Thói quen thoa kem chống nắng hàng ngày là bước không thể thiếu nếu bạn muốn có làn da tươi tắn, rạng rỡ. Dù trời nắng hay râm mát, các tác dụng của kem chống nắng vẫn giúp bảo vệ bạn khỏi những tia UV vô hình gây tổn thương da.
Nếu bạn biết cách sử dụng kem chống nắng hiệu quả, da bạn sẽ được bảo vệ giúp giảm nguy cơ gặp phải những tình trạng đáng lo như cháy nắng, bỏng rát, sạm nám, tàn nhang, lão hóa… Tuy nhiên không phải ai cũng biết, vẫn có những rủi ro tiềm ẩn và lầm tưởng về khả năng bảo vệ toàn diện của kem chống nắng. Hãy cùng Hello Bacsi khám phá những khía cạnh còn bỏ ngỏ và cách để phát huy tối đa tác dụng của kem chống nắng qua bài viết này nhé.
Kem chống nắng là gì?
Kem chống nắng là một trong những sản phẩm không thể thiếu trong quy trình chăm sóc da hằng ngày. Vậy bạn đã hiểu rõ kem chống nắng là gì chưa? Về cơ bản, kem chống nắng giúp bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời, ngăn ngừa các tổn thương cho da do cháy nắng và lão hóa da sớm. Kem chống nắng có thể ở dạng kem, xịt, gel hoặc sáp.
Các thành phần hoạt tính trong kem chống nắng hoạt động dựa theo một trong hai cơ chế: hấp thụ tia cực tím (UV) từ mặt trời, ngăn không cho tia này tiếp cận đến các lớp sâu hơn của da hoặc phản xạ lại các bức xạ cực tím này.
Nhãn sản phẩm kem chống nắng thường đi kèm các thuật ngữ như: phổ rộng, chỉ số SPF, chống nước… Dưới đây là phần giải thích ý nghĩa của các thuật ngữ này để bạn dễ đưa ra lựa chọn sản phẩm chống nắng phù hợp cho mình:
- Chống nắng phổ rộng: Kem chống nắng phổ rộng nghĩa là sản phẩm này có thể bảo vệ bạn khỏi cả tia UVA và UVB. Tia UVA xuyên qua da sâu hơn tia UVB và là nguyên nhân chính gây ra nếp nhăn, chảy xệ cũng như các dấu hiệu lão hóa da khác. Tia UVB gây tổn thương bề mặt da và là nguyên nhân chính khiến da bị cháy nắng. Cả hai loại tia UVA và UVB đều có nguy cơ gây ung thư da.
- Chỉ số SPF (Sun Protection Factor): SPF là chỉ số đo lường khả năng bảo vệ da khỏi tác động của tia UVB trong thời gian nhất định. Chỉ số SPF có giá trị cao nhất là 100 và thấp nhất là 15. Theo điều kiện chuẩn thì 1 SPF có khả năng bảo vệ làn da và hạn chế tác hại của tia UV trong khoảng 10 phút. Ví dụ về mặt lý thuyết thì kem chống nắng có chỉ số SPF 30 sẽ có khả năng bảo vệ làn da trong khoảng 300 phút (khoảng 5 giờ).
- Chỉ số PA (Protection Grade of UVA): PA là chỉ số đo lường khả năng bảo vệ da khỏi tia UVA, được công bố bởi Hiệp hội Mỹ phẩm Nhật Bản. Chỉ số PA dao động từ PA+ (khả năng chống tia UVA ở mức trung bình 40-50%) đến PA++++ (khả năng chống tia UVA cực tốt trên 95%).
- Chống nước: Không có kem chống nắng nào chống nước hay chống mồ hôi tuyệt đối 100%. Nhãn chống nước trên kem chống nắng chỉ khả năng kem chống nắng còn tác dụng trên da ướt (sau khoảng 40 hoặc 80 phút).
- Thành phần hoạt tính: Đây là danh sách các thành phần chống nắng hóa học hoặc vật lý có trong kem chống nắng. Nhiều loại kem chống nắng hiện nay kết hợp cả thành phần hóa học và vật lý.
