Sốt xuất huyết và COVID-19 đều là những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có một số triệu chứng dễ gây nhầm lẫn, người nhiễm bệnh có thể chuyển biến nặng là tăng nguy cơ tử vong. Vì vậy, cần phân biệt rõ những dấu hiệu của từng bệnh để từ đó có phương án chăm sóc và điều trị tối ưu nhất.
Hãy cùng Hello Bacsi khám phá những đặc điểm khác nhau giữa bệnh sốt xuất huyết và COVID-19 cũng như dấu hiệu phân biệt và nhận biết bệnh qua những thông tin trong bài viết dưới đây nhé.
Trong thời gian diễn ra đại dịch COVID-19, bệnh sốt xuất huyết lại bùng nổ và trở thành một trong những mối quan tâm hàng đầu của các chuyên gia y tế. Vậy, tại sao một căn bệnh sốt xuất huyết quen thuộc lại được đặt lên bàn cân với đại dịch COVID-19? Nguyên nhân là vì virus gây bệnh sốt xuất huyết và COVID-19 đều có thể gây ra các triệu chứng tương tự nhau trong giai đoạn đầu nhiễm bệnh. Điều này dẫn đến nhiều sự lầm lẫn trong việc xác định đúng bệnh, do đó mà áp dụng sai cách thức chăm sóc và điều trị nên bỏ lỡ thời điểm “vàng” để kiểm soát bệnh. Từ đó, có thể thấy, việc nhận biết rõ những dấu hiệu và đặc điểm khác nhau để phân biệt sốt xuất huyết và COVID-19 là vô cùng quan trọng.
Điểm giống nhau giữa sốt xuất huyết và COVID-19
Trước khi tìm hiểu những dấu hiệu nhận biết của sốt xuất huyết và COVID-19, cùng điểm qua một vài nét giống nhau giữa hai căn bệnh này:
- Sốt xuất huyết và COVID-19 đều là những bệnh truyền nhiễm do virus gây ra.
- Các triệu chứng và biểu hiện lâm sàng của cả hai bệnh đều có thể từ nhẹ đến nặng: Hầu hết những người mắc bệnh sốt xuất huyết và COVID-19 đều bị bệnh nhẹ và có thể tự phục hồi tại nhà; các triệu chứng thường kéo dài vài ngày và người bệnh có xu hướng cảm thấy khỏe hơn sau 1 tuần. Mặc dù vậy, cả bệnh sốt xuất huyết và COVID-19 đều có thể gây bệnh nặng và dẫn đến tử vong.
- Sốt xuất huyết và COVID-19 thường gây ra một số triệu chứng phổ biến như đau nhức cơ thể, đau cơ, ớn lạnh, sốt, buồn nôn…
- Bất kỳ ai ở mọi lứa tuổi bị nhiễm sốt xuất huyết hoặc COVID-19 đều có thể phát bệnh nặng.
- Cả hai bệnh nhiễm trùng đều có nhiều nguy cơ gây ra các biến chứng ở người lớn mắc các bệnh nền mãn tính, chẳng hạn như bệnh tiểu đường và bệnh tim.
- Các biến chứng của cả bệnh sốt xuất huyết và COVID-19 có thể xuất hiện trước khi có kết quả xét nghiệm.
Cách phân biệt sốt xuất huyết và COVID-19
Mặc dù có nhiều điểm chung giữa sốt xuất huyết và COVID-19 nhưng nhiều người vẫn thường nhầm lẫn hai căn bệnh này với nhau, nhưng vẫn có một số đặc điểm khác biệt giúp bạn phân biệt được sốt xuất huyết và COVID-19, bao gồm:
1. Con đường lây lan
Sốt xuất huyết, một bệnh do bất kỳ 1 trong 4 loại virus Dengue gây ra, chủ yếu lây truyền sang người qua vết đốt của muỗi cái thuộc loài Aedes mang virus Dengue (chủ yếu là loài A. aegypti hoặc A. albopictus).
>>> Bạn có thể xem thêm: Giải đáp thắc mắc: Muỗi đốt bao lâu thì bị sốt xuất huyết?
Trong khi đó, COVID-19, một bệnh đường hô hấp do virus SARS-CoV-2 gây ra, chủ yếu lây truyền từ người này sang người khác qua các giọt bắn hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.
