Nếu bạn sử dụng thuốc uống cho bệnh tiểu đường, sự lựa chọn thuốc của bạn cũng có thể ảnh hưởng đến việc kiểm soát lượng đường trong máu sau bữa ăn. Sulfonylureas (glyburide, glipizide và glimepiride) kích thích tuyến tụy tiết ra một lượng insulin ít hơn trong ngày, không tính đến các bữa ăn. Vì những loại thuốc này không tập trung tiết insulin vào những lúc cần thiết nhất, lượng đường trong máu sau bữa ăn có thể tăng cao.
Tuy nhiên, có hai loại thuốc uống, repaglinide (Prandin) và nateglinide (Starlix), cũng kích thích tuyến tụy tiết ra nhiều insulin hơn nhưng hoạt động nhanh hơn và trong thời gian ngắn. Khi dùng trong bữa ăn, loại thuốc này có thể kiểm soát chất lượng sau bữa ăn tốt hơn so với sulfonylurea.

Một loại thuốc tiểu đường uống khác gọi là chất ức chế alpha-glucosidase (bao gồm các loại thuốc Precose và Glyset) làm giảm lượng đường trong máu sau bữa ăn bằng cách ngăn chặn một phần vận chuyển đường qua ruột và vào trong mạch máu. Tuy nhiên, những loại thuốc này đôi khi có thể gây đầy hơi chướng bụng và rối loạn dạ dày ruột.
Thời gian tiêm tĩnh mạch insulin cũng phải hợp lý và đúng cách. Đối với những người dùng insulin tác động nhanh, thời gian tiêm tĩnh mạch có thể có ảnh hưởng rất lớn đến lượng đường trong máu sau bữa ăn. Tiêm tĩnh mạch insulin quá muộn để đáp ứng với sự xâm nhập của glucose vào máu từ các chất bột đường có trong chế độ ăn có thể gây ra đột biến đáng kể lượng glucose trong máu ngay sau khi ăn. Thời gian tiêm insulin đúng cách có thể mang đến sự kiểm soát đường huyết sau bữa ăn tuyệt vời.
Trừ khi bạn bị liệt dạ dày, cách tốt nhất là tiêm tĩnh mạch insulin trước khi ăn. Nhưng trước bữa ăn bao lâu thì được? Nó phụ thuộc chủ yếu vào những gì bạn đang ăn và mức độ đường huyết trước bữa ăn của bạn.
Về cơ bản, chỉ số đường huyết (glycemic index – GI) của thực phẩm càng cao thì càng phải sử dụng tiêm tĩnh mạch insulin sớm hơn. Chỉ số GI đo lường phân hủy nhanh chóng của thức ăn trong quá trình tiêu hóa và làm tăng đường huyết. Thực phẩm có chỉ số đường huyết cao (trên 70) bao gồm ngũ cốc ăn sáng lạnh, bánh mì, khoai tây, cơm và snack. Chúng có xu hướng gây ra sự gia tăng đáng kể lượng đường trong máu khoảng 30–45 phút sau khi ăn. Đối với các bữa ăn chứa thực phẩm có chỉ số GI cao, tốt nhất là nên tiêm tĩnh mạch insulin 15–20 phút trước khi ăn. Điều này sẽ cho phép lượng insulin tối đa gần bằng mức đường huyết tối đa.
Các thực phẩm có chỉ số đường huyết trung bình (khoảng 45–70) sẽ tiêu hóa chậm hơn một chút, dẫn đến lượng glucose trong máu thấp hơn, ít nhất 45–60 phút sau khi ăn. Ví dụ như kem, nước cam, bánh, cà rốt, bánh pizza và các bữa ăn bao gồm nhiều loại thực phẩm khác nhau. Tốt nhất là bạn nên tiêm tĩnh mạch insulin 5–10 phút trước khi ăn các loại thực phẩm này.
Thực phẩm có chỉ số glycemic thấp (dưới 45) có xu hướng tác động chậm, tăng đường huyết. Mức đường huyết tối đa có thể xảy ra 1–2 giờ sau khi ăn. Ví dụ về thực phẩm có chỉ số GI thấp là mì ống, sữa, sữa chua và đậu nấu chín. Đối với những loại thực phẩm này, tiêm insulin ngay từ đầu bữa ăn, trong suốt bữa ăn, hoặc ngay sau khi ăn thường đạt hiệu quả nhất.
Liệu việc tiêm tĩnh mạch insulin trước như vậy có làm nên sự khác biệt nào không? Chắc chắn rồi. Các nghiên cứu cho thấy tiêm tĩnh mạch insulin trước khi ăn có thể làm giảm bớt những đột biến sau bữa ăn khoảng 50 mg/dl.
Hãy thử dùng GLP-1 hoặc Symlin. Một số hormone tổng hợp tiêm như exenatide (Byetta, Bydureon), liraglutide (Victoza), albiglutide (Tanzeum), dulaglutide (Trulicity) và pramlintide (Symlin) có thể làm giảm đáng kể lượng đường trong máu sau bữa ăn. Những hormone này làm chậm quá trình làm sạch dạ dày, loại bỏ các chất bột đường làm tăng đường huyết ngay sau bữa ăn.
5. Cách giảm đường huyết cao: Lối sống

