Hiện tượng đau cơ bụng sau khi tập thể dục có thể do căng cơ bụng quá mức. Ngoài ra, cũng có nhiều nguyên nhân khác dẫn đến tình trạng này.

Vậy đâu là nguyên nhân chính và khi bị đau cơ bụng phải làm sao? Hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu nhé!

Tìm hiểu chung

Đau cơ bụng là tình trạng như thế nào?

Cơ bụng là nhóm cơ nằm ở phía trước cơ thể, giữa xương chậu và xương sườn, hỗ trợ cố định các cơ quan và giúp cơ thể chuyển động, đi lại. Cơ bụng kết hợp cùng cơ lưng là những nhóm cơ cốt lõi, chúng hoạt động cùng nhau giúp bạn ngồi, đứng, đi bộ,…

Đau cơ bụng là khi nhóm cơ này bị kéo căng quá mức gây đau và thậm chí là tổn thương, rách cơ. Đau do căng cơ bụng có thể xảy ra ở bất kỳ khu vực nào, cơ bụng trên, dưới hay bên trái và bên phải.

Lưu ý: Căng cơ bụng thường gây nhầm lẫn với thoát vị bởi chúng đều biểu hiện triệu chứng chung là đau cơ bụng. Tuy nhiên, nếu bị thoát vị, bạn sẽ quan sát thấy một khối u phồng lên ở vị trí thoát vị, gây đau hoặc bỏng rát. Đồng thời thoát vị sẽ gây buồn nôn, nôn, táo bón còn căng cơ bụng thì không.

Triệu chứng

Những dấu hiệu và triệu chứng thường gặp của đau cơ bụng

Đau cơ bụng có thể mang nhiều đặc tính chẳng hạn như các cơn đau đặc biệt dữ dội khi:

• Ho, hắt hơi hoặc khi cười.
• Tập luyện các động tác mạnh hoặc chạy bộ nhanh. Đây là nguyên nhân thường gặp nhất do tác động lực liên tục vào các nhóm cơ vùng bụng trong khi tập luyện dẫn đến căng cơ ngay sau khi tập.
• Đứng dậy sau một thời gian dài ngồi và không hoạt động.

Ngoài ra, khi bị đau nhóm cơ ở bụng, bệnh nhân cũng gặp phải các triệu chứng khác bao gồm:

• Bầm tím.
• Co thắt cơ, cứng cơ hoặc đau nhức cơ bắp.
• Sưng tấy.

Căng cơ bụng có thể chồng lấp hoặc đi kèm một nguyên nhân nguy hiểm khác, cần đi khám ngay nếu đau bụng kèm dấu hiệu:

• Nôn hoặc đi tiêu ra máu.
• Đau bụng xảy ra đột ngột đau như dao đâm, bụng cứng như gỗ, sốc, bí trung đại tiện.
• Đau đột ngột vùng thượng vị sau bữa ăn thịnh soạn, sốc nặng (mạch nhanh nhỏ, huyết áp tụt), chướng bụng, có đám bầm tím đỏ quanh rốn.
• Đau âm ỉ vùng hố chậu phải, sốt, bạch cầu tăng, nôn, bí trung đại tiện.(1)

Nguyên nhân

Nguyên nhân gây đau cơ bụng thường gặp là gì?

Cơ bụng bị căng quá mức thậm chí là rách cơ bụng thường do các chấn thương hoặc vận động quá mức, chẳng hạn như:

• Tai nạn, ngã xe gây chấn thương.
• Ho hoặc hắt hơi thường xuyên (mãn tính).
• Tập thể dục cường độ cao hoặc quá mức.
• Nâng vật nặng.
• Tập luyện thể dục, thể thao chưa đúng kỹ thuật.
• Xoay mình hay vặn người đột ngột.

Ai cũng có nguy cơ bị căng cơ bụng gây đau. Tuy vậy, vận động viên các môn thể thao như quần vợt hay bóng đá đòi hỏi phải vươn tay nhiều và di chuyển người sang hai bên sẽ có nguy cơ cao hơn.

Căng cơ bụng: Khi đột ngột tập bụng quá nhiều và mạnh. Nếu bạn tập bụng mà không khởi động trước cũng có thể dẫn đến căng cơ bụng.

Tập bụng không đều đặn: Khi tập bụng không thường xuyên, tập ngắt quãng cũng có thể khiến bạn bị đau do cơ bụng chưa thích nghi với lực ép từ các bài tập.

