Bệnh tràn dịch màng phổi là một tình trạng phổ biến. Mức độ nghiêm trọng của nó phụ thuộc vào nguyên nhân là gì, có ảnh hưởng đến khả năng thở của bệnh nhân hay không và điều trị có mang lại hiệu quả tích cực hay không?
Tác giả Bác sĩ Đinh Thị Mai Hồng · Đa khoa · Bệnh viện Đại học Y dược Hà Nội
Bệnh tràn dịch màng phổi là một tình trạng phổ biến. Mức độ nghiêm trọng của nó phụ thuộc vào nguyên nhân là gì, có ảnh hưởng đến khả năng thở của bệnh nhân hay không và điều trị có mang lại hiệu quả tích cực hay không?
Cùng tìm hiểu về dấu hiệu tràn dịch màng phổi, nguyên nhân, các bước chẩn đoán và hướng điều trị cho tình trạng này qua bài viết sau đây.
Màng phổi có hai lớp, một lớp bao quanh mỗi lá phổi và một lớp lót thành ngực. Bình thường, vẫn luôn có một lượng dịch nhỏ ở giữa hai lớp màng này để giúp bôi trơn khi phổi nở ra trong lúc bạn hít thở.
Tuy nhiên, một số tình trạng sức khỏe có thể khiến lượng dịch tích tụ quá nhiều, gọi là tràn dịch màng phổi, hay mọi người thường gọi là phổi có nước.
Nếu dịch màng phổi có mủ được gọi là tràn mủ màng phổi, có máu gọi là tràn máu màng phổi.
Dịch tràn màng phổi gồm có hai loại chính là:
Thực tế, một số người sẽ không có dấu hiệu tràn dịch màng phổi nếu lượng dịch ít. Họ chỉ phát hiện bệnh khi chụp X-quang ngực hoặc khám sức khỏe cho một tình trạng khác.
Một số khác có thể có các triệu chứng tràn dịch màng phổi sau:
Người bệnh còn có những dấu hiệu liên quan đến nguyên nhân gây bệnh như sốt cao, ớn lạnh, thở nhanh, chán ăn, mệt mỏi, đổ mồ hôi đêm, ho ra máu, sụt cân….
Hãy đến gặp bác sĩ ngay nếu bạn có các dấu hiệu trên.
Tùy thuộc vào nguyên nhân, dịch dư thừa có thể thiếu protein (dịch thấm) hoặc nhiều protein (dịch tiết). Điều này sẽ giúp bác sĩ xác định nguyên nhân tràn dịch màng phổi.
Các nguyên nhân phổ biến gây dịch tràn màng phổi dạng dịch thấm như:
Dịch tràn màng phổi dạng dịch tiết (dịch giàu protein) thường gặp nhất do:
Các nguyên nhân khác ít phổ biến hơn bao gồm:
Một số loại thuốc, phẫu thuật vùng bụng và xạ trị cũng có thể gây tràn dịch. Bệnh có thể xảy ra với một số loại ung thư bao gồm ung thư phổi, ung thư vú và ung thư hạch bạch huyết. Trong một số trường hợp, dịch có thể là ác tính (ung thư), hoặc có thể là kết quả trực tiếp của hóa trị.
Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ có thể yêu cầu kiểm tra sức khỏe và hỏi bạn về các triệu chứng. Thông thường, chụp CT ngực và X-quang ngực sẽ giúp bác sĩ quyết định có điều trị tràn dịch màng phổi hay không.
Bác sĩ cũng có thể muốn thực hiện các xét nghiệm về dịch bằng cách dùng kim đưa vào giữa các xương sườn để hút dịch. Các xét nghiệm này sẽ giúp tìm:
Ngoài ra, các xét nghiệm máu có thể được thực hiện bao gồm:
Nếu cần, bac sĩ cũng sẽ yêu cầu các xét nghiệm sau:
Nguyên nhân cơ bản và mức độ nghiêm trọng của bệnh sẽ quyết định cách điều trị tràn dịch màng phổi. Trong đó, những giải pháp thường gặp có thể kể đến như sau:
Dẫn lưu dịch
Dẫn lưu dịch được thực hiện nếu có nhiều dịch màng phổi gây khó thở, tức ngực hoặc giảm lượng oxy máu. Điều này giúp phổi nở được khi hít vào, người bệnh sẽ dễ thở hơn.