Phân biệt các dạng kem chống nắng hiện nay
Dựa theo thành phần hoạt tính có thể phân loại kem chống nắng thành hai dạng chính: kem chống nắng vật lý và kem chống nắng hóa học.
1. Kem chống nắng vật lý
Kem chống nắng vật lý (hay còn gọi là kem chống nắng khoáng chất) sử dụng thành phần hoạt tính là các khoáng chất tự nhiên, thường gặp nhất là kẽm oxit và titan dioxit. Bạn có thể hình dung kem chống nắng vật lý hoạt động giống như một lớp màng bảo vệ, làm chệch hướng và phân tán tia UV, không cho chúng len lỏi vào bên trong da.
Do loại kem chống nắng này chặn tia UV ở ngay bề mặt da nên có tác dụng với cả tia UVA và UVB. Tuy nhiên, cũng vì nằm trên bề mặt da nên kem chống nắng vật lý dễ bị trôi do cọ xát hay đổ mồ hôi. Do đó, bạn phải thoa lại kem chống nắng nhiều lần.
Kem chống nắng vật lý thường có màu trắng đục và dễ nhìn thấy trên da. Ngoài ra, các hạt nano trong kem chống nắng vật lý được khuyến cáo không tốt cho phổi, do vậy bạn nên tránh các dạng xịt và bột.
Ưu điểm:
- Bảo vệ toàn diện khỏi tia UVA và UVB
- Hiệu quả tức thì, không cần chờ thời gian tác dụng như kem chống nắng hóa học
- Không gây tắc nghẽn lỗ chân lông, phù hợp với da nhạy cảm và dễ bị kích ứng.
Nhược điểm:
- Dễ trôi, không phù hợp với người tham gia hoạt động ngoài trời nhiều
- Chất kem dày dễ để lại vệt trắng trên da.
2. Kem chống nắng hóa học
Kem chống nắng hóa học thẩm thấu vào da và nằm ở các lớp sâu hơn. Dạng kem chống nắng này hấp thụ tia UV và chuyển hóa chúng thành nhiệt, sau đó giải phóng nhiệt ra khỏi da. Kem chống nắng hóa học thường chứa oxybenzone, avobenzone, octinoxate, octocrylene, octisalate, homosalate hoặc kết hợp các chất này.
Kem chống nắng hóa học có thể không bảo vệ da khỏi tất cả các tia UVA và vẫn gây tổn thương cho các lớp sâu hơn của da. Bản chất giải phóng nhiệt của kem chống nắng hóa học cũng có nguy cơ gây ra nhiều vấn đề cho da nhạy cảm, dễ bị bệnh trứng cá đỏ hay những người bị tăng sắc tố.
Kem chống nắng hóa học có kết cấu mỏng nhẹ và dễ thẩm thấu nhưng cần thời gian để kem phát huy tác dụng. Bạn cần phải thoa kem khoảng 15-20 phút trước khi ra ngoài trời.
Ưu điểm:
- Kết cấu mỏng nhẹ, dễ thấm vào da
- Dễ phối hợp với nhiều sản phẩm dưỡng da khác trong quy trình dưỡng da.
Nhược điểm:
- Cần chờ 15-20 phút sau khi bôi kem để da hấp thụ
- Có khả năng gây kích ứng cao hơn, đặc biệt là với làn da khô thiếu độ ẩm
- Tiềm ẩn nguy cơ khi thành phần kem chống nắng hóa học có thể đi vào máu.
Cùng Hello Bacsi khám phá 9 tác dụng của kem chống nắng
Tác dụng của kem chống nắng không chỉ dừng lại ở việc bảo vệ làn da khi bạn ở ngoài trời nắng. Thói quen thoa kem chống nắng mỗi ngày là cách hữu hiệu để ngăn ngừa các dấu hiệu lão hóa da sớm.
1. Bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV, ngăn ngừa ung thư da do tia UV
Tia UV là yếu tố nguy cơ lớn nhất gây ung thư da. Ước tính khoảng 95% bức xạ UV đến trái đất là tia UVA và có khả năng gây tổn thương DNA gián tiếp bằng cách tạo ra các gốc tự do thông qua các loại oxy hoạt tính và làm giảm hoạt động của các tế bào trình diện kháng nguyên trong lớp biểu bì da. Tia UVB gây tổn thương trực tiếp DNA bằng cách kích thích sự hình thành các dimer cyclobutane pyrimidine và các sản phẩm quang pyrimidine (6-4). Tia UVC nguy hiểm nhất đối với con người nhưng thực tế lại bị tầng ozone hấp thụ hoàn toàn nên không còn khả năng gây hại.
