Các thuốc nhóm NSAIDs có nguy cơ gây tăng huyết áp, nhất là khi sử dụng ở người bệnh đã mắc bệnh huyết áp trước đó. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của từng thuốc trong nhóm NSAIDs lên huyết áp lại không giống nhau. (1)
NSAIDs hay tên đầy đủ là thuốc giảm đau kháng viêm không steroid, là một nhóm thuốc rất thường được kê đơn trong điều trị các bệnh viêm khớp, như thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp. (2)
Bên cạnh tác dụng giảm đau do viêm, các thuốc nhóm NSAIDs còn có thể gây một số tác dụng phụ như biến cố trên đường tiêu hóa, tăng huyết áp, biến cố tim mạch,…(2) Và trong bài viết này, mức độ ảnh hưởng của các thuốc nhóm NSAIDs lên huyết áp sẽ được giải thích rõ.
Nhóm thuốc NSAIDs có thể gây ảnh hưởng đến huyết áp, tại sao như vậy?
Các nghiên cứu cho thấy NSAIDs có thể làm tăng huyết áp động mạch trung bình lên 5–6 mmHg. (3) Tăng huyết áp được biết đến là yếu tố nguy cơ của nhiều biến cố tim mạch như thiếu máu cơ tim cục bộ, đột quỵ, suy tim sung huyết, suy thận và bệnh động mạch ngoại biên. (4)
Nhóm thuốc NSAIDs cũng được công nhận là yếu tố góp phần gây tăng huyết áp và tăng huyết áp kháng trị trong một số hướng dẫn điều trị tăng huyết áp. (5)
Cơ chế tác động của NSAIDs lên huyết áp
Các thuốc nhóm NSAIDs có khả năng gây tăng huyết áp nhanh chóng do kết hợp nhiều cơ chế. Một trong những cơ chế quan trọng nhất là liên quan đến quá trình giữ muối và nước. (5)
Với tác động ức chế men COX, các thuốc nhóm NSAIDs làm giảm đáng kể sự sản xuất prostaglandin, có tác dụng giãn mạch. Điều này dẫn đến nhiều hệ quả như giảm lưu lượng máu đến thận, tăng giữ muối nước, phù và tăng huyết áp (6). Chính việc ức chế các prostaglandin có tác dụng giãn mạch, sẽ dẫn đến việc gây co mạch làm tăng áp lực lên thành mạch máu, từ đó gây
tăng huyết áp. (5)
Tuy vậy, tác dụng phụ trên huyết áp của NSAIDs có thể phục hồi khi ngưng điều trị. (5)
Tương tác giữa NSAIDs và thuốc điều trị tăng huyết áp
NSAIDs có thể làm tăng huyết áp và có khả năng làm giảm hiệu quả của một số thuốc điều trị tăng huyết áp. (8) Do đó, vấn đề về tương tác có thể xảy ra giữa NSAIDs và một số nhóm thuốc điều trị tăng huyết áp cần được quan tâm.
Nhìn chung, tác động của các thuốc nhóm NSAIDs lên huyết áp thường không vượt quá 10–12mmHg nhưng ở một số người bệnh điều này có thể gây ra biến cố nghiêm trọng và đe dọa tính mạng. (8) Theo các nghiên cứu, thuốc NSAIDs có thể can thiệp làm giảm tác dụng của các thuốc lợi tiểu, chẹn beta, thuốc ức chế men chuyển, thuốc ức chế thụ thể angiotensin II. (4, 8)
Các thuốc trị tăng huyết áp nhóm chẹn kênh canxi có thể ít bị ảnh hưởng bởi NSAIDs hơn cả. (4)
Có phải tất cả các thuốc nhóm NSAIDs đều ảnh hưởng lên huyết áp giống như nhau?
Chỉ cần huyết áp có thay đổi nhỏ, thứ phát do NSAIDs cũng có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng nếu xảy ra trong thời gian dài. (5) Nếu huyết áp tâm trương tăng thêm 5 mmHg có thể khiến nguy cơ bị đột quỵ tăng tới 40% và nguy cơ thiếu máu cơ tim cục bộ tăng 25%. (4)
Cả NSAIDs ức chế không chọn lọc và ức chế chọn lọc COX-2 đều cho thấy khả năng gây tăng huyết áp động mạch trung bình xấp xỉ 5mmHg và tăng huyết áp tâm trương đến 3,5 mmHg. (4)
Tuy nhiên, không phải tất cả NSAIDs đều tác động lên huyết áp giống nhau, kể cả các thuốc trong cùng một phân nhóm như nhóm NSAIDs ức chế chọn lọc COX-2. (1, 9)
Đặc biệt, một số thuốc NSAIDs ức chế chọn lọc COX-2 còn chống chỉ định cho người tăng huyết liên tục trên 140/90 mmHg hoặc không được kiểm soát tốt. (10)
Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ có thể gây thay đổi huyết áp ở người dùng NSAIDs gồm: (4)
- Tiền sử tăng huyết áp
- ≥ 65 tuổi
- Chỉ số khối cơ thể BMI ≥ 30kg/ m2
- Giới tính nam
- Tiền sử đái tháo đường
Những lưu ý cần nhớ khi dùng thuốc nhóm NSAIDs để hạn chế ảnh hưởng đến huyết áp
Hướng dẫn khi kê đơn các thuốc nhóm NSAIDs: khuyến nghị nên dùng thuốc ở liều thấp nhất có hiệu quả và việc điều trị NSAIDs trong thời gian dài cần được xem xét lại định kỳ. Tuy nhiên, vì nhóm thuốc NSAIDs có hiệu quả giảm đau tốt cho các bệnh nhân bị đau mạn tính do viêm khớp nên các bác sĩ lâm sàng cho rằng việc đánh giá cân bằng giữa nguy cơ và lợi ích khi dùng thuốc là rất khó khăn. (5)
Nếu bạn có một trong các nguy cơ bị thay đổi huyết áp khi dùng thuốc NSAIDs như đã đề cập ở trên, hãy thông báo với bác sĩ để được cân nhắc sang loại thuốc an toàn trên huyết áp và tim mạch.
Đồng thời, bạn cần đọc kỹ tờ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng vì một số thuốc NSAIDs có thể chống chỉ định cho bệnh nhân huyết áp.
Ngoài ra, bạn cũng có thể trao đổi với bác sĩ về việc thay thế loại thuốc điều trị tăng huyết áp đang dùng nếu phải dùng đồng thời với các thuốc nhóm NSAIDs. Thuốc chẹn kênh canxi thì ít bị ảnh hưởng khi dùng chung với NSAIDs. (4)
Điều quan trọng là bạn luôn phải theo dõi huyết áp cẩn thận trong những tuần đầu điều trị nếu thuộc nhóm có nguy cơ cao. (1)
Pfizer đồng hành nâng cao kiến thức bệnh học cộng đồng.
HelloBacsi.com cung cấp đường dẫn trong mục các chủ đề liên quan, bài cùng chuyên mục và bài có nhiều người đọc vì mục đích thuận tiện tra cứu. Pfizer không kiểm duyệt các đường dẫn trong trang này và cũng không chịu trách nhiệm về nội dung hay hoạt động của các trang liên kết này.
PP-CEL-VNM-0341
Các bài viết của Hello Health Group và Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
