Nguyên nhân nhiễm trùng phổi có thể là do virus, vi khuẩn và đôi khi cũng do nấm gây ra. Nhiễm trùng phổi có khả năng lây nhiễm khi hít phải vi khuẩn hoặc virus do một người bệnh ở gần đó ho, hắt hơi.
Làm thế nào nhiễm trùng phổi xảy ra?
Viêm phổi là tình trạng nhiễm khuẩn ở vùng nhu mô phổi, viêm ở các ống phế nang, túi phế nang, tiểu phế quản hô hấp và viêm vào đến các tổ chức kẽ.
Viêm phế quản là viêm ở lớp niêm mạc ống phế quản – nơi để không khí di chuyển. Viêm phế quản có nhiều khả năng là do virus gây ra hơn là do vi khuẩn.
Viêm tiểu phế quản là viêm và tắc nghẽn trong đường hô hấp nhỏ (tiểu phế quản) của phổi. Viêm phế quản do virus và thường xảy ra ở trẻ sơ sinh.
Nhiễm trùng phổi có thể nhẹ nhưng cũng rất nặng, đặc biệt là đối với những người có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc các bệnh mãn tính, chẳng hạn như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
Sau đây Hello Bacsi sẽ cho bạn biết những triệu chứng phổ biến của nhiễm trùng phổi và các phương pháp để điều trị chúng.
Triệu chứng
Các triệu chứng của nhiễm trùng phổi thay đổi từ nhẹ đến nặng. Điều này phụ thuộc vào các yếu tố bao gồm tuổi tác, sức khỏe tổng thể của người bệnh và nhiễm trùng do virus, vi khuẩn hay nấm gây ra. Các triệu chứng sẽ tương tự như cảm lạnh hoặc cúm, nhưng kéo dài hơn.
Nếu bạn bị nhiễm trùng phổi, đây là những triệu chứng phổ biến nhất có thể xảy ra:
1. Ho nhiều đờm
Ho giúp loại bỏ các chất nhầy (đờm) do viêm đường hô hấp và phổi tạo ra. Chất nhầy (đờm) này cũng có thể chứa máu.
Khi bị viêm phế quản hoặc viêm phổi, thì lúc ho sẽ tạo ra chất nhầy (đờm) dày và có các màu:
- Trắng đục
- Hồng và đỏ
- Xanh lá
- Vàng xám
Ho có thể kéo dài trong vài tuần ngay cả khi các triệu chứng khác đã được cải thiện.
2. Đau ở ngực
Đau ngực do nhiễm trùng phổi sẽ xuất hiện đột ngột và có cảm giác nhói. Cơn đau ngực có xu hướng xấu đi khi ho hoặc thở sâu. Đôi khi những cơn đau còn xuất hiện ở lưng giữa và lưng trên.
3. Sốt
Sốt là cơ chế của cơ thể để chống lại nhiễm trùng. Nhiệt độ cơ thể bình thường là vào khoảng 37oC. Nếu bị nhiễm trùng phổi do vi khuẩn, bạn sẽ bị sốt và nhiệt độ có thể lên đến 40,5oC, đây là mức cực kỳ nguy hiểm.
Bất kỳ cơn sốt nào trên 38,9oC sẽ dẫn đến nhiều triệu chứng khác như:
- Đổ mồ hôi
- Ớn lạnh
- Đau cơ
- Mất nước
- Đau đầu
- Suy nhược
Bạn nên đi khám bác sĩ nếu thân nhiệt vượt quá 38,9oC hoặc kéo dài trên 3 ngày.
4. Đau nhức cơ thể
Cơ bắp và lưng sẽ bị đau khi bạn bị nhiễm trùng phổi. Nguyên nhân chủ yếu là do nhiễm trùng gây viêm trong cơ bắp và dẫn đến đau nhức cơ thể.
5. Chảy nước mũi
Chảy nước mũi và các triệu chứng giống cúm như hắt hơi, cũng là dấu hiệu của bệnh nhiễm trùng phổi mà cụ thể hơn là bệnh viêm phế quản.
6. Khó thở
Khó thở có nghĩa là bạn cảm thấy thở rất khó khăn hoặc đôi lúc không thể thở được. Bạn nên đi khám bác sĩ ngay nếu cảm thấy khó thở.
