1. Các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Từ năm 1981 đến nay, thông qua sự hỗ trợ của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), Bộ Y tế đã khởi xướng chương trình tiêm chủng mở rộng áp dụng cho trẻ từ 0 - 10 tuổi và hoàn toàn miễn phí. Ngoài ra, ba mẹ cũng có thể lựa chọn bổ sung các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ theo dịch vụ và có trả phí để phòng một số bệnh nguy hiểm.
Danh mục các mũi vắc xin mở rộng
Theo chương trình tiêm chủng quốc gia, các mũi vắc xin mở rộng cho trẻ sẽ bao gồm:
- Vắc xin phòng bệnh lao phổi.
- Vắc xin viêm gan B.
- Vắc xin 5 trong 1 (ComBE Five) phòng bệnh ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm màng não hoặc viêm phổi do Hib.
- Vắc xin sởi.
- Vắc xin Rubella.
- Vắc xin viêm não Nhật Bản.
- Vắc xin bệnh tả và thương hàn dành cho trẻ ở vùng có nguy cơ cao.
Danh mục các mũi vắc xin dịch vụ
Nếu đăng ký tiêm chủng các mũi vắc xin dịch vụ, phụ huynh cần phải trả phí. Các loại vắc xin này giúp phòng ngừa một số bệnh nguy hiểm nên ba mẹ có thể cân nhắc tiêm ngừa cho con. Danh mục các mũi vắc xin dịch vụ bao gồm:
- Vắc xin thủy đậu.
- Vắc xin sởi - quai bị- rubella.
- Vắc xin viêm gan A, A+B.
- Vắc xin não mô cầu nhóm A+B, B+C.
- Vắc xin cúm.
- Vắc xin dại.
- Vắc xin phòng bệnh tiêu chảy do Rotavirus.
- Vắc xin phòng bệnh viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa và nhiễm trùng huyết do phế cầu khuẩn.
- Vắc xin phòng bệnh thương hàn.
- Vắc xin phòng ung thư cổ tử cung.
2. Các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ theo từng tháng tuổi
Theo tiếng Latin thì “sơ sinh” nghĩa là “không thể nói”, dùng để chỉ các bé trong độ tuổi từ 1 - 12 tháng tuổi. Còn trong Y khoa thì sơ sinh chính là giai đoạn từ lúc em bé được sinh ra cho đến khi tròn 1 tháng tuổi. Sau đây là các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ giai đoạn 0 - 12 tháng tuổi.
Trẻ sơ sinh 0 - 1 tháng tuổi
Ngay sau khi được sinh ra, trẻ cần tiêm 1 mũi vắc xin Viêm gan B trong 24 giờ đầu. Sau đó, trong vòng 1 tháng đầu trẻ sẽ tiêm vắc xin lao, thường là sau sinh 2 tuần.
Trẻ từ 1,5 - 2 tháng tuổi
Trẻ độ tuổi này cần tiêm mũi 1 vắc xin Rotavirus và mũi 1 vắc xin Phế cầu. Trong đó, vắc xin Rotavirus giúp phòng ngừa bệnh tiêu chảy do Rotavirus, còn vắc xin Phế cầu giúp phòng bệnh do phế cầu khuẩn như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng huyết,…
Trẻ từ 2 - 4 tháng tuổi
Trẻ 2 tháng tuổi cần được tiêm mũi 1 vắc xin 6 trong 1 giúp phòng các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, viêm màng não mủ do HIB. Sau đó, tiêm các mũi nhắc lại (mũi 2 và 3) vào tháng thứ 3 và 4.
Nếu ba mẹ lựa chọn tiêm vắc xin 5 trong 1 ComBE Five nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm phổi, viêm màng não do Hib hoặc vắc xin 5 trong 1 Pentaxim của Pháp theo dịch vụ thì nên bổ sung thêm mũi viêm gan B riêng lẻ.
Ngoài ra, giai đoạn này trẻ còn có thể viêm các mũi vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu nhóm B. Đồng thời, trẻ cũng sẽ được tiêm các mũi nhắc lại của vắc xin Phế cầu, bao gồm mũi 2 và 3 vào tháng thứ 3 và 4.
Trẻ 6 tháng tuổi
Khi trẻ được 6 tháng tuổi, ba mẹ hãy cho bé tiêm vắc xin Cúm mũi 1. Sau đó 1 tháng thì tiêm nhắc mũi 2 và thực hiện tiêm phòng vắc xin này định kỳ mỗi năm, giúp trẻ phòng ngừa các bệnh do virus cúm và hạn chế được biến chứng nếu chẳng may mắc bệnh.
Bộ Y tế còn khuyến cáo trẻ từ 6 tháng tuổi đến người lớn 45 tuổi cũng nên thực hiện tiêm vắc xin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu nhóm B và C.