Ở phương pháp này, bác sĩ sẽ dùng kim hoặc một ống nhỏ để dẫn lưu dịch ra khỏi khoang ngực.
Bạn sẽ được gây tê cục bộ trước đó nhằm giúp quá trình điều trị diễn ra dễ dàng hơn. Sau khi thuốc tê hết tác dụng, bạn có thể cảm thấy hơi đau hoặc khó chịu tại vị trí đưa kim hay ống vào. Thông thường, các bác sĩ sẽ kê đơn thuốc để giúp giảm đau.
Bạn có thể dẫn lưu dịch nhiều lần nếu dịch tích tụ trở lại.
Xơ cứng màng phổi
Xơ cứng màng phổi được áp dụng khi tràn dịch không kiểm soát được hoặc tái phát do ung thư dù đã dẫn lưu.
Các bác sĩ sẽ đưa các chất gây xơ hóa (tạo sẹo) như bột talc, doxycycline và tetracycline để tạo sẹo trong màng phổi, giảm không gian trong khoang màng phổi, từ đó hạn chế tích tụ dịch.
Phẫu thuật
Nếu như dẫn lưu dịch hoặc xơ cứng màng phối không mang lại hiệu quả, người bệnh có thể phải phẫu thuật.
Có hai lựa chọn phẫu thuật là nội soi lồng ngực hoặc mở ngực. Bác sĩ sẽ thắt ống ngực, bóc lá thành màng phổi gây dính, làm dịch màng phổi bằng hóa chất, mở thông khoang màng phổi xuống ổ bụng.
Điều trị nguyên nhân gây tràn dịch
Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh những biện pháp điều trị hỗ trợ như nghỉ ngơi, ăn đồ ăn dễ tiêu nhưng đủ dinh dưỡng và năng lượng, giảm đau sốt bằng paracetamol, tập vật lý trị liệu hô hấp.
Tìm hiểu tràn dịch màng phổi có chữa được không ngay nhé!
Thông thường, thuốc và các biện pháp chăm sóc hỗ trợ khác sẽ giúp kiểm soát các rủi ro khi điều trị bệnh. Hầu hết mọi người hồi phục trong vòng vài ngày hoặc vài tuần. Các biến chứng nhỏ từ những phương pháp điều trị xâm lấn có thể bao gồm đau nhẹ và khó chịu, thường sẽ biến mất theo thời gian. Một số trường hợp có thể có những biến chứng nghiêm trọng hơn, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, nguyên nhân và phương pháp điều trị được áp dụng.
Các biến chứng nghiêm trọng có thể bao gồm:
Những biến chứng này rất hiếm khi xảy ra. Thực tế, bác sĩ sẽ giúp xác định lựa chọn điều trị hiệu quả nhất và thảo luận về những lợi ích và rủi ro của từng quy trình.
Dịch tràn màng phổi có thể nguy hiểm và đe dọa tính mạng. Hầu hết trường hợp cần điều trị tại bệnh viện và một số người sẽ cần phẫu thuật. Thời gian để phục hồi sau khi điều trị bệnh phụ thuộc vào nguyên nhân, kích thước và mức độ nghiêm trọng cũng như sức khỏe tổng thể của người bệnh.
Đa số người bệnh sẽ cảm thấy mệt mỏi và yếu trong tuần đầu tiên sau khi xuất viện. Thông thường, vết mổ lành lại trong vòng 2-4 tuần. Bạn sẽ cần được chăm sóc và theo dõi liên tục sau khi về nhà.
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!