7. Mệt mỏi
Bạn thường cảm thấy uể oải và mệt mỏi khi cơ thể chống lại nhiễm trùng. Vì vậy, nghỉ ngơi rất quan trọng trong thời gian nhiễm bệnh.
8. Khò khè
Khi bạn thở ra, bạn có thể nghe thấy một số âm thanh, triệu chứng này được gọi là khò khè. Đây là kết quả của việc đường thở bị thu hẹp hoặc viêm.
9. Da và môi tím tái, nhợt nhạt
Môi, da hoặc móng tay của bạn có thể bắt đầu xuất hiện màu hơi xanh hoặc nhợt nhạt do thiếu oxy.
10. Tiếng rít trong phổi
Một trong những dấu hiệu đầu tiên nhận biết nhiễm trùng phổi là âm thanh lách tách ở đáy phổi, còn được gọi là crackles bibasilar. Bác sĩ có thể nghe thấy những âm thanh này bằng cách sử dụng ống nghe.
Nguyên nhân
Viêm phế quản, viêm phổi và viêm tiểu phế quản là ba loại nhiễm trùng phổi thường do virus hoặc vi khuẩn gây ra.
Các vi sinh vật chịu trách nhiệm cho viêm phế quản bao gồm:
- Các loại virus như virus cúm hoặc virus hợp bào hô hấp (RSV)
- Các vi khuẩn như Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae và Bordetella
Các vi sinh vật phổ biến nhất chịu trách nhiệm về viêm phổi bao gồm:
- Các vi khuẩn như Streptococcus pneumonia (phổ biến nhất), Haemophilusenzae và Mycoplasma pneumonia
- Các loại virus như virus cúm hoặc RSV
Hiếm khi nhiễm trùng phổi do nấm gây ra, nhưng một số loại nấm như Pneumocystis jirovecii, Aspergillus hoặc Histoplasma capsulatum cũng gây ra nhiễm trùng phổi.
Nhiễm trùng phổi do nấm chỉ phổ biến ở những người bị ức chế miễn dịch như ung thư, HIV hoặc do dùng thuốc ức chế miễn dịch.
Chẩn đoán
Trước tiên, bác sĩ sẽ lấy thông tin tiền sử bệnh và hỏi về các triệu chứng của bệnh nhân.
Bác sĩ cũng sẽ hỏi những câu hỏi về nghề nghiệp, các chuyến du lịch gần đây hoặc đã tiếp xúc với động vật nào.
Cuối cùng, bác sĩ đo nhiệt độ và nghe ngực của bạn bằng ống nghe để kiểm tra âm thanh.
Các cách phổ biến khác để chẩn đoán nhiễm trùng phổi bao gồm:
- Hình ảnh: chẳng hạn như chụp X-quang ngực hoặc CT
- Phế dung kế: một công cụ đo lường mức độ và tốc độ hít vào không khí
- Đo oxy trong mạch: để đo mức oxy trong máu
- Lấy mẫu chất nhầy hoặc nước mũi để xét nghiệm
- Cấy máu
- Công thức máu (CBC)
- Lấy mẫu ở họng để xét nghiệm
Phương pháp điều trị
Nhiễm vi khuẩn thì dùng kháng sinh để loại bỏ nó. Nhiễm trùng phổi do nấm sẽ cần điều trị bằng thuốc kháng nấm như ketoconazole hoặc voriconazole.
Kháng sinh không có tác dụng đối với virus, vì vậy hầu hết bệnh nhân chỉ phải đợi cơ thể tự mình chống lại sự lây nhiễm.
Ngoài ra, người bệnh cũng chống lại nhiễm trùng và giúp bản thân thoải mái hơn với các biện pháp chăm sóc tại nhà sau đây:
- Uống acetaminophen hoặc ibuprofen để hạ sốt
- Uống nhiều nước
- Thử trà nóng với mật ong hoặc gừng
- Súc miệng nước muối
- Nghỉ ngơi càng nhiều càng tốt
- Sử dụng máy tạo độ ẩm để tạo độ ẩm trong không khí
- Uống bất kỳ loại thuốc kháng sinh theo chỉ định cho đến khi nó biến mất
Đối với nhiễm trùng phổi nặng hơn, bạn sẽ cần phải nhập viện. Và trong thời gian nằm viện, bác sĩ sẽ dùng kháng sinh, truyền dịch và điều trị hô hấp nếu bạn bị khó thở.
