Chúng ta đều biết các chất gây nghiện nguy hiểm như thế nào đối với sức khỏe và cuộc sống con người. Amphetamine tuy vẫn được phép dùng cho một số ca bệnh nhưng nếu bị lạm dụng hoặc dùng với mục đích trục lợi sẽ có thể gây nghiện và bệnh nhân cần phải điều trị càng sớm càng tốt.
Amphetamine là gì?
Amphetamine là dược chất kích thích não và hệ thần kinh. Methamphetamine là một dạng của amphetamine có tác dụng mạnh và lâu. Cả hai dạng trên đều có thể được kê đơn, chủ yếu để điều trị chứng rối loạn thiếu tập trung, béo phì, và các vấn đề về giấc ngủ.
Thuốc amphetamine hợp pháp hiện nay là Dexedrine™. Tuy nhiên, hầu hết amphetamine bán tràn lan đều được sản xuất bất hợp pháp nhằm mục đích trục lợi phi pháp. Methamphetamine sản xuất và mua bán “chui” còn có tên là “ma túy tổng hợp”, “ma túy đá” hay “hàng đá”.
Methamphetamine được sử dụng bằng cách hút, hít hoặc tiêm. Ma túy tổng hợp thường ở dạng một loại bột màu trắng, có vị đắng còn được gọi là “pha lê” hay “chấm đá”.
Phấn khích do dùng ma túy tổng hợp sẽ làm suy yếu khả năng đánh giá sự việc của con nghiện. Người nghiện sẽ muốn nhiều amphetamine hơn để thoát khỏi trầm cảm, mệt mỏi và bệnh trạng về thể chất hay tinh thần mà họ đang mắc phải. Người sử dụng amphetamine thường xuyên sẽ quen dần với thuốc, hay nói cách khác là bị “lờn/nhờn” thuốc. (do vậy mà con nghiện sẽ cần liều lượng cao hơn để có được tác dụng như mong muốn).
Nguyên nhân dẫn đến lạm dụng amphetamine là gì?
Các loại thuốc kích thích có tác động nhất định đến hoạt động của những hệ thống trong não bộ và gây ra nghiện. Methamphetamine sản sinh ra dopamine kích thích một số tế bào não giúp cải thiện tâm trạng nhưng lại làm hại cơ thể. Theo thời gian, dopamine được sinh ra từ methamphatamine sẽ giảm dần. Việc giảm dopamine gây ra các triệu chứng tương tự triệu chứng của bệnh Parkinson bao gồm: tay chân run, co giật, khó kiểm soát hành vi và tâm trạng, hay quên ngắn hạn và thường xuyên.
Những dấu hiệu và triệu chứng của lạm dụng amphetamine là gì?
Tác dụng của amphetamine phụ thuộc vào liều lượng và cách dùng thuốc. Liều thấp khiến người bệnh cảm thấy năng lượng tràn trề, tự tin, nói chuyện nhiều, gây no và buồn ngủ. Amphetamine cũng khiến người bệnh dễ lo âu và hoảng loạn. Liều cao hơn, đặc biệt khi cho vào cơ thể bằng đường hút hoặc tiêm, đem đến cảm giác “phê” mạnh kéo dài trong vài phút. Tuy nhiên, sau cảm giác hưng phấn sẽ là cảm giác mệt mỏi cực độ. Người bệnh thường có dấu hiệu trầm cảm, đa nghi hoặc tâm trạng biến đổi liên tục.
Một lượng thuốc nhỏ cũng tác động đến hệ thần kinh trung ương, làm tăng sự tỉnh táo và tăng động về thể chất, ăn không ngon, nóng bức và tăng cảm giác vui vẻ phấn khích. Phản ứng của hệ thần kinh trung ương bao gồm kích động, mất ngủ, run rẩy, co giật, lo âu, và nóng tính. Hơn nữa, nhịp tim và huyết áp tăng có thể làm tổn thương mạch máu não, do đó việc sử dụng thuốc có thể gây tử vong.
Những người lạm dụng thuốc lâu dài có thể kiệt sức do thiếu ăn và thiếu ngủ. Một số con nghiện còn bị xáo trộn nghiêm trọng về mặt tinh thần.
Bác sĩ sẽ hỏi về những triệu chứng của bệnh nhân, những loại thuốc bệnh nhân đã dùng gần đây và thực hiện các xét nghiệm thích hợp. Bác sĩ có thể xét nghiệm nước tiểu để tìm ra các loại thuốc mà bệnh nhân đã uống.
Điều trị lạm dụng amphetamine như thế nào?
Phương pháp điều trị tốt nhất là điều trị hành vi. Bệnh nhân sẽ được hỗ trợ thay đổi cách suy nghĩ cùng cách cư xử và các cách lành mạnh để giải quyết stress. Những tổ chức hoặc nhóm hỗ trợ phục hồi sau điều trị có thể làm việc này.
Lạm dụng amphetamine không có liệu pháp điều trị bằng thuốc. Tuy nhiên, bác sĩ có thể kê các loại thuốc chống trầm cảm để điều trị hiện tượng trầm cảm của con nghiện amphetamine.
Khi triệu chứng nghiêm trọng do dùng quá liều xảy ra (còn gọi là “sốc” thuốc), người bệnh cần được cấp cứu bằng cách tắm nước đá và dùng thuốc chống động kinh. Các loại thuốc chống lo âu cũng có thể giúp giảm sự phấn khích hoặc hoảng loạn tột độ khi quá liều.
Những thói quen sinh hoạt nào giúp tôi hạn chế lạm dụng amphetamine?
Bạn nên:
- Nhận sự giúp đỡ từ bác sĩ, tư vấn, nhóm hỗ trợ hoặc các chương trình hồi phục.
- Kiểm tra các vấn đề và áp lực dẫn đến việc lạm dụng thuốc của bạn.
- Cố gắng tránh xa những người và những nơi khiến bạn dễ sa vào việc sử dụng thuốc.
- Nhận biết rằng những trường hợp nhiễm trùng nghiêm trọng (như HIV, viêm gan) có xu hướng xảy ra ở những người tiêm thuốc và chia sẻ kim tiêm.
- Gọi cho bác sĩ nếu bạn run rẩy, bị kích ứng, cảm thấy yếu nhược, giảm cảm giác ngon miệng khi ăn và hoang tưởng.
- Hãy nhớ rằng bạn có những sự hỗ trợ. Bạn phải thừa nhận sự tồn tại của vấn đề và tìm kiếm sự hỗ trợ.
- Không được sử dụng thuốc bằng bất cứ giá nào!
[embed-health-tool-bmi]