Kem chống nắng bảo vệ da bằng cách ngăn chặn da tiếp xúc với các tia UV nguy hiểm này, từ đó loại trừ các tổn thương tế bào có nguy cơ dẫn đến ung thư, bao gồm ung thư tế bào đáy, ung thư tế bào gai và u hắc tố ác tính.
2. Tác dụng của kem chống nắng: Hỗ trợ chống lão hóa da
Tình trạng lão hóa da dễ nhận thấy bởi sự hình thành các nếp nhăn trên da, vết chân chim quanh mắt, vết sạm nám hay da trở nên sần sùi, thô ráp. Việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hàng ngày mà không được bảo vệ sẽ đẩy nhanh quá trình lão hóa da.
Một nghiên cứu của Hiệp hội Bác sĩ Hoa Kỳ cho thấy việc sử dụng kem chống nắng hàng ngày làm chậm đáng kể quá trình lão hóa da, cả ở nam giới và phụ nữ trung niên. Cụ thể, những người tham gia nghiên cứu sử dụng kem chống nắng mỗi ngày ít có khả năng xuất hiện nếp nhăn và đốm nâu hơn sau 4,5 năm so với những người không thường xuyên sử dụng kem chống nắng.
3. Ngăn ngừa thâm nám, tàn nhang
Tình trạng thâm nám và tàn nhang khiến một vùng của da trở nên sẫm màu hơn so với phần còn lại. Đây là những tình trạng phổ biến, có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi và mọi loại da. Tàn nhang chủ yếu do di truyền nhưng cả tàn nhang và thâm nám đều chịu ảnh hưởng từ sự gia tăng sắc tố melanin bởi ánh nắng.
Kem chống nắng có thể được xem là bước quan trọng nhất khi đối phó với tình trạng tăng sắc tố. Viện Da liễu Hoa Kỳ cho biết kem chống nắng có tác dụng bảo vệ, ngăn ngừa và giúp làm mờ các vết thâm nám hiện có. Tuy nhiên, bạn cần sử dụng kem chống nắng đúng cách để đạt hiệu quả.
4. Hỗ trợ quá trình dưỡng da
Một số loại kem chống nắng có chứa thành phần dưỡng ẩm cho da và duy trì hàng rào bảo vệ da. Axit hyaluronic (HA) và ceramide là những thành phần dưỡng ẩm có thể được thêm vào kem chống nắng. Sử dụng kem chống nắng có thành phần dưỡng ẩm mang lại hiệu quả kép, vừa bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời, vừa duy trì độ ẩm cần thiết, nhất là với da khô.
5. Tác dụng của kem chống nắng: Tăng cường sức khỏe cho da
Nhiều bệnh về da, chẳng hạn như lupus ban đỏ và rosacea (chứng đỏ mặt), có thể trở nên trầm trọng hơn dù da chỉ tiếp xúc thoáng qua với ánh nắng mặt trời mà không được bảo vệ. Thoa kem chống nắng có chỉ số SPF 30 trở lên giúp bảo vệ da khỏi các tác nhân gây kích ứng. Bạn có thể chọn kem chống nắng vật lý hoặc hóa học. Tuy nhiên, kem chống nắng vật lý thường là lựa chọn tốt hơn cho da nhạy cảm vì ít có khả năng chứa các thành phần gây kích ứng.
6. Ngăn ngừa mụn bùng phát
Một trong những tác dụng của kem chống nắng cho da mặt là ngăn tình trạng mụn trở nên trầm trọng hơn. Một số phương pháp điều trị mụn trứng cá, chẳng hạn như retinoid bôi ngoài da và một số loại kháng sinh, có thể khiến da nhạy cảm hơn với ánh nắng mặt trời. Kem chống nắng giúp ngăn ngừa việc tia UV làm trầm trọng thêm tình trạng mụn trứng cá và giảm viêm, đặc biệt nếu trong kem có chứa các thành phần làm dịu như kẽm oxit hoặc niacinamide.