Thiếu nước: Khi tập chúng ta sẽ ra mồ hôi và mất điện giải khiến axit lactic chuyển hóa kém đi, tích tụ lại ở cơ bắp và tạp nên cơn căng đau cơ bụng.

Phần lớn những cơn đau cơ bụng nêu xuất hiện chậm thì sẽ biến mất sau 1 – 2 ngày nghỉ ngơi hoặc tập nhẹ. Trường hợp cơn đau nặng hơn và kéo dài dai dẳng thì bạn nên nhờ đến sự hỗ trợ y tế để kịp thời phục hồi. (6)

Chẩn đoán và điều trị

Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán đau cơ bụng?

Để đánh giá các tình trạng đau ở vùng bụng, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng và yêu cầu thực hiện một số bài kiểm tra đơn giản như đứng lên ngồi xuống. Bên cạnh đó, chụp X-quang có thể cần thiết để xác định nguyên nhân gây đau cơ bụng.

Điều trị đau cơ bụng như thế nào?

Hầu hết các trường hợp căng cơ bụng sẽ tự thuyên giảm sau vài tuần mà không cần can thiệp điều trị. Điều trị nhằm làm giảm triệu chứng giúp người bệnh dễ chịu hơn và nhanh chóng phục hồi chức năng của các nhóm cơ bụng.

Chăm sóc giảm đau cơ bụng tại nhà

Chườm lạnh lên bụng bằng một túi gel (được bán ngoài nhà thuốc) hoặc một túi đá được bọc khăn cẩn thận. Chườm 20 phút mỗi lần, cách nhau 3-4 giờ.

Chườm lạnh giúp giảm viêm nếu được sử dụng trong vòng 72 giờ đầu sau khi tập luyện hoặc chấn thương.

Lưu ý: Không chườm đá trực tiếp trước khi định vận động nhiều. Không chườm đá trực tiếp lên da và không chườm quá 20 phút mỗi lần.(3)

Tiếp theo đó chườm ấm xen kẽ chườm lạnh (hay còn gọi là trị liệu nhiệt). Đặc biệt nên dùng nhiệt ẩm 10-15 phút trước khi tập thể dục để giúp giãn cơ. Lưu ý không trị liệu bằng nhiệt khi có dấu hiệu sưng tấy.

Mang áo nịt bụng để hỗ trợ các cơ bụng và giảm thiểu sưng tấy.

Không nên sử dụng áo/đai nịt bụng thường xuyên:

Áp lực từ đai nịt bụng khiến thức ăn chứa trong dạ dày bị trào ngược lên thực quản, ảnh hưởng xấu đến quá trình tiêu hóa. Áp lực này cũng sẽ làm gan, lá lách, thận bị tổn thương. Đặc biệt, cấu trúc xương sườn bị biến dạng, siết chặt phổi và làm cho thể tích khoang bụng bị thu hẹp, cản trở quá trình hô hấp. (4)

Dùng thuốc giảm đau

Các loại thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen, ibuprofen hoặc naproxen có thể được dùng để làm dịu cơn đau do căng cơ bụng. Đọc kỹ nhãn và hướng dẫn sử dụng trước khi dùng thuốc và không nên dùng quá 10 ngày.

Vật lý trị liệu

Bác sĩ và các chuyên viên vật lý trị liệu có thể giúp bạn lên kế hoạch để lấy lại sức mạnh và độ linh hoạt của cơ bụng nếu cần thiết.

Xoa bóp bấm huyệt

Áp dụng các động tác xoa, miết, phân hợp, vuốt lên các nhóm cơ bụng

Phòng ngừa

Có thể phòng ngừa đau cơ bụng bằng cách nào?

Hãy để cơ bụng có thời gian nghỉ ngơi sau khi hoạt động cao độ như sau khi tập gập bụng. Điều này sẽ giúp cơ được thư giãn trở lại, tránh tình trạng căng cơ quá mức. Ngoài ra, bạn cũng cần lưu ý một số điều sau:

• Tránh nâng vật nặng hoặc chỉ nâng khi có sự hỗ trợ phù hợp.
• Hãy thử tập pilates, yoga hoặc các bài tập khác để thường xuyên kéo căng cơ bụng.
• Tăng cường các bài tập bụng bằng cách plank và các bài tập khác có tác dụng đến các nhóm cơ chính.
• Làm nóng và giãn cơ trước các bài tập.
• Tránh tập quá nặng.
• Tập đúng kỹ thuật.

Trên đây là những thông tin về nguyên nhân, triệu chứng đi kèm và cách xử lý căng cơ bụng quá mức gây đau cơ bụng. Hy vọng chúng hữu ích cho bạn!