Ung thư xương hàm (hay ung thư hàm, u xương hàm) là một dạng ung thư xương rất nghiêm trọng, gây biến dạng và mất thẩm mỹ khuôn mặt. Các dấu hiệu ung thư xương hàm rất đặc trưng, biểu hiện rõ trên mặt. Vì vậy, bác sĩ sẽ dễ dàng chẩn đoán bệnh ung xương hàm hơn.
Ung thư xương hàm có hai loại cơ bản. Loại đầu tiên là khối u bắt đầu từ bên trong xương hàm. Loại ung thư này khá hiếm gặp, chúng phát triển trong xương hàm hoặc các mô mềm trong miