Phẫu thuật không chỉ gây ra những lo lắng về sức khỏe nói chung mà còn kéo theo những muộn phiền về vết sẹo để lại trên da. Làm thế nào để phòng ngừa sẹo là câu hỏi mà những ai sắp phẫu thuật cũng đều quan tâm.
Để phòng ngừa sẹo, cần biết khả năng để lại sẹo của cơ thể
Dự đoán khả năng để lại sẹo của da để chúng ta có những biện pháp phòng ngừa thích hợp.
Những yếu tố không kiểm soát được:
- Tuổi tác: Càng có tuổi, da càng mỏng và ít đàn hồi do collagen trong da thay đổi và các lớp mỡ bên dưới da trở nên mỏng hơn, khiến khả năng để lại sẹo cao hơn.
- Cơ địa dễ để lại sẹo: Nếu da của bạn hoặc người thân gần gũi dễ để lại sẹo, thì khả năng là lần phẫu thuật này bạn sẽ cần quan tâm nhiều đến việc phòng ngừa sẹo.
- Kích cỡ và độ sâu của vết mổ: Vết mổ càng sâu và dài sẽ càng mất nhiều thời gian để hồi phục và dễ để lại sẹo hơn. Sẹo lồi thường xuất hiện ở cánh tay, ngực, vai và lưng, khi các mô sợi phát triển dày đặc quá mức sau khi vết mổ đã khép miệng. Trái lại, sẹo lõm hình thành do da hoặc thịt bị mất đi nhưng cơ thể không sinh ra phần mô để bù đắp vào.
Những yếu tố có thể kiểm soát:
Bạn cần chú ý những thói quen và tình trạng sức khỏe sau để phòng ngừa sẹo:
- Hút thuốc: làm tăng nguy cơ để lại sẹo và ảnh hưởng xấu đến sự hồi phục nói chung. Các bác sĩ thậm chí sẽ không tiến hành phẫu thuật nếu bệnh nhân không cai thuốc hoàn toàn ít nhất từ 2 tuần trước đó.
- Uống rượu, bia, nhiều caffein: khiến cho da và cơ thể mất nước, dẫn đến sức khỏe suy giảm và ảnh hưởng quá trình lành vết mổ.
- Chất dinh dưỡng: protein giúp tái tạo da và cơ. Chế độ ăn uống giàu protein rất cần thiết cho người vừa trải qua phẫu thuật và phòng ngừa sẹo.
- Mất nước: khi bạn uống nước quá ít hoặc thải ra quá nhiều nước. Thiếu nước trầm trọng gây mất cân bằng điện giải, các vấn đề tim mạch và khiến vết mổ khó lành hơn.
- Cân nặng. những người thừa cân béo phì dễ để lại sẹo hơn vì chất béo dưới da có thể chống lại những nỗ lực khâu liền vết mổ của bác sĩ.
- Bệnh mạn tính: để có được kết quả tốt, bạn cần kiểm soát chặt chẽ các chứng bệnh của mình trước phẫu thuật và trong quá trình hồi phục. Ví dụ, nếu bạn mắc bệnh tiểu đường, bạn nên giữ cho lượng đường huyết của mình ở mức bình thường, nếu nó ở mức quá cao thì sẽ khiến việc hồi phục và lành sẹo bị ảnh hưởng.
Những bước chăm sóc và phòng ngừa sẹo sau phẫu thuật
Vệ sinh vết mổ, bước đầu tiên giúp phòng ngừa sẹo
Vệ sinh vết mổ cẩn thận là điều thiết yếu giúp vết mổ không bị nhiễm trùng, lành nhanh và hạn chế để lại sẹo sau này. Cần đảm bảo tay của bạn sạch sẽ và sử dụng các loại thuốc sát trùng chuyên biệt theo chỉ dẫn của bác sĩ. Lưu ý không nên tùy tiện bôi lên vết mổ các chất chứa cồn như rượu, bia và cồn công nghiệp.
