Nội soi trực tràng là một kỹ thuật y học hiện đại thường được dùng trong việc chẩn đoán các bệnh lý ở trực tràng. Phương pháp này được đánh giá cao nhờ có quy trình thực hiện đơn giản, nhanh chóng và phát hiện bệnh chính xác nhất. Hiện nay kỹ thuật này không còn quá xa lạ, tuy nhiên một số người vẫn còn băn khoăn việc nội soi thực hiện như thế nào, có đau không? Khi nào thì cần nội soi? Có tốn kém chi phí không?
Trực tràng là đoạn ruột già cuối cùng nối giữa đại tràng và ống hậu môn, có chiều dài khoảng 11 – 15cm, đoạn đầu trực tràng có hình dạng giống chữ xích ma, đoạn cuối trực tràng giãn ra tạo thành bóng trực tràng. Chức năng chính của trực tràng là tham gia vào quá trình đào thải sau khi thức ăn đã được tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Thế nhưng bộ phận này lại dễ mắc các bệnh lý như viêm loét, polyp, ung thư…
Nội soi trực tràng là gì? Khi nào bạn cần làm nội soi?
Nội soi trực tràng là phương pháp đưa ống nội soi vào bên trong trực tràng để phát hiện các tổn thương, chẩn đoán và điều trị bệnh. Ống soi có gắn camera và đèn soi sẽ được đưa qua hậu môn để vào trực tràng, hình ảnh bên trong trực tràng sẽ được thu nhận bởi camera và hiển thị trên màn hình máy nội soi. Có 2 loại phương pháp:
Nội soi trực tràng ống cứng
Cấu tạo dụng cụ soi là ống thẳng, cứng, đường kính từ 1 – 2cm dài từ 25 – 50cm có lắp camera, đèn soi và dụng cụ bơm hơi bằng tay để có thể làm nở lòng ruột. Nội soi ống cứng có một nhược điểm là khó thực hiện cắt polyp do ống cứng, khi mở nắp kính để đưa dụng cụ vào, ống sẽ hở làm hơi thoát ra ngoài, lòng ruột xẹp lại nên khó quan sát tổn thương và không ghi được hình. Trước đây khi chưa có nội soi ống mềm thì nội soi ống cứng được sử dụng phổ biến.
Nội soi trực tràng ống mềm
Ống soi có đường kính nhỏ khoảng 1,3cm, dài khoảng 65cm, đầu ống soi được bọc nhựa trơn láng, thân ống soi mềm uốn được theo các chỗ gập của ruột. Nội soi ống mềm ít gây đau, bệnh nhân chỉ cần nằm nghiêng trái, kỹ thuật viên đứng thẳng phía sau lưng bệnh nhân, điều khiển ống soi và quan sát hình ảnh trên màn hình, nếu cần có thể chụp hoặc ghi lại hình ảnh lúc soi.
Hiện nay phương pháp này được sử dụng nhiều do có một số ưu điểm hơn so với nội soi ống cứng. Chẳng hạn như ống soi có thiết kế mềm nhỏ, được làm bằng chất liệu chuyên dụng nên khi đưa vào cơ thể sẽ không làm tổn thương niêm mạc trực tràng và không gây cảm giác khó chịu. Hình ảnh thu nhận được rõ ràng và chính xác.
[embed-health-tool-bmr]
Nội soi trực tràng được thực hiện khi nào?
Chẩn đoán bệnh ở trực tràng bằng phương pháp nội soi đang được áp dụng phổ biến vì có nhiều ưu điểm. Thế nhưng không phải tất cả bệnh nhân đều được chỉ định nội soi. Việc nội soi có thể được chỉ định trong các trường hợp sau đây:
- Đau bụng kéo dài chưa rõ nguyên nhân. Nhất là vùng bụng dưới rốn hoặc hố chậu trái, đau bụng theo cơn co thắt của nhu động ruột.
- Đại tiện ra máu nhiều lần trong một ngày và tình trạng này tăng lên theo từng ngày
- Phân lẫn nhiều chất nhầy, máu và đờm nhớt
- Bị táo bón lâu ngày hoặc thường xuyên bị táo bón.
- Thường xuyên có cảm giác đau rát và không thoải mái vùng hậu môn khi đi đại tiện
- Sụt cân không rõ nguyên nhân
- Có tiền sử viêm loét trực tràng, đại tràng, bệnh Crohn, polyp
- Nghi ngờ có khối u trong trực tràng hay ung thư trực tràng
- Người đang bị trĩ nội hoặc trĩ ngoại, rò, nứt, ngứa hậu môn.
