Chúng ta đều biết đến những ảnh hưởng không tốt của việc tăng lượng đường trong máu sau bữa ăn đối với người bị tiểu đường. Nếu không được xử trí kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng ảnh hưởng đến mắt, thận, thần kinh và tim. Sau đây là một số cách giảm đường huyết cao sau bữa ăn bạn cần lưu ý.
1. Đường huyết tăng đột biến là gì?
Sau bữa ăn, mức đường huyết thường tạm thời tăng cao đột biến. Ngay cả ở những người không bị tiểu đường, thì sau khi ăn lượng đường huyết cũng tăng một chút. Tuy nhiên, nếu lượng đường tăng quá cao sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn trong ngày và góp phần gây nên những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe.
Ở những người không bị đái tháo đường, khi ăn các thực phẩm có chứa chất bột đường sẽ gây ra hai phản ứng quan trọng trong tuyến tụy: đó là sự phóng thích insulin ngay lập tức vào máu và sự giải phóng hormone amylin.
Insulin bắt đầu hoạt động gần như ngay lập tức (để chuyển glucose ra khỏi máu và vào tế bào) và kết thúc công việc chỉ trong vài phút. Amylin sẽ giữ cho thức ăn không đến ruột non quá nhanh (khi chất dinh dưỡng được hấp thu vào máu). Kết quả là, tại thời điểm lượng đường trong máu bắt đầu tăng lên, insulin sẽ đưa lượng glucose đến các tế bào của cơ thể. Trong hầu hết các trường hợp, mức đường huyết tăng sau bữa ăn hầu như không đáng kể.
Tuy nhiên, ở những người mắc bệnh tiểu đường thì ngược lại. Các insulin tác động nhanh xen lẫn trong các bữa ăn sẽ mất khoảng 15 phút để bắt đầu hoạt động, từ 60–90 phút để đến “đỉnh điểm” hoặc đạt hiệu quả tối đa và 4 giờ hoặc nhiều hơn để kết thúc công việc của mình.
Trong khi đó, amylin không được sản xuất đủ, vì vậy sự di chuyển dòng thức ăn từ dạ dày đến ruột không chậm như cách nó hoạt động. Kết quả là thực phẩm được tiêu hóa nhanh hơn bình thường. Sự kết hợp của insulin chậm hơn và thức ăn tiêu hóa nhanh hơn làm cho lượng đường trong máu tăng lên đột biến ngay sau khi ăn.
2. Tại sao đường huyết tăng đột biến lại là vấn đề đáng quan tâm?
Mặc dù lượng đường huyết tăng sau bữa ăn chỉ là tạm thời, nhưng một vài lần đột ngột mỗi ngày như vậy cũng có thể làm tăng lượng glycosylated hemoglobin (HbA1c), và mức HbA1c cao sẽ làm tăng nguy cơ dẫn đến các biến chứng tiểu đường lâu dài.
Kết quả xét nghiệm HbA1c của bạn cho biết mức đường huyết trung bình mọi lúc trong ngày (trước và sau bữa ăn) trong vòng 2–3 tháng qua, so với những tuần trước đó thì những tuần gần đây sẽ ảnh hưởng đến kết quả nhiều hơn. Vì vậy, nếu lượng đường trong máu trước bữa ăn của bạn là 7,2 mmol/l (130 mg/dl) trong khoảng thời gian ba tháng, và mức trung bình sau bữa ăn là 6 mmol/l (240 mg/dl), HbA1c sẽ phản ánh mức trung bình tổng thể ở giữa hai con số này.
Điều thú vị là các nghiên cứu đã chỉ ra rằng đối với những người có HbA1c dưới 7,5%, lượng đường trong máu sau bữa ăn có ảnh hưởng đến HbA1c lớn hơn so với trước bữa ăn. Nói cách khác, việc giảm lượng đường huyết trước bữa ăn chỉ dừng ở một mức nào đó. Nếu bạn muốn mức HbA1c của mình càng gần bình thường càng tốt, bạn cũng nên quan tâm đến số lượng các bữa ăn phụ sau bữa ăn.
Tác động lâu dài của nồng độ đường huyết cao sau bữa ăn đã được nghiên cứu rộng rãi. Đối với những người bị tiểu đường tuýp 1, các bữa ăn phụ sau bữa ăn chính đã được chứng minh là nguyên nhân gây ra bệnh thận sớm và đẩy nhanh tiến triển của bệnh võng mạc, vấn đề về mắt thường gặp nhất đối với bệnh nhân tiểu đường. Ở những người bị tiểu đường tuýp 2, lượng đường trong máu cao sau bữa ăn là một yếu tố nguy hiểm dẫn đến bệnh tim mạch.
Nhưng không chỉ giới hạn ở các biến chứng lâu dài, bất cứ lúc nào lượng đường trong máu tăng lên đột biến cao, thậm chí chỉ là tạm thời, cũng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Điều này sẽ làm giảm năng lượng, tâm trạng thay đổi, suy giảm chức năng não bộ, thể chất và khả năng thể thao.