Trẻ 9 tháng tuổi
Ở độ tuổi này có 2 mũi vắc xin quan trọng mà ba mẹ không được bỏ lỡ, đó là mũi 1 vắc xin Viêm não Nhật Bản Imojev của Thái Lan và mũi 1 vắc xin Sởi hoặc vắc xin Sởi, Quai bị, Rubella. Đây đều là những mũi vắc xin giúp phòng những bệnh nguy hiểm, dễ gây biến chứng nghiêm trọng cho trẻ dưới 5 tuổi.
Vắc xin phòng viêm màng não mô cầu do type huyết thanh A, C, Y, W-135 cũng được tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên đến người lớn 55 tuổi. Đối với trẻ từ 9 - 23 tháng tuổi sẽ được chỉ định tiêm 2 mũi cách nhau 3 tháng. Từ 23 tháng trở lên và người lớn thì chỉ cần tiêm 1 liều duy nhất.
Ngoài ra, từ 9 tháng tuổi, trẻ đã có thể tiêm vắc xin Varilrix của Bỉ phòng bệnh thủy đậu. Ba mẹ có thể cân nhắc hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có nhu cầu tiêm phòng cho con.
Trẻ 12 tháng tuổi
Nếu trẻ ở thời điểm 9 tháng tuổi chưa được tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản Imojev thế hệ mới thì có thể tiêm vắc xin Jevax của Việt Nam mũi 1, mũi 2 cách mũi 1 từ 1 - 2 tuần. Sau khi tiêm mũi 2 được 1 năm thì tiến hành tiêm mũi 3. Sau đó cứ 3 năm tiêm nhắc lại 1 liều duy nhất cho đến khi trẻ đủ 15 tuổi.
Ngoài ra, thời điểm này, trẻ nên được tiêm vắc xin phòng bệnh viêm gan A và vắc xin phòng thủy đậu loại Varivax của Mỹ hoặc Varicella của Hàn Quốc.
Từ 12 tháng tuổi trở đi, trẻ cũng cần được tiêm các mũi nhắc lại của các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nói trên. Nói chung, bác sĩ hoặc cơ sở y tế cung cấp dịch vụ tiêm chủng sẽ có thông báo nhắc ba mẹ. Ba mẹ cần để ý và sắp xếp thời gian để đưa con đi tiêm đúng lịch.
3. Đưa trẻ đi tiêm phòng, ba mẹ cần lưu ý gì?
Ngoài việc nắm bắt các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thì ba mẹ tuyệt đối không được bỏ qua những lưu ý sau đây khi đưa bé đi tiêm phòng.
Trước khi tiêm phòng
Khi đưa bé đi tiêm phòng, ba mẹ cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ cần thiết, đặc biệt là sổ tiêm phòng. Tiếp đến, tắm rửa và vệ sinh sạch sẽ cho bé để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng sau tiêm. Quần áo bé mặc khi đi tiêm phòng nên rộng rãi để bác sĩ thuận tiện thăm khám và tiêm vắc xin.
Mẹ cũng có thể cho bé ăn trước khi tiêm phòng, nhưng lưu ý là không nên ăn quá no. Cũng không được để bé đói vì đói khiến trẻ mệt mỏi, quấy khóc và dễ bị hạ đường huyết.
Trong khi tiêm phòng
Trong khi thăm khám và thực hiện tiêm vắc xin, ba mẹ hãy trao đổi với bác sĩ thật kỹ về các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ để có sự lựa chọn phù hợp. Vì cũng là mũi vắc xin phòng bệnh đó nhưng sẽ có nguồn gốc, xuất xứ và giá thành khác nhau, ba mẹ có thể nhờ bác sĩ tư vấn.
Ngoài ra, ba mẹ cũng đừng quên thông báo về tình trạng sức khỏe của con, đặc biệt là tiền sử bệnh, dị ứng thuốc, dị ứng thức ăn,… để bác sĩ cân nhắc và có giải pháp phù hợp nhất, tránh biến chứng sau tiêm.
Sau khi tiêm phòng
Sau khi tiêm phòng, ba mẹ nên để bé ở lại để theo dõi trong 30 phút. Nếu trẻ có phản ứng bất thường thì bác sĩ và nhân viên y tế cũng xử lý kịp thời. Nếu bé ổn định thì sau khi đưa về nhà, ba mẹ cũng cần tiếp tục theo dõi. Trường hợp bé sốt cao thì cho uống hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ. Sau 24 giờ, nếu chỗ tiêm bị sưng đau thì có thể chườm nóng để bé cảm thấy dễ chịu hơn.
Với những mẹo dân gian như đắp khoai tây hay chà xát chanh vào vết tiêm thì mẹ không nên thực hiện vì chưa chắc mang lại hiệu quả, ngược lại, còn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng vết tiêm.
st
❓ Hỏi bác sĩ miễn phí từ xa, click hỏi ngay!