Khi nào thì đi khám bác sĩ?
Nhiễm trùng phổi có thể nghiêm trọng nếu không được điều trị. Vì thế, hãy đi khám bác sĩ nếu cơn ho của bạn kéo dài hơn ba tuần hoặc bạn bị khó thở.
Triệu chứng sốt cũng khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi của bạn, nên bạn cần làm theo các hướng dẫn sau:
Đối với trẻ sơ sinh
Gặp bác sĩ nếu trẻ sơ sinh:
- Nhỏ hơn 3 tháng tuổi và có nhiệt độ trên 38oC
- Từ 3 – 6 tháng, với sốt trên 38,9oC và khó chịu, thờ ơ một cách bất thường
- Từ 6 – 24 tháng, với sốt trên 38,9oC trong hơn 24 giờ
Đối với trẻ em
Gặp bác sĩ nếu con bạn:
- Bị sốt trên 38,9oC
- Bơ phờ hoặc cáu kỉnh, nôn mửa liên tục hoặc đau đầu dữ dội
- Đã bị sốt hơn 3 ngày
- Mắc bệnh nội khoa nghiêm trọng hoặc hệ thống miễn dịch bị tổn thương
Đối với người lớn
Bạn nên hẹn gặp bác sĩ nếu:
- Nhiệt độ cơ thể trên 39,4oC
- Bị sốt hơn 3 ngày
- Bị bệnh nặng hoặc hệ thống miễn dịch bị tổn thương
Bạn cũng nên gọi cấp cứu ngay nếu bị sốt kèm theo bất kỳ triệu chứng nào sau đây:
- Rối loạn tâm thần
- Khó thở
- Cứng cổ
- Đau ngực
- Co giật
- Nôn mửa kéo dài
- Phát ban trên da bất thường
- Ảo giác
Nếu có hệ thống miễn dịch yếu thì khi bạn cảm thấy sốt, khó thở hoặc ho ra máu, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp ngay lập tức.
Phòng ngừa
Giảm thiểu rủi ro bệnh nhiễm trùng phổi bằng các mẹo sau:
- Rửa tay thường xuyên
- Tránh chạm vào mặt hoặc miệng
- Tránh dùng chung đồ dùng, thức ăn hoặc đồ uống với người khác
- Tránh ở những nơi đông người, nơi virus dễ dàng lây lan
- Không hút thuốc lá
- Tiêm phòng cúm hàng năm để ngăn ngừa nhiễm cúm
Đối với những người có nguy cơ cao hơn, cách tốt nhất để ngăn ngừa viêm phổi là sử dụng một trong hai loại vaccine:
- Vaccine Pneumococcal (PCV13)
- Vaccine Polysacarit Pneumococcal (PPSV23)
Những vaccine này được khuyến nghị dùng cho:
- Trẻ sơ sinh
- Người cao tuổi
- Người hút thuốc
- Những người mắc bệnh mãn tính
Kết luận
Nhiễm trùng phổi gây ra các triệu chứng tương tự như cảm lạnh hoặc cúm, nhưng sẽ nghiêm trọng hơn và thường kéo dài hơn.
Hệ thống miễn dịch sẽ tự loại bỏ nhiễm trùng phổi do virus theo thời gian. Thuốc kháng sinh được sử dụng để điều trị nhiễm trùng phổi do vi khuẩn.
Gặp bác sĩ ngay nếu bạn:
- Khó thở
- Môi và móng tay có màu xanh
- Đau ngực dữ dội
- Sốt cao
- Ho nhiều đờm
Người trên 65 tuổi, trẻ em dưới 2 tuổi, những người có bệnh mãn tính hoặc hệ thống miễn dịch bị tổn thương nên đi điều trị y tế ngay nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào của nhiễm trùng phổi.
Các bài viết của Hello Health Group và Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
