Những điều cần biết về dị ứng cá giúp bạn xử lý, phòng ngừa hiệu quả

Dị ứng cá là một trong những loại dị ứng thực phẩm phổ biến. Tuy nhiên, không giống như những thực phẩm khác, dị ứng với cá có thể phát triển ở mọi lứa tuổi, không riêng gì giai đoạn thơ ấu. Trong một nghiên cứu cho biết, có khoảng 40% người báo cáo rằng họ chỉ có phản ứng dị ứng với cá khi đã trưởng thành dù trước đó không có vấn đề gì với việc ăn cá.

Vì vậy, nếu bạn nghi ngờ mình có nguy cơ dị ứng với cá trong thời gian gần đây và không biết nên làm thế nào thì có thể tham khảo bài viết sau của Hello Bacsi nhé!

Bạn cần biết gì về dị ứng với cá?

Như bạn đã biết, hải sản là nhóm bao gồm cá và động vật có vỏ (nghêu, sò, tôm, cua…). Mặc dù vậy thì cá và động vật có vỏ vẫn khác nhau về mặt sinh học nên không có mối quan hệ mật thiết với nhau. Vì thế, dị ứng với cá không hoàn toàn giống với với dị ứng hải sản. Nói cách khác, khi bạn dị ứng với cá thì điều này cũng không đồng nghĩa rằng bạn sẽ dị ứng với các loài động vật có vỏ khác.

Theo một nghiên cứu, các loại cá được báo cáo gây ra dị ứng phổ biến nhất thường bao gồm cá ngừ, cá hồi, cá cờ, cá đuối, cá da trơn, cá tuyết… Tuy nhiên, nếu bạn dị ứng với một loại cá cụ thể không có nghĩa là bạn dị ứng với tất cả loại cá còn lại. Trong trường hợp này, bạn sẽ cần hỏi thêm ý kiến bác sĩ chuyên khoa dị ứng về việc lựa chọn thực phẩm phù hợp để kiểm soát dị ứng hiệu quả mà vẫn có thể thưởng thức các món cá, hải sản còn lại không làm cho bạn bị dị ứng.

Triệu chứng của tình trạng dị ứng cá

Khi bạn dị ứng với cá, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ phản ứng quá mức với các protein có trong cá. Nếu bạn ăn cá hoặc hít phải hơi nước khi nấu chín cá, cơ thể sẽ cho rằng những protein trong cá là tác nhân có hại. Vì vậy, hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra các kháng thể Immunoglobulin E (IgE) làm giải phóng chất trung gian hóa học histamine. Từ đó gây ra phản ứng dị ứng với các triệu chứng từ nhẹ đến nặng, bao gồm:

• Nổi mề đay hoặc phát ban trên da
• Khó tiêu, co thắt dạ dày, buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy
• Hắt hơi, nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi
• Nhức đầu
• Ngứa ran trong miệng
• Sưng mặt, mắt, môi
• Khó thở, thở khò khè, ho khan hoặc lên cơn hen suyễn
• Giảm huyết áp, choáng váng hoặc ngất xỉu

Các phản ứng dị ứng với cá có thể khác nhau ở từng người và từng thời điểm. Trong một số trường hợp hiếm gặp, dị ứng cá cũng có thể dẫn đến sốc phản vệ rất nguy hiểm. Khi bị sốc phản vệ, người bệnh sẽ sưng cổ họng, khó thở, suy hô hấp… Nếu không được điều trị kịp thời, sốc phản vệ có thể đe dọa tính mạng người bệnh.

Phương pháp xét nghiệm nào được dùng để chẩn đoán dị ứng cá?

Thông thường, nếu bạn dị ứng cá nhưng không biết cụ thể là loại cá nào thì cách tốt nhất là tránh ăn tất cả các loại cá. Tuy nhiên, nếu bạn tìm đến khám tại chuyên khoa dị ứng, bác sĩ vẫn có thể chẩn đoán được cụ thể loại cá mà bạn dị ứng thông qua một số xét nghiệm sau đây:

Xét nghiệm máu để chẩn đoán dị ứng

Đối với loại xét nghiệm này, bác sĩ sẽ lấy một mẫu máu của bạn và gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra sự có mặt của kháng thể IgE đối với protein từ loại cá được chọn làm thử nghiệm.