2. Điểm khác biệt giữa sốt xuất huyết và COVID-19 về thời gian ủ bệnh
Thời gian ủ bệnh sốt xuất huyết từ là 3-10 ngày và thông thường là 5-7 ngày. Còn thời gian ủ bệnh của COVID-19 được cho là kéo dài đến 14 ngày, với thời gian trung bình là 4-5 ngày kể từ khi tiếp xúc với mầm bệnh cho đến khi có các triệu chứng khởi phát.
3. Dấu hiệu và triệu chứng khi mắc bệnh
3.1. Triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết
Triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết ở mức độ nhẹ đến trung bình là:
- Sốt
- Nhức đầu kèm theo đau nhức hốc mắt
- Đau cơ, khớp hoặc xương
- Buồn nôn
- Nôn mửa
- Phát ban dạng xuất huyết
- Giảm bạch cầu và tiểu cầu (chỉ số giảm thông qua kết quả xét nghiệm máu)
Các triệu chứng nhẹ của bệnh sốt xuất huyết có thể bị nhầm lẫn với các bệnh khác gây sốt, đau nhức hoặc phát ban. Những triệu chứng này thường kéo dài từ 2-7 ngày. Hầu hết người bệnh hồi phục sau khoảng 1 tuần.
3.2. Triệu chứng của COVID-19
Triệu chứng của sốt xuất huyết và COVID-19 khác nhau như thế nào? Triệu chứng của COVID-19 ở mức độ nhẹ đến trung bình là:
- Sốt
- Ớn lạnh
- Ho
- Thở gấp hoặc cảm giác khó thở, hụt hơi
- Mệt mỏi
- Đau nhức cơ
- Đau toàn thân
- Đau đầu
- Mất vị giác
- Mất khứu giác
- Viêm họng
- Nghẹt mũi
- Chảy nước mũi
- Buồn nôn hoặc nôn mửa
- Tiêu chảy
Các triệu chứng của COVID-19 phần lớn là các biểu hiện của đường hô hấp, có thể xuất hiện từ 2-14 ngày sau khi tiếp xúc với virus gây bệnh.
4. Phân biệt sốt xuất huyết và COVID-19 bằng các dấu hiệu cảnh báo bệnh nặng
4.1. Dấu hiệu cảnh báo bệnh sốt xuất huyết nặng
Bệnh sốt xuất huyết được chia thành 3 mức độ:
- Sốt xuất huyết
- Sốt xuất huyết có dấu hiệu cảnh báo
- Sốt xuất huyết nặng
Sốt xuất huyết nặng được xác định là bệnh sốt xuất huyết với bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:
- Thoát huyết tương (huyết tương bị thoát qua thành mạch, làm mất một lượng nước lớn trong tuần hoàn gây trụy mạch hoặc gây rối loạn chức năng gan, thận…) dẫn đến sốc sốt xuất huyết
- Tích tụ chất lỏng, phù kèm theo suy hô hấp
- Chảy máu nghiêm trọng kèm giảm tiểu cầu (chỉ số giảm thông qua kết quả xét nghiệm máu)
- Suy đa tạng nghiêm trọng, ví dụ như bệnh gan đi kèm triệu chứng tăng transaminase hoặc viêm màng não kèm suy giảm ý thức
- Suy tim
Những triệu chứng cảnh báo giúp nhận biết sốt xuất huyết thể nặng là:
- Đau bụng nhiều
- Nôn liên tục (ít nhất 3 lần trong 24 giờ)
- Nôn ra máu hoặc có máu trong phân
- Chảy máu niêm mạc, chảy máu mũi hoặc nướu răng
- Cảm thấy mệt mỏi, bồn chồn, bứt rứt hoặc cáu kỉnh
- Hôn mê
- Gan to
- Tích nước lâm sàng
- Khó thở
- Tăng dần hematocrit
- Hạ huyết áp thế đứng
Các dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết có thể xảy ra trong vòng 48 giờ sau khi hạ sốt (3–7 ngày sau khi bắt đầu sốt). Khi các dấu hiệu cảnh báo xuất hiện, tình trạng bệnh xấu đi về lâm sàng có thể diễn ra rất nhanh chóng.