7. Hạn chế nguy cơ giãn mạch máu trên bề mặt da
Việc tiếp xúc với tia UV có thể khiến các mạch máu nhỏ trên mặt bạn nổi rõ hơn. Tình trạng này gọi là giãn mao mạch, dẫn đến việc da sẽ trông như bị bầm tím hay chảy máu. Đa số trường hợp giãn mao mạch là lành tính, không nguy hiểm đến sức khỏe nhưng lại gây mất thẩm mỹ nên cần điều trị bằng laser, liệu pháp xơ hóa hoặc phẫu thuật. Khi thoa kem chống nắng mỗi ngày, bạn sẽ ngăn ngừa được sự hình thành các mạch máu giãn nở này.
8. Tác dụng của kem chống nắng: Tạo lớp nền trang điểm
Một tác dụng của kem chống nắng khác nữa mà bạn không thể bỏ qua chính là sử dụng nó như lớp nền trang điểm. Hãy thêm kem chống nắng vào quy trình make-up hằng ngày của bạn theo các bước dưới đây:
- Bước 1 – Rửa mặt: Bắt đầu bằng bước rửa mặt để loại bỏ dầu thừa và bụi bẩn còn sót lại trên da.
- Bước 2 – Thoa serum: Dùng khăn sạch lau khô da, sau đó thoa các loại tinh chất, serum hoặc emulsion, chờ cho các dưỡng chất thấm sâu vào da.
- Bước 3 – Dưỡng ẩm: Ngay cả khi da bạn không bị khô, dưỡng ẩm vẫn là bước cần thiết để bổ sung độ ẩm cho da và tạo lớp nền mịn màng cho lớp trang điểm.
- Bước 4 – Kem chống nắng: Thoa kem chống nắng lên toàn bộ vùng mặt, cổ cũng như bất kỳ vùng da hở nào và chờ khoảng 15 phút để kem thẩm thấu hết.
- Bước 5 – Kem lót trang điểm: Để giữ lớp trang điểm lâu hơn, bạn nên sử dụng thêm lớp lót primer.
- Bước 6 – Kem nền và hoàn thiện lớp make-up: Cuối cùng, bạn thoa kem nền và các loại mỹ phẩm khác, sau đó phủ một lớp xịt khoáng lên toàn bộ vùng mặt.
9. Tập thói quen bảo vệ da
Tập thói quen thoa kem chống nắng mỗi ngày là biện pháp hữu hiệu bảo vệ làn da của bạn. Bạn có thể không cảm nhận được tác động của ánh nắng vào những ngày trời râm nhưng thực tế, tia UV vẫn có thể xuyên qua mây và gây ra thương tổn tích tụ trên da. Còn khi ở trong nhà hay văn phòng, chính đèn huỳnh quang cũng có thể phát ra tia UV nên việc thoa kem chống nắng bảo vệ da là rất hữu ích.
Tác dụng của kem chống nắng giúp vệ da khỏi tác hại của tia UVA và UVB, ngăn ngừa sạm nám, cháy nắng và lão hóa sớm. Việc sử dụng kem đều đặn mỗi ngày còn hỗ trợ duy trì làn da khỏe mạnh và tươi tắn. Đây là bước đơn giản nhưng mang lại hiệu quả lâu dài, không nên bỏ qua trong quy trình dưỡng da.
Điểm qua các tác dụng phụ của kem chống nắng
Mặc dù tác dụng của kem chống nắng đối với da là không thể bàn cãi nhưng tác dụng phụ của sản phẩm chăm sóc da này cũng là điều đáng lưu tâm. Bạn nên tìm hiểu kỹ thành phần có trong kem chống nắng và những tác dụng phụ có thể xảy ra.