Chẩn đoán dị ứng cá bằng test lẩy da (Prick test)

Test lẩy da còn được gọi là test nội sinh hoặc test chích da. Đối với phương pháp này, bác sĩ sẽ nhỏ lên bề mặt da tay của bạn một giọt dung dịch có chứa protein từ một loại cá cụ thể. Sau đó, dùng kim châm vào giọt dung dịch rồi lẩy nhẹ để chất lỏng thấm vào da. Nếu có đốm đỏ nổi lên trong vòng 15 đến 20 phút, điều này nghĩa là bạn bị dị ứng với protein của loại cá đó.

Kiểm tra bằng thử thách ăn thực phẩm có nguy cơ gây dị ứng

Nếu kết quả từ hai phương pháp trên vẫn chưa chắc chắn, bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện thử thách ăn thực phẩm được nghi ngờ là gây dị ứng. Trong trường hợp này, bạn sẽ ăn một lượng nhỏ cá hoặc một thực phẩm nào đó được làm từ cá dưới sự giám sát y tế từ bác sĩ hay nhân viên y tế. Thêm vào đó, các phản ứng dị ứng có thể xảy ra nên phương pháp này cần được thực hiện tại bệnh viện hoặc phòng khám chuyên khoa dị ứng để người bệnh luôn được cung cấp thuốc điều trị kịp thời.

Cách xử lý và phòng ngừa dị ứng cá bạn cần biết

Nếu bạn bị dị ứng với cá, các bác sĩ thường khuyên rằng bạn nên tránh tuyệt đối việc ăn cá. Đồng thời, bạn phải luôn mang theo bút tiêm tự động epinephrine hoặc thuốc kháng histamine không kê đơn (OTC) để sử dụng khi cần thiết. Trong đó, bút tiêm epinephrine sẽ được dùng khi người bệnh có phản ứng dị ứng đe dọa tính mạng và thuốc kháng histamine được dùng để điều trị các triệu chứng dị ứng nhẹ thường xảy ra. Bên cạnh đó, để phòng ngừa dị ứng cá hiệu quả, bạn cần lưu ý những điều sau đây:

• Luôn đọc nhãn thực phẩm đóng hộp, thực phẩm chế biến sẵn để xem bảng thành phần chứa cá hay không.
• Đối với các món là ẩm thực châu Á, bạn cần biết rằng nước mắm, một số loại mắm, nước kho cá… là những loại nước chấm có thành phần là cá nên cần thận trọng nếu bạn dị ứng với cá.
• Nhiều người thường cho rằng một số món ăn vặt như cá viên chiên, xiên chả cá… sẽ không chứa cá. Tuy nhiên, điều này thường không đảm bảo và những món ăn vặt này vẫn có thể được làm từ cá nên bạn cần chú ý, đặc biệt là không nên ăn những gì mà chính bạn cũng không rõ về thành phần.
• Bạn cần thận trọng khi đi ăn tại các nhà hàng quán ăn. Bởi vì đây là nơi thường xảy ra tiếp xúc chéo. Nếu dùng bữa ngoài hàng quán, nhà hàng… thì lời khuyên là bạn nên tránh ngồi gần khu vực nhà bếp vì protein của cá có thể có trong hơi nước; tránh ăn món chiên rán vì đầu bếp có thể chiên đi chiên lại nhiều thực phẩm khác nhau trong cùng một chảo dầu.
• Cuối cùng, bạn nên để người quen, bạn bè, đồng nghiệp… biết về tình trạng dị ứng của mình để được giúp đỡ khi cần. Trong những lúc đi ăn bên ngoài, bạn cũng cần thông báo cho nhân viên phục vụ, đầu bếp hoặc bất kỳ người bán đồ ăn nào về việc mình bị dị ứng để họ giúp bạn có được bữa ăn an toàn.

Nhìn chung, nếu bị dị ứng cá hoặc bất kỳ thực phẩm nào thì cách tốt nhất là bạn nên hạn chế ăn ở ngoài mà nên mang theo đồ ăn khi đi học, đi làm. Đồng thời, bạn cần luôn mang theo thuốc bên người để có thể dùng trong trường hợp cần thiết nhé!