Thất phải 2 đường ra là một dạng bệnh tim bẩm sinh hiếm gặp và nguy hiểm, trong đó động mạch chủ không nối với tim ở vị trí như bình thường. Tình trạng này có thể xảy ra đồng thời với các dị tật tim bẩm sinh khác khiến cho mức độ nguy hiểm càng tăng lên cao.

Bạn có thể tìm hiểu cụ thể hơn về nguyên nhân hình thành, triệu chứng và các phương pháp chẩn đoán điều trị tình trạng thất phải hai đường ra trong bài dưới bên dưới đây.

Tìm hiểu chung

Thất phải 2 đường ra là gì?

Trong cấu tạo tim bình thường, động mạch phổi được kết nối với tâm thất phải và động mạch chủ sẽ được kết nối với tâm thất trái. Thất phải hai đường ra là dị tật mà cả hai động mạch chính này của tim đều gắn vào tâm thất phải.

Dị tật này luôn kèm theo tình trạng thông liên thất – là có một lỗ hổng trên vách ngăn giữa thất trái và thất phải. Bên cạnh đó, trẻ còn có thể mắc các dị tật bẩm sinh khác như những vấn đề về van tim hoặc mạch máu, khuyết tật đệm nội tâm mạc, bất thường van phổi.

Ở trẻ mắc thất phải 2 đường ra, máu giàu oxy từ phổi tới tâm thất trái, nhưng không thể trực tiếp đi vào động mạch chủ để cung cấp cho cơ thể. Cách duy nhất là đi qua lỗ thông liên thất để vào thất phải. Tại đây chúng được trộn lẫn với máu nghèo oxy tạo thành máu hỗn hợp. Sau đó, với mỗi nhịp tim, tâm thất phải sẽ đồng thời bơm máu này vào cả động mạch phổi và động mạch chủ.

Máu hỗn hợp không có nhiều oxy, không đủ cho nhu cầu của cơ thể nên tim phải hoạt động nhiều hơn bình thường. Từ đó gây ra một loạt các triệu chứng cho trẻ, thậm chí là nhiều biến chứng nghiêm trọng cũng có thể xảy ra.

Triệu chứng

Những dấu hiệu và triệu chứng của thất phải 2 đường ra

Trẻ sinh ra với các dị tật tim bẩm sinh nghiêm trọng thường có biểu hiện rõ ràng ngay sau khi sinh hoặc trong vài ngày hay vài tuần đầu đời, thất phải 2 đường ra cũng không ngoại lệ.

Tùy theo vị trí và kích thước của lỗ thông liên thất cũng như hai động mạch chính, các triệu chứng sẽ khác nhau ở mỗi bệnh nhân. Động mạch phổi quá mở rộng hoặc quá hẹp đều có thể ảnh hưởng đến biểu hiện chung.

Mặc dù một số trẻ có thể biểu hiện nghiêm trọng hơn, nhưng tổng quan các triệu chứng thường thấy nhất là:

• Thở nhanh hoặc khó thở
• Rối loạn nhịp tim
• Da nhợt nhạt, hơi xanh hoặc tím tái
• Đổ mồ hôi
• Bú kém, tăng cân ít
• Dễ mệt mỏi và buồn ngủ
• Sưng phù ở chân, bụng hoặc các vùng xung quanh mắt

Theo thời gian, trẻ có thể có những dấu hiệu muộn như đầu ngón chân và ngón tay phình ra như dùi trống, trẻ chậm phát triển. Thất phải hai đường ra không được điều trị sẽ dẫn tới các biến chứng như suy tim, tăng huyết áp động mạch phổi, thậm chí là tử vong.

Nguyên nhân

Nguyên nhân dẫn đến thất phải 2 đường ra là gì?

Thất phải 2 đường ra là một sai sót đáng kể trong sự phát triển cấu trúc tim. Quá trình này được hình thành từ giai đoạn rất sớm của thai kỳ và dường như không liên quan đến bất kỳ yếu tố nào mà người mẹ đã trải qua trong khoảng thời gian mang thai.

Trong hầu hết các trường hợp, không xác định được nguyên nhân thật sự của bệnh tim bẩm sinh này.

Một số tình trạng di truyền được xem là yếu tố nguy cơ khiến trẻ dễ mắc bệnh hơn, chẳng hạn như trisomy 13 (thừa một nhiễm sắc thể 13), trisomy 18 (thừa một nhiễm sắc thể 18) hoặc hội chứng DiGeorge (mất đoạn 22q11.2).

