Các yếu tố giúp phân biệt bệnh truyền nhiễm và bệnh không truyền nhiễm

Để biết một căn bệnh nào đó có lây lan được không chúng ta cần tìm hiểu cách phân biệt bệnh truyền nhiễm và bệnh không truyền nhiễm.

Khi được nghe nói đến một căn bệnh nào đó, mọi người thường sẽ lo ngại không biết rằng bệnh đó có thể lây truyền không để biết cách phòng ngừa. Việc phân biệt bệnh truyền nhiễm và bệnh không truyền nhiễm thường sẽ dựa trên nguyên nhân gây bệnh và khả năng tồn tại của tác nhân gây bệnh trong môi trường. Trước hết, hãy cùng tìm hiểu về từng nhóm bệnh trên:

1. Bệnh truyền nhiễm

Bệnh truyền nhiễm là những bệnh lý xảy ra do bị nhiễm phải các vi sinh vật gây bệnh, có thể là vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng. Các tác nhân này có thể lây truyền trực tiếp từ người sang người, mẹ truyền sang con hoặc từ côn trùng, động vật sang người. Ngoài ra, một số bệnh truyền nhiễm có thể lây lan gián tiếp thông qua sự tiếp xúc với môi trường có mầm bệnh như nguồn nước, đất bị ô nhiễm, đồ vật dính vi sinh vật gây bệnh hoặc bị nhiễm từ các giọt bắn hô hấp trong không khí.

Tùy theo con đường lây nhiễm và khả năng tồn tại bên ngoài môi trường của tác nhân gây bệnh, tốc độ lây lan của mỗi bệnh truyền nhiễm sẽ khác nhau. Một số bệnh có thể lây nhiễm nhanh chóng thông qua hô hấp sẽ có nguy cơ bùng phát thành dịch trong cộng đồng, thậm chí trở thành đại dịch toàn cầu.

Dấu hiệu ban đầu khi mắc phải các bệnh truyền nhiễm thường là sốt, mệt mỏi, đau nhức người. Các trường hợp nhiễm virus nhẹ có thể tự hết sau khi nghỉ ngơi và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, những bệnh nhiễm khuẩn nặng hoặc nhiễm nấm, ký sinh trùng thường cần điều trị đặc hiệu bằng thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống nấm, diệt ký sinh trùng phù hợp.

Những bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan trong cộng đồng và tạo thành đại dịch đa phần đều có vắc-xin phòng ngừa bệnh . Bạn nên tiêm phòng đầy đủ để cơ thể tạo được hàng rào miễn dịch trước những tác nhân gây dịch bệnh đó. Ví dụ như bệnh sởi, cúm mùa, ho gà, lao, quai bị, rubella, viêm gan B, viêm màng não...

2. Bệnh không truyền nhiễm

Ngược lại với bệnh truyền nhiễm, bệnh không truyền nhiễm là những bệnh lý không có nguyên nhân gây bệnh từ các vi sinh vật, không thể lây nhiễm từ người sang người, thường là các bệnh lý mạn tính . Nguyên nhân gây bệnh có thể liên quan đến yếu tố di truyền (gene) hoặc môi trường như tiếp xúc với hóa chất độc hại, hút thuốc lá, lối sống không lành mạnh, chế độ ăn thiếu cân bằng - khoa học...

Những bệnh này sẽ không lây truyền gây bùng phát thành dịch. Tuy nhiên, những người có chung môi trường sống, cùng có yếu tố nguy cơ hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh dễ cùng phát triển bệnh lý như nhau. Một số bệnh lý mạn tính không truyền nhiễm được xem là gánh nặng toàn cầu vì tỷ lệ người mắc bệnh ngày càng cao do ảnh hưởng từ những lối sống hoặc chế độ ăn uống thiếu khoa học ngày nay.

Những bệnh không truyền nhiễm chính là bệnh tim mạch (như nhồi máu cơ tim, đột quỵ), ung thư, bệnh hô hấp mạn tính (như COPD, hen suyễn), đái tháo đường... Trong đó, những yếu tố nguy cơ trung gian về chuyển hóa liên quan đến những bệnh không truyền nhiễm này thường là tăng mỡ máu, tăng đường huyết, tăng huyết áp, béo phì.

Tóm lại, để phân biệt bệnh truyền nhiễm và bệnh không truyền nhiễm, bạn có thể xem bảng so sánh dưới đây:

Bệnh truyền nhiễm

Định nghĩa

Có khả năng lây lan từ người sang người hoặc từ động vật sang người

Nguyên nhân

Do các tác nhân gây bệnh là vi sinh vật như virus, vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng...

Khả năng bùng phát thành dịch

Có khả năng phát triển thành dịch hoặc đại dịch

Ví dụ

Cúm, COVID-19, sốt rét, HIV/AIDS, sởi, bệnh giun sán, tả, kiết lỵ...

Bệnh không truyền nhiễm

Định nghĩa

Không có khả năng lây truyền từ người hay động vật

Nguyên nhân

Liên quan đến yếu tố di truyền, môi trường, lối sống, hành vi…

Khả năng bùng phát thành dịch

Không phát triển thành dịch bệnh

Ví dụ

Bệnh tim mạch, bệnh hô hấp mạn tính, ung thư, loãng xương, thoái hóa khớp...

Hy vọng với những đặc điểm phân biệt giữa bệnh truyền nhiễm và bệnh không truyền nhiễm ở bảng trên, các bạn đã giúp bạn hiểu rõ hơn về hai nhóm phân loại này. Qua đó, bạn cũng biết cách phòng ngừa sao cho hiệu quả với từng loại bệnh.

❓ Hỏi bác sĩ miễn phí từ xa, click hỏi ngay!