùng sức
- Khó thở đến mức không thể vận động, kể cả leo cầu thang
9. Ho khan về đêm do bệnh suy tim
Những cơn ho nhiều về đêm, dai dẳng cũng là dấu hiệu nhận biết của bệnh suy tim. Tim bơm máu kém do cơ tim suy yếu.
Suy tim có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất vẫn là người lớn. Bên cạnh ho khan về đêm, suy tim gây ra:
- Khó thở từ nhẹ đến nặng tùy theo mức độ bệnh. Ở suy tim giai đoạn cuối, bệnh nhân khó thở cả khi ngủ hoặc khi nghỉ ngơi. Không ít trường hợp phải thức giấc vào ban đêm vì khó thở
- Phù, rõ nhất ở mắt cá chân và chân. Tình trạng này có thể tốt hơn vào buổi sáng nhưng lại nặng hơn vào cuối ngày
- Luôn cảm thấy mệt mỏi.
Trên đây chỉ là những nguyên nhân gây ho về đêm thường gặp nhất. Ngoài ra, cơn ho có thể gây ra bởi nhiều thủ phạm khác ít gặp hơn, chẳng hạn như vấn đề ở thanh quản, loạn nhịp tim, phình động mạch chủ, thiếu vitamin B12, hội chứng Tourette, tác dụng phụ của một số loại thuốc… hay chứng ngưng thở khi ngủ.
Cách chữa trị và phòng tránh ho nhiều về đêm
Nếu nguyên nhân cơn ho về đêm do các bệnh thông thường như cảm hoặc dị ứng, có nhiều cách để cải thiện và phòng tránh. Ví dụ như: ngủ nâng cao đầu, dùng máy tạo độ ẩm, giữ không khí trong không gian ngủ sạch sẽ,… Nếu ho dữ dội về đêm, có thể dùng thuốc giảm ho, long đờm. Một số thực phẩm và dược liệu cũng rất hiệu quả trong việc giảm ho ban đêm như: chanh mật ong, gừng, lá thường xuân, xạ hương, anh thảo,…
Nếu tình trạng ho nhiều về đêm vẫn không cải thiện, đi khám ngay để tìm ra nguyên nhân. Các bác sĩ sẽ giúp bạn tìm kiếm nguyên nhân chính xác và đưa ra hướng điều trị phù hợp trong từng trường hợp.
Ho nhiều về đêm thường do dị ứng hoặc dịch nhầy từ mũi chảy xuống cổ họng khi nằm. Một số cách như dùng thuốc, dược liệu, thay đổi tư thế, kiểm soát môi trường sống sẽ giúp cải thiện và hạn chế tình trạng này. Tuy nhiên, ho ban đêm cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý như: trào ngược, chảy dịch mũi sau, phí phế thũng, suy tim,… Khi đó, việc điều trị nguồn gốc mới chấm dứt được cơn ho về đêm.
[embed-health-tool-bmi]