1. Nguy cơ xảy ra phản ứng dị ứng
Kem chống nắng chứa một số hóa chất có khả năng gây kích ứng da, khiến da đỏ, sưng, khô, bong tróc hay ngứa ngáy. Trường hợp dị ứng da nghiêm trọng có thể kèm phát ban và ngứa dữ dội. Phản ứng dị ứng này thường là do hương liệu hay chất bảo quản có trong kem chống nắng. Vitamin B10 (PABA) từng là một thành phần phổ biến trong kem chống nắng để bảo vệ da khỏi tác hại của tia UVB nhưng lại có khả năng gây dị ứng cao. Do đó, chất này không được công nhận là thành phần an toàn và đang bị loại bỏ khỏi nhiều loại kem chống nắng.
2. Dễ gây nổi mụn
Nếu da bạn dễ bị mụn trứng cá, một số hóa chất trong kem chống nắng có thể làm tình trạng mụn trở nên trầm trọng hơn. Để loại trừ tác dụng phụ này của kem chống nắng, bạn nên chọn sản phẩm không chứa dầu và sử dụng kem chống nắng riêng cho da mặt. Một giải pháp khác là chọn kem dưỡng ban ngày có SPF thay vì sử dụng hai loại sản phẩm riêng biệt.
3. Kích ứng mắt
Kem chống nắng có khả năng gây đau và kích ứng, dẫn đến tình trạng mắt nhạy cảm tạm thời với ánh sáng. Nguyên nhân là bởi trong kem chống nắng có chứa các thành phần như avobenzone, oxybenzone và octinoxate có thể gây kích ứng nếu dính vào mắt khi bạn đổ mồ hôi hoặc dụi mắt. Do đó, khi thoa kem, bạn nên tránh thoa quá gần mắt và hãy rửa kỹ bằng nước lạnh nếu kem lỡ dính vào mắt.
4. Tăng nguy cơ ung thư vú
Nhiều ý kiến cho rằng một số loại kem chống nắng ảnh hưởng đến nồng độ estrogen trong máu, liên quan đến ung thư vú. Benzophenone-3 (BP-3) – một thành phần phổ biến trong kem chống nắng hóa học có khả năng làm tăng sinh tế bào khối u và tăng nguy cơ ung thư vú. Nghiên cứu được thực hiện trên chuột cho thấy việc sử dụng BP-3 làm tăng tỷ lệ khối u biểu mô ở những con chuột được cho ăn theo chế độ hạn chế chất béo động vật bão hòa (HFD) dành cho người lớn.
5. Gây căng da, khô da
Tình trạng da khô có thể xuất phát từ một số công thức kem chống nắng. Chẳng hạn như kem chống nắng vật lý thường chứa kẽm oxit làm se da, ngăn chặn các chất tiết tự nhiên của da như mồ hôi và bã nhờn, khiến da khô hơn. Vì vậy, nếu bạn có làn da khô, hãy ưu tiên các loại kem chống nắng có chứa ceramide, glycerin, axit hyaluronic, niacinamide và dầu thực vật, giúp ngăn ngừa tình trạng da khô và bong tróc.
Kem chống nắng mang lại nhiều lợi ích nhưng vẫn có thể gây ra một số tác dụng phụ như kích ứng hay nổi mụn. Một số thành phần hóa học trong kem chống nắng cũng tiềm ẩn nguy cơ lớn cho sức khỏe. Vì vậy, bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng sản phẩm phù hợp và sử dụng kem chống nắng đúng cách để bảo vệ da tối ưu.
Tác dụng của kem chống nắng và các thắc mắc thường gặp
Kem chống nắng chỉ phát huy tác dụng khi bạn sử dụng thường xuyên với liều lượng phù hợp. Hãy tìm hiểu các thắc mắc thường gặp về kem chống nắng và làm sao để sử dụng an toàn và hiệu quả nhất.
1. Làm thế nào để có thể chọn được loại kem chống nắng phù hợp với làn da của mình?
Để chọn được kem chống nắng phù hợp với loại da của bạn, hãy cân nhắc mức độ nhạy cảm, độ nhờn hoặc độ khô của da. Kem chống nắng dạng lì (matte) sẽ phù hợp nếu bạn có làn da dầu và kem chống nắng mỏng nhẹ nếu bạn có làn da khô. Hãy luôn chọn kem chống nắng phổ rộng (bảo vệ da khỏi tia UVA và UVB) cũng như tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu nếu bạn đang điều trị vấn đề về da nào đó. Ngoài ra, phải kiểm tra kỹ thông tin sản phẩm in trên bao bì để xem bạn có bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong kem chống nắng hay không.