Băng vết mổ
Sau khi vệ sinh, băng bó vết mổ bằng gạc hoặc băng cá nhân, đảm bảo khô ráo, thông thoáng, không quá chặt tay. Tránh sử dụng bông gòn, những sợi lông nhỏ để lại trên bề mặt sẽ ảnh hưởng không tốt đến việc lành sẹo. Việc băng bó giúp bảo vệ vết mổ không bị nhiễm trùng. Bạn cần thay băng hàng ngày. Nếu nhận thấy băng bị ẩm ướt, hãy thay cái mới ngay, tránh gây ướt vết mổ, tạo môi trường cho vi khuẩn sinh sôi.
Hạn chế tối đa việc để vết mổ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời
Ánh nắng mặt trời sẽ khiến vùng da non bị thâm sạm. Nếu vết sẹo ở các vùng khó được che đậy như mặt, bạn có thể sử dụng kem chống nắng nhưng cần tham vấn bác sĩ về vấn đề này.
Để lớp mày bong tróc tự nhiên để phòng ngừa sẹo
Khi vết mổ đóng vảy và tạo mày, đừng bao giờ bóc chúng ra. Việc này chắc chắn sẽ để lại các vết sẹo trên da sau này. Nếu muốn phòng ngừa sẹo, hãy để chúng tự lành và bong tróc nhé. Nếu vết mổ thường xuyên bị cọ quẹt với quần áo, hãy mặc áo, quần ngắn hoặc phủ lên vết mày gạc mỏng, thoáng.
Massage
Bạn cũng có thể massage nhẹ nhàng xung quanh vết mổ, giúp máu lưu thông đều đến mô sẹo để đẩy nhanh quá trình hồi phục.
Sử dụng dầu nụ tầm xuân (rosehip oil)
Dầu nụ tầm xuân rất có lợi cho vết mổ và vết thương nói chung. Hãy thoa loại dầu này lên vết mổ mỗi ngày. Bạn cần kiên nhẫn để tinh dầu từ từ phát huy tác dụng làm lành và phòng ngừa sẹo.
Thoa gel chăm sóc sẹo khi vết mổ vừa lành da non
Khi vết mổ vừa lên da non, bạn có thể sử dụng các loại gel chăm sóc sẹo dịu nhẹ để hỗ trợ quá trình làm mờ sẹo thêm hiệu quả. Một số người đợi đến khi vết sẹo hình thành thật lâu rồi mới bắt đầu sử dụng gel trị sẹo. Khi đó, việc điều trị sẽ mất thêm nhiều thời gian và kém hiệu quả.
Bạn có thể tham khảo những phương pháp điều trị dành cho những vết sẹo cứng đầu tại đây.
Những chú ý sau phẫu thuật để phòng ngừa sẹo
- Nghỉ ngơi: theo sự khuyến cáo của bác sĩ. Vội vàng trở lại làm việc sẽ khiến bản thân kiệt sức, lâu hồi phục và không có ích trong việc làm lành vết mổ.
- Chăm sóc vết mổ đúng cách: thực hiện những bước chỉ dẫn của bác sĩ chính là cách để bạn ngăn chặn việc để lại sẹo.
- Nhận biết sớm các biểu hiện viêm sưng và tìm sự giúp đỡ của bác sĩ kịp thời rất quan trọng. Chứng viêm sưng có thể cản trở việc hồi phục cũng như để lại sẹo nghiêm trọng trên da nếu chúng trở nặng.
- Tránh tạo áp lực lên vết mổ: những thao tác nâng, khom,… có thể gây giãn hoặc đè nặng lên vết mổ. Những áp lực này có thể làm hở vết mổ và gây tổn hại cho việc hồi phục. Ngoài ra, nó còn làm cho vết mổ lan rộng hơn, do đó sẽ tăng kích cỡ của vết sẹo.
