Khô miệng

Tìm hiểu chung

Khô miệng là bệnh gì?

Khô miệng là tình trạng miệng khô một cách bất thường. Thông thường, tình trạng này là do tuyến nước bọt suy giảm bài tiết và tác dụng phụ của thuốc. Bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến tuyến nước bọt cũng có thể gây khô miệng, nhưng trường hợp này ít xảy ra hơn.

Bạn cần có nước bọt để nhai, nuốt, nếm và nói chuyện, tuy nhiên bạn có thể gặp khó khăn với các hoạt động trên khi bị khô miệng. Nước bọt cũng giúp ngăn ngừa sâu răng bằng cách trung hòa axit của vi khuẩn, hạn chế vi khuẩn phát triển và rửa đi các mẩu thức ăn.

Nếu bạn không có đủ nước bọt và bị khô miệng thì sẽ gặp phải các tình trạng sau đây:

• Tăng mảng bám, sâu răng và bệnh nướu răng;
• Lở loét miệng;
• Nhiễm nấm trong miệng;
• Lưỡi dơ;
• Lở các góc miệng;
• Nứt môi;
• Có dinh dưỡng kém do gặp vấn đề khi nhai và nuốt.

Triệu chứng thường gặp

Những triệu chứng và dấu hiệu của khô miệng là gì?

Các triệu chứng phổ biến của bệnh khô miệng bao gồm:

• Cảm giác khô, dính trong miệng;
• Khát nước thường xuyên;
• Rát miệng, rát hoặc nứt da quanh góc miệng, nứt môi;
• Khô họng;
• Cảm giác nóng và đau như kim châm trong miệng, đặc biệt là ở lưỡi;
• Lưỡi đỏ, khô;
• Khó nói, khó nếm thức ăn và khó nhai, nuốt;
• Giọng khàn, khô mũi, rát họng;
• Hơi thở có mùi.

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau. Vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.

Nguyên nhân gây bệnh

Những nguyên nhân nào gây ra bệnh khô miệng?

Nguyên nhân gây ra vấn đề sức khỏe ở miệng này bao gồm:

• Tác dụng phụ của thuốc. Một số thuốc có thể gây khô miệng, bao gồm các loại thuốc dùng để điều trị trầm cảm, đau dây thần kinh, lo âu cũng như thuốc kháng histamin, thuốc thông mũi, thuốc giãn cơ và thuốc giảm đau;
• Tác dụng phụ của một số bệnh và nhiễm trùng, bao gồm hội chứng Sjogren, HIV/AIDS, bệnh Alzheimer, tiểu đường, thiếu máu, xơ nang, viêm khớp dạng thấp, tăng huyết áp, bệnh Parkinson, đột quỵ và bệnh quai bị;
• Tác dụng phụ của phương pháp điều trị. Thuốc hóa trị và xạ trị có thể thay đổi bản chất và lượng nước bọt được sản xuất;
• Tổn thương thần kinh. Chấn thương hoặc phẫu thuật gây tổn thương thần kinh vùng đầu và cổ cũng có thể dẫn đến khô miệng.

Nguy cơ mắc phải

Những ai thường mắc bệnh khô miệng?

Khô miệng là tình trạng sức khỏe rất phổ biến. Bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi và thường xuất hiện nhiều hơn ở nữ giới. Bạn có thể kiểm soát bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.

Yếu tố nguy cơ

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh khô miệng, chẳng hạn như:

• Lão hóa: quá trình lão hóa không hẳn là nguyên nhân gây ra vấn đề này. Tuy nhiên, những người lớn tuổi dùng thuốc có thể bị khô miệng và có nhiều khả năng mắc các bệnh khác gây ra khô miệng;
• Lối sống: hút thuốc hoặc dùng thuốc lá nhai có thể tăng triệu chứng khô miệng;
• Mất nước: một số tình trạng dẫn đến mất nước, như sốt, đổ mồ hôi quá nhiều, nôn mửa, tiêu chảy, mất máu và bỏng cũng có thể gây khô miệng.