2. Oxybenzone trong kem chống nắng có an toàn không?
Oxybenzone (benzophenone-3) là một thành phần gây tranh cãi trong kem chống nắng vì tiềm ẩn nguy cơ đối với sức khỏe. Dù không nằm trong danh mục thành phần cấm nhưng vẫn tồn tại những lo ngại xung quanh khả năng hấp thụ oxybenzone trong kem chống nắng.
Oxybenzone có thể gây dị ứng da và nghiêm trọng hơn là gây rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, sinh sản, chức năng tình dục, tuyến giáp… Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học về sự tác động của oxybenzone đối với sức khỏe chỉ mới giới hạn ở động vật. Nếu bạn vẫn còn lo ngại thì có thể cân nhắc các lựa chọn thay thế như các sản phẩm chống nắng gốc khoáng với kẽm oxit hay titan dioxit.
Ngoài oxybenzone, bạn cũng nên lưu ý những loại kem chống nắng không nên dùng nếu chúng có chứa octinoxate và homosalate, có khả năng gây rối loạn nội tiết tố ở cả nam và nữ.
3. Nếu dùng kem chống nắng có thể bỏ qua bước dưỡng ẩm không?
Khi bỏ qua bước dưỡng ẩm và chỉ dùng kem chống nắng, da bạn có thể bị ảnh hưởng về lâu dài. Một số loại kem chống nắng có công dụng dưỡng ẩm nhưng một số khác thì không. Đặc biệt nếu bạn có làn da khô, kem chống nắng thôi là chưa đủ để cấp ẩm cho da. Hãy thoa lớp dưỡng ẩm trước khi sử dụng kem chống nắng. Nếu bạn có da dầu và dễ bị mụn, hãy cân nhắc sử dụng kem dưỡng da chống nắng.
4. Kem chống nắng SPF 30 và SPF 50 loại nào tốt hơn? Loại nào phù hợp hơn cho làn da sậm màu?
Cả kem chống nắng SPF 30 và SPF 50 đều có khả năng bảo vệ da khỏi tia UVB, nguyên nhân gây cháy nắng. Tuy nhiên, chỉ số SPF 50 cho thấy khả năng bảo vệ tốt hơn so với SPF 30 vì ngăn chặn được 98% tia UVB so với 96% ở SPF 30. Dù vậy, nếu chủ quan ở ngoài trời quá lâu vì nghĩ mình đã được bảo vệ bởi kem chống nắng có chỉ số SPF cao, bạn vẫn có nguy cơ bị tổn thương do tia UV nhiều hơn. Bạn luôn cần thoa lại kem chống nắng, đặc biệt là khi tham gia hoạt động khiến bạn đổ nhiều mồ hôi.
Da sẫm màu có nồng độ melanin cao hơn, phương thức tự nhiên giúp bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời. Dẫu vậy, da vẫn cần được bảo vệ thêm bởi kem chống nắng và việc lựa chọn kem chống nắng, cách sử dụng kem chống nắng vẫn giống như những loại da khác. Bạn nên chọn sản phẩm có kết cấu mỏng nhẹ để tránh lưu lại vệt trắng dễ nhìn thấy trên da.
5. Nước hồ bơi, nước mưa có làm trôi kem chống nắng không?
Câu trả lời là “có”. Kem chống nắng thông thường có thể bị rửa trôi bởi nước trong hồ bơi hoặc nước mưa. Bạn cần thoa lại kem chống nắng như lúc đầu. Nếu bạn sử dụng kem chống nắng chống nước cần lưu ý rằng kem chỉ có khả năng chống nước giới hạn trong khoảng thời gian nhất định, tùy hãng sản xuất.
Có thể thấy kem chống nắng vẫn có những tác dụng phụ nhưng tác dụng bảo vệ của kem chống nắng đối với da là rất rõ ràng. Điều cần thiết là bạn phải biết cách lựa chọn loại kem chống nắng phù hợp, sử dụng thường xuyên và biết cách nhận diện những thành phần dị ứng hay có hại cho sức khỏe.