>>> Bạn có thể xem thêm: Cách nhận biết sốt xuất huyết qua từng giai đoạn để điều trị bệnh hiệu quả
4.2. Dấu hiệu cảnh báo COVID-19 nặng
Các dấu hiệu và triệu chứng cảnh báo bệnh COVID-19 nặng có thể bao gồm:
- Suy hô hấp
- Sốc
- Rối loạn chức năng hệ thống đa cơ quan
- Đau dai dẳng hoặc tức ngực
- Không thể đánh thức hoặc không tỉnh táo
- Giảm oxy máu
- Thở gấp, khó thở, thở dốc
- Da, môi hoặc móng tay màu nhợt nhạt, xám hoặc xanh lam, tùy thuộc vào tông màu da
- Lú lẫn
- Mất ý thức…
Kết luận: Dấu hiệu cảnh báo của sốt xuất huyết và COVID-19 là khác nhau. Sốt xuất huyết nặng sẽ gây sốc sốt xuất huyết, suy đa tạng, còn COVID-19 nặng sẽ làm tổn thương não phổi và hệ hô hấp.
5. Lý do xuất hiện dấu hiệu cảnh báo bệnh nặng
5.1. Lý do xuất hiện dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết nặng
Có 2 lý do chính dẫn đến việc xuất hiện dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết chuyển sang giai đoạn nặng, bao gồm:
- Tình trạng thoát huyết tương do tăng tính thẩm thấu thành mạch: Điều này là do virus gây bệnh sốt xuất huyết phản ứng với kháng thể bên trong cơ thể tại vị trí mạch máu khiến mạch máu bị tổn thương. Tổn thương mạch máu làm thoát huyết tương ra ngoài gian bào, khiến lưu lượng máu giảm, làm giảm máu lên não và gây thiếu oxy não, ảnh hưởng hệ thần kinh và gây mệt mỏi, bồn chồn, lừ đừ. Không những thế, tình trạng thoát huyết tương còn khiến gan phình to và kích thích bao tử gây nôn ói, đau bụng. Người bị thoát huyết tương nghiêm trọng có thể dẫn đến sốc, hạ huyết áp, trụy tim mạch…
- Rối loạn đông máu: Tổn thương mạch máu kèm theo giảm tiểu cầu gây xuất huyết, nhất là xuất huyết niêm mạc (chảy máu chân răng, chảy máu cam, chảy máu âm đạo, chảy máu tử cung, xuất huyết bao tử, đường ruột, phổi) gây ra tình trạng rối loạn đông máu. Điều này nếu kết hợp với phản ứng viêm nặng có thể dẫn đến tổn thương đa cơ quan (gan, tim, não, thận…).
5.2. Lý do xuất hiện dấu hiệu cảnh báo COVID-19 nặng
Lý do xuất hiện dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết và COVID-19 có điểm gì khác nhau? Khác với sốt xuất huyết, viêm phổi, thiếu oxy não và tổn thương đa cơ quan do virus SARS-CoV-2 gây ra là những lý do xuất hiện dấu hiệu cảnh báo COVID-19 nặng.
6. Đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh nặng
Những người có nguy cơ cao mắc bệnh sốt xuất huyết nặng bao gồm:
- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
- Người đã từng bị sốt xuất huyết, trong đó, trẻ em và thanh niên có nguy cơ cao nhất bị tái nhiễm trùng sốt xuất huyết
- Bệnh nhân mắc các bệnh mãn tính, bao gồm bệnh tiểu đường, hen suyễn hoặc bệnh tim
>>> Bạn có thể xem thêm: Người mắc bệnh sốt xuất huyết bao lâu thì khỏi? Hãy đọc ngay để biết
Những người có nguy cơ cao mắc bệnh COVID-19 nặng bao gồm:
- Người trên 65 tuổi
- Những người có các bệnh nền như bệnh tim mạch, tiểu đường, bệnh hô hấp mãn tính, cao huyết áp, tiền đột quỵ, bệnh gan, béo phì, bệnh phổi mãn tính, bệnh thận mãn tính đang chạy thận hoặc người bị suy giảm miễn dịch (HIV nhưng kiểm soát bệnh kém, đang điều trị ung thư, sử dụng corticosteroid, hút thuốc)
Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn biết được cách phân biệt sốt xuất huyết và COVID-19.
