Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh · Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Mật là một dịch lỏng màu vàng lục rất cần thiết cho việc tiêu hóa chất béo, loại bỏ các tế bào hồng cầu già hoặc đã chết và một số độc tố khỏi cơ thể. Mật được sản xuất trong gan cả khi chúng ta ăn và không ăn, lúc không ăn thì mật được lưu trữ trong túi mật.
Trào ngược dịch mật là tình trạng mật trào ngược vào dạ dày và thậm chí có thể vào hầu họng, thực quản. Trào ngược dịch mật có thể xảy ra cùng lúc với trào ngược axit (dịch vị) dạ dày vào thực quản – vốn thường dẫn đến bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD), làm tăng nguy cơ gây viêm mô thực quản (viêm thực quản).
Trào ngược dịch mật và trào ngược axit dạ dày là 2 bệnh riêng biệt. Mật thường bị nghi ngờ có liên quan đến bệnh trào ngược dạ dày – thực quản do phản ứng thuốc ức chế axit mạnh ở người bệnh không triệt để hoặc thậm chí không hiệu quả. Tuy nhiên, có rất ít bằng chứng xác định chính xác ảnh hưởng của trào ngược dịch mật ở người.
Không giống như trào ngược axit dạ dày, trào ngược dịch mật không thể được kiểm soát hoàn toàn bằng việc thay đổi chế độ ăn uống hoặc lối sống. Bệnh được điều trị bằng thuốc. Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, người bệnh sẽ cần can thiệp phẫu thuật.
Trào ngược dịch mật có thể khó phân biệt với trào ngược axit dạ dày. Các dấu hiệu và triệu chứng của 2 bệnh tương tự nhau và có thể xảy ra cùng một lúc.
Các dấu hiệu và triệu chứng của trào ngược dịch mật bao gồm:
Người bệnh cần đến bệnh viện thăm khám nếu thường xuyên gặp phải các triệu chứng trào ngược hoặc sụt cân đột ngột.
Nếu đã được chẩn đoán mắc trào ngược dạ dày – thực quản và đã dùng thuốc điều trị nhưng không thấy triệu chứng thuyên giảm, người bệnh cần quay lại bệnh viện vì có thể cần điều trị bổ sung cho tình trạng trào ngược dịch mật.
Việc ăn một lượng nhỏ chất béo sẽ báo hiệu cho túi mật giải phóng dịch mật. Dịch này chảy qua hai ống nhỏ (ống túi mật và ống mật chủ) vào phần trên của ruột non (tá tràng).
Trào ngược dịch mật vào dạ dày
Mật và thức ăn hòa trộn ở tá tràng và đi vào ruột non thông qua van môn vị – một vòng cơ thắt nằm ở đầu ra của dạ dày. Van môn vị thường chỉ mở một chút đủ để giải phóng khoảng 3,5ml thức ăn đã hóa lỏng tại một thời điểm – không đủ để cho phép dịch tiêu hóa trào ngược vào dạ dày.
Trong nhiều trường hợp trào ngược dịch mật, van môn vị không đóng lại đúng cách và khiến dịch mật đi ngược trở lại vào dạ dày. Điều này có thể dẫn đến viêm niêm mạc dạ dày (viêm dạ dày do trào ngược dịch mật).
Trào ngược dịch mật vào thực quản
Mật và axit dạ dày có thể trào ngược lên thực quản khi một van cơ khác (cơ thắt thực quản dưới) có vấn đề. Cơ thắt thực quản dưới ngăn giữa thực quản và dạ dày. Van của cơ này thường chỉ mở đủ lâu để cho phép thức ăn đi vào dạ dày, nhưng nếu van yếu đi hoặc giãn bất thường, dịch mật có thể trào lên thực quản.
Ngoài ra, trào ngược dịch mật còn có thể do:
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Bác sĩ sẽ thăm khám tình trạng bệnh bằng cách yêu cầu người bệnh mô tả về các triệu chứng và cung cấp bệnh sử. Tuy vậy, việc phân biệt giữa trào ngược axit và trào ngược dịch mật không đơn giản và cần phải xét nghiệm thêm. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể cần thực hiện các xét nghiệm đánh giá mức độ thương tổn thực quản và dạ dày hay xét nghiệm khảo sát các thay đổi tiền ung thư.
Những xét nghiệm này có thể bao gồm:
Điều chỉnh lối sống và uống thuốc có thể là các phương pháp rất hiệu quả đối với trào ngược axit, nhưng trào ngược dịch mật lại khó điều trị hơn. Các bằng chứng đánh giá hiệu quả của phương pháp điều trị chứng trào ngược này không nhiều, một phần là do khó xác định trào ngược dịch mật có phải là nguyên nhân gây ra các triệu chứng ở người bệnh hay không.
Điều trị bằng thuốc
Điều trị bằng phẫu thuật
Bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật nếu thuốc không làm thuyên giảm các triệu chứng nghiêm trọng hoặc có những thay đổi tiền ung thư trong dạ dày hoặc thực quản của người bệnh. Một số loại phẫu thuật có thể thành công hơn những loại khác. Do đó, người bệnh nên tham vấn những ưu và nhược điểm với bác sĩ.
Những thủ thuật phẫu thuật có thể kể đến là:
Lớp nhầy dính giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi những tác động ăn mòn của axit trong dạ dày. Tuy nhiên, thực quản lại không có sự bảo vệ này. Vì vậy axit và dịch mật trào ngược có thể gây tổn hại nghiêm trọng cho mô thực quản. Sự kết hợp của mật và axit trào ngược làm tăng nguy cơ gây biến chứng, bao gồm:
Không giống như trào ngược axit, trào ngược dịch mật dường như không liên quan đến các yếu tố lối sống. Tuy nhiên, vì nhiều người mắc phải cả 2 dạng trào ngược này cùng lúc nên thay đổi lối sống cũng là 1 cách góp phần làm thuyên giảm các triệu chứng bệnh.
Ngoài các biện pháp tại gia, người bị trào ngược cũng có thể dùng thuốc để điều trị. Nhiều người có vấn đề về dạ dày thường xuyên như ợ nóng sử dụng các loại thuốc không kê đơn hoặc các liệu pháp thay thế để giảm triệu chứng. Tuy nhiên, nếu kết hợp thuốc và các biện pháp tự nhiên thì cần lưu ý rủi ro và tác dụng phụ như tương tác thuốc.
Một số loại thảo dược có thể có ích trong việc làm giảm các triệu chứng bệnh. Tuy vậy, hiện vẫn không có bằng chứng cho thấy chúng có tác dụng thực sự với dịch mật bị trào ngược. Bên cạnh đó, một số loại thảo dược có thể có hại. Người bệnh cần nghiên cứu cẩn thận và tham vấn ý kiến bác sĩ trước khi thử một liệu pháp thay thế nào.
Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay phương pháp điều trị y khoa.
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Tham vấn y khoa:
Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh
Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!