- Không thể xác định được bất thường dựa trên kết quả chụp X-quang
- Tầm soát ung thư ở những đối tượng mà tiền sử gia đình có người mắc ung thư trực tràng
Ngoài ra, nội soi trực tràng còn được chỉ định để điều trị các vấn đề như: cắt polyp, loại bỏ dị vật, cầm máu, nong chổ hẹp, điều trị trĩ,…
Quy trình thực hiện nội soi trực tràng
Quá trình nội soi sẽ được thực hiện qua 2 khâu chính bao gồm: chuẩn bị và nội soi.
Chuẩn bị
Mặc dù quá trình nội soi thường diễn ra nhanh chóng và ít gặp sự cố, nhưng để đảm bảo thuận lợi và an toàn tuyệt đối thì trước khi thực hiện nội soi, bệnh nhân cần lưu ý những việc sau:
- Tránh ăn các thức ăn khó tiêu, giàu chất xơ (rau xanh, nấm, hoa quả, các loại hạt, nho khô…), thực phẩm có màu đỏ như củ dền, gấc… và nước trái cây, nước ngọt trước 1-2 ngày.
- Trưa và tối trước ngày nội soi nên ăn các thức ăn mềm dễ tiêu như súp, khoai, các chế phẩm từ sữa…Nên tránh xa các chất kích thích như thuốc lá, rượu, bia… bởi nó dễ ảnh hưởng khiến kết quả nội soi bị sai sót.
- Uống nhiều nước lọc để đường ruột được sạch sẽ và phải nhịn ăn ít nhất trong vòng 6 giờ trước khi nội soi. Nếu bạn đang sử dụng bất cứ loại thuốc nào hoặc đang mắc phải các bệnh như tim mạch, máu khó đông, hen suyễn…phải thông báo ngay cho bác sĩ biết.
- Vệ sinh hậu môn, trực tràng: trước khi thực hiện nội soi, bệnh nhân sẽ được làm sạch hậu môn và trực tràng bằng cách thụt rửa bằng dung dịch chuyên dụng. Thao tác thụt rửa hậu môn được thực hiện nhiều lần, cho đến khi phân trong trực tràng được thải ra hết thì mới tiến hành nội soi. Điều này giúp cho việc đưa ống nội soi vào dễ dàng hơn và quan sát bề mặt trực tràng được rõ hơn.
Nội soi
- Sau khi chuẩn bị xong, bệnh nhân sẽ lên giường và bắt đầu nội soi.
- Bước đầu tiên, bác sĩ sẽ kiểm tra bên trong hậu môn của người bệnh xem có tổn thương nào không. Nếu như có thì phải xử lý ngay để tránh tình trạng bị viêm nhiễm.
- Tiếp theo, bệnh nhân được yêu cầu nằm ở tư thế nghiêng. Đối với những bệnh nhân hồi hộp, căng thẳng thì có thể gây tê hoặc sử dụng thuốc an thần để giúp người bệnh ổn định tinh thần và không cảm thấy đau hay khó chịu trong suốt quá trình nội soi.
- Bác sĩ thăm khám hậu môn trực tràng, bôi trơn ống nội soi bằng mỡ lidocain hoặc silicon rồi đưa ống nội soi qua hậu môn vào trực tràng của bệnh nhân. Sau đó, ống soi được di chuyển từ từ lên trực tràng, vừa di chuyển vừa quan sát để phát hiện các bất thường.
- Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng tổn thương bên trong trực tràng dựa vào hình ảnh nội soi. Nếu bệnh nhân có nhu cầu thì sẽ được kết hợp sinh thiết mẫu trực tràng để làm xét nghiệm tầm soát ung thư.
- Cuối cùng, sau khi quan sát xong toàn bộ trực tràng, ống nội soi được rút ra từ từ và nhẹ nhàng. Tổng thời gian nội soi từ khoảng 5 đến 10 phút.
Nội soi trực tràng có đau không?
Khi nghe đề cập đến phương pháp nội soi, hầu hết mọi người đều có cùng một câu hỏi đó là thực hiện nội soi trực tràng có đau không?
Thực tế, bệnh nhân khi được nội soi thường có cảm giác hơi khó chịu, thốn nhẹ vùng bụng dưới và có cảm giác muốn đi đại tiện. Ống soi đưa vào hậu môn chỉ một đoạn khoảng 15 đến 20cm nên phần lớn bệnh nhân có thể chịu đựng được đến hết thời gian nội soi.