Điều trị hiệu quả

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế, vậy nên tốt nhất là bạn hãy  tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh?

Bác sĩ hoặc nha sĩ có thể kiểm tra miệng, bệnh sử và tất cả các loại thuốc bạn đang dùng để xác định xem bạn có bị khô miệng hay không.

Nếu nguyên nhân không phải là do thuốc, bạn cần phải xét nghiệm máu, quét hình ảnh các tuyến nước bọt hoặc xét nghiệm đo lường lượng nước bọt tiết ra để xác định nguyên nhân gây ra khô miệng. Nếu nghi ngờ tình trạng miệng khô là do hội chứng Sjogren, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết tuyến nước bọt và đem đi xét nghiệm.

Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh khô miệng?

Bác sĩ sẽ điều trị khô miệng phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh, bao gồm:

• Thay đổi thuốc. Nếu thuốc là nguyên nhân gây ra bệnh, bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng hoặc đổi sang một loại thuốc mà không gây khô miệng;
• Chỉ định các sản phẩm dưỡng ẩm miệng bao gồm thuốc theo toa hoặc không theo toa như nước súc miệng, nước bọt nhân tạo hoặc chất dưỡng ẩm để bôi trơn miệng.

Nếu tình trạng nghiêm trọng, bác sĩ hoặc nha sĩ có thể thực hiện các phương pháp sau:

• Chỉ định thuốc kích thích tiết nước bọt. Bác sĩ có thể xem xét cho bạn sử dụng pilocarpine (Salagen®) hoặc cevimeline (Evoxac®) để kích thích quá trình sản xuất nước bọt;
• Bảo vệ răng. Để ngăn ngừa sâu răng, nha sĩ có thể cho bạn đeo khay fluoride trong một vài phút vào ban đêm. Bạn cũng được khuyên nên sử dụng chlorhexidine hàng tuần để kiểm soát sâu răng.

Những thực phẩm và thuốc nào cần tránh khi bị khô miệng?

• Cà phê và thức uống có cồn: những chất này có thể gây khô và kích ứng. Đừng sử dụng nước súc miệng có chứa cồn.
• Tất cả các loại thuốc lá: nếu bạn hút hoặc nhai thuốc lá, bạn nên ngưng sử dụng chúng, vì thuốc lá có thể làm khô và kích ứng miệng.
• Thuốc kháng histamin và thuốc trị nghẹt mũi không kê toa: các loại thuốc này có thể làm tình trạng khô miệng của bạn tệ hơn.
• Các loại thức ăn và kẹo chứa nhiều đường và có độ axit cao: các loại thức ăn này tăng khả năng sâu răng. Đồng thời cũng nên tránh các loại đồ ăn nóng và mặn vì chúng dễ gây kích ứng miệng.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh khô miệng?

Bạn sẽ có thể kiểm soát bệnh này nếu áp dụng các biện pháp sau:

• Uống nước hoặc đồ uống không đường cả ngày để làm ẩm miệng và uống nước trong bữa ăn để hỗ trợ cho nhai và nuốt;
• Nhai kẹo cao su không đường hoặc ngậm kẹo không đường. Hãy cẩn thận với xylitol vì bạn có thể bị tiêu chảy hoặc chuột rút nếu tiêu thụ với số lượng lớn;
• Hãy thử dùng nước bọt thay thế có chứa carboxymethylcellulose hoặc hydroxyethyl cellulose;
• Thở bằng mũi thay vì bằng miệng;
• Ta độ ẩm không khí vào ban đêm với máy tạo độ ẩm phòng;
• Giữ ẩm môi để làm dịu vùng da khô hay nứt;
• Sử dụng kem đánh răng, nước súc miệng có chứa fluoride và khám nha khoa thường xuyên;
• Tránh chất caffeine, rượu, bánh kẹo và đường hoặc các loại thực phẩm có tính axit.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.