Chẩn đoán và điều trị

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán thất phải 2 đường ra?

Sau khi sinh, nếu trẻ gặp vấn đề liên quan đến hô hấp hoặc màu da khác lạ chính là các dấu hiệu cảnh báo sức khỏe tim mạch của trẻ. Ngay khi nhận ra trẻ có biểu hiện nghi ngờ, bác sĩ sẽ lắng nghe tim để phát hiện âm thanh bất thường (tiếng thổi tim), sau đó chỉ định các xét nghiệm chuyên sâu khác như:

• Siêu âm tim
• Đo nồng độ oxy trong máu
• X-quang ngực
• Điện tâm đồ
• Chụp MRI hoặc CT tim
• Một số trường hợp cần phải thông tim

Đôi khi, các dấu hiệu dị tật tim bẩm sinh có thể được tìm thấy ngay từ giai đoạn trẻ vẫn còn trong bụng mẹ, thông qua hình ảnh của những đợt siêu âm tim thai định kỳ. Nếu trường hợp này xảy ra, bước tiếp theo thường là siêu âm tim của em bé trong tử cung.

Những phương pháp điều trị thất phải 2 đường ra

Phẫu thuật là phương pháp tối ưu nhất để điều trị thất phải hai đường ra. Tùy vào việc trẻ có thêm những dị tật tim nào nữa mà trẻ có thể cần nhiều hơn một cuộc phẫu thuật để hoạt động của tim được cải thiện tốt nhất. Loại phẫu thuật được chỉ định dựa trên tình trạng riêng của mỗi trẻ, thường là:

Phẫu thuật sửa chữa tâm thất: Can thiệp này tạo ra đường dẫn xuyên qua lỗ thông liên thất để nối tâm thất trái với động mạch chủ. Mục đích là để lượng máu giàu oxy ở thất trái có thể trực tiếp đi vào động mạch chủ thay vì đi vào tâm thất phải và bị trộn lẫn như trước. Đây là phương pháp phổ biến nhất.

Phẫu thuật chuyển đổi động mạch: Sử dụng khi động mạch chủ và động mạch phổi bị đảo ngược vị trí nhằm kết nối động mạch phổi với tâm thất phải và động mạch chủ với tâm thất trái.

Phẫu thuật điều chỉnh đường dẫn tâm thất đơn: Được chỉ định để cân bằng lưu lượng máu trong các trường hợp khiếm khuyết phức tạp. Bằng cách thực hiện một loạt thủ thuật khác nhau, mục đích cuối cùng là để cho phép máu từ cơ thể chảy trực tiếp đến phổi và cho tim hoạt động chỉ với một tâm thất.

Lưu ý đối với trẻ có lưu lượng máu đến phổi không đủ ngay từ khi mới sinh, cần thực hiện mở rộng động mạch phổi bị hẹp để đảm bảo lưu lượng máu đến phổi trước khi phẫu thuật sửa chữa khiếm khuyết. Ngược lại, lưu lượng máu đến phổi quá cao cũng cần phải giảm bớt dòng chảy để ngăn chặn tổn thương.

Ngoài ra, nếu trẻ có thêm bất kỳ tình trạng tim bẩm sinh nào khác đều có thể cần phẫu thuật để sửa chữa. Trong một số trường hợp rất hiếm, không thể phẫu thuật sửa chữa thì bác sĩ sẽ đề nghị ghép tim.

Phòng ngừa

Những biện pháp nào giúp phòng ngừa thất phải hai đường ra

Bởi vì nguyên nhân thật sự vẫn chưa được hiểu rõ, do đó các nhà khoa học và bác sĩ không thể đưa ra biện pháp để phòng ngừa, ngăn chặn thất phải 2 đường ra.

Chính vì vậy, bố mẹ nên thăm khám chuyên sâu đầy đủ trong quá trình mang thai để kịp thời phát hiện bất thường và có hướng xử lý phù hợp. Đây có thể là cách tốt nhất để đảm bảo an toàn sức khỏe cho trẻ.

Tóm lại, thất phải 2 đường ra hoặc các tình trạng bệnh tim bẩm sinh khác đều gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và đời sống của bệnh nhân. Ở giai đoạn trưởng thành, một nhóm nhỏ người có thể cần dùng thuốc để hỗ trợ điều trị chứng suy giảm chức năng có liên quan đến tâm thất phải hoặc trái. Song song đó, họ phải tái khám thường xuyên và theo dõi chặt chẽ tình trạng đến suốt đời.