Giống như nhiều biện pháp quản lý bệnh tiểu đường khác, thuốc chỉ đóng góp một phần trong việc ngăn ngừa tăng đường huyết đột biến sau bữa ăn. Ngoài ra, các chế độ ăn uống và tập thể dục còn đóng vai trò quan trọng không kém. Sau đây là một số cách:
Hãy nghĩ đến việc làm cho chỉ số GI thấp. Như đã đề cập trước đó, chỉ số đường huyết là một thước đo khả năng làm tăng đường huyết sau khi ăn của một loại thực phẩm. Trong khi tất cả các chất bột đường (ngoại trừ chất xơ) cuối cùng được chuyển hóa thành glucose thì một số lại chuyển hóa nhanh hơn những chất còn lại.
Nhiều loại thức ăn tinh bột (như bánh mì, ngũ cốc, khoai tây và cơm) có chỉ số đường huyết cao; tiêu hóa dễ dàng và chuyển đổi nhanh chóng thành đường huyết. Tuy nhiên, một số loại thực phẩm có nhiều chất bột (như mì ống, đậu và đậu Hà Lan) có chỉ số GI thấp hơn. Thực phẩm có chứa dextrose có xu hướng có chỉ số đường huyết cao. Đường sucrose (đường cát) và đường fructose (đường trái cây) có chỉ số đường huyết trung bình, trong khi lactose (đường sữa) có chỉ số đường huyết thấp.
Theo nguyên tắc chung, việc chuyển qua tiêu thụ các thực phẩm có chỉ số GI thấp hơn sẽ giúp làm giảm lượng đường trong máu sau bữa ăn. Có một số thực phẩm làm chậm lại tốc độ tiêu hóa và tăng lượng đường trong máu. Dưới đây là một số ví dụ về chúng.
Các loại thực phẩm có chứa chất xơ hòa tan (như đậu, yến mạch và xà lách) được tiêu hóa chậm hơn các loại thực phẩm bột đường có chất xơ thấp và các loại thực phẩm nhiều chất xơ không hòa tan đã được nghiền nhỏ, như bột mì.
♦ Các thực phẩm giàu chất béo được tiêu hóa chậm hơn các loại thực phẩm ít chất béo.
♦ Chất rắn được tiêu hóa chậm hơn chất lỏng.
♦ Thực phẩm lạnh được tiêu hóa chậm hơn các loại thực phẩm nóng.
♦ Thức ăn chưa chín được tiêu hóa chậm hơn các thực phẩm chín.
♦ Các thực phẩm nguyên chất (như ngũ cốc chưa chế biến, đậu và đậu khô) được tiêu hóa chậm hơn so với các loại thực phẩm đã được xát hoặc chế biến.
Chia bữa ăn của bạn. Lượng thức ăn tiêu thụ có ảnh hưởng lớn nhất đến mức đường huyết sau khi ăn của bạn. Một cách để hạ thấp đường huyết tăng lên sau bữa ăn, đó là ăn ít hơn. Hãy để một phần bữa ăn chính cho bữa ăn nhẹ hoặc hai giờ sau đó. Nhờ đó, bạn sẽ có thể ăn tất cả các thực phẩm bạn muốn, nhưng không làm tăng lượng đường trong máu cùng một lúc.

Hãy hoạt động. Hoạt động thể chất sau khi ăn có thể làm giảm đường huyết cao sau bữa ăn bằng nhiều cách. Nếu bạn tiêm insulin trước bữa ăn chính hoặc bữa phụ, lượng máu tăng lên tới bề mặt da do tập thể dục có thể làm cho insulin hấp thụ và hoạt động nhanh hơn. Hoạt động của cơ cũng giúp chuyển hóa dòng máu chảy ra từ ruột, dẫn đến hấp thu đường huyết nhanh hơn.
Cần bao nhiêu thời gian tập thể dục để đạt được những lợi ích này? Bạn có thể dành 10–15 phút hoạt động nhẹ nhàng. Điều quan trọng bạn cần nhớ là tránh ngồi trong một khoảng thời gian dài sau khi ăn. Thay vào đó, hãy đi dạo hoặc làm một vài việc lặt vặt. Cố gắng lên lịch cho các hoạt động tích cực này sau bữa ăn.
Ngăn ngừa hạ đường huyết. Huyết áp thấp có rất nhiều vấn đề. Một trong những phản ứng điển hình của cơ thể đối với hạ đường huyết là làm cho chúng ta nhanh đói hơn. Điều đó có nghĩa là việc tiêu hóa thức ăn và làm tăng đường huyết sẽ diễn ra nhanh hơn bình thường. Do đó, ngăn ngừa hạ đường huyết trước bữa ăn và bữa phụ là một chiến lược hiệu quả để kiểm soát lượng đường trong máu sau bữa ăn.
Với nhiều lợi ích ngắn hạn và dài hạn của việc kiểm soát lượng đường trong máu sau bữa ăn, chắc chắn bạn sẽ có những kế hoạch của riêng mình để bắt đầu đo lường, đánh giá và kiểm soát đường huyết sau bữa ăn. Nếu mức đường trong máu của bạn cao hơn mức cần thiết, hãy nói chuyện với bác sĩ về các phương pháp điều trị mới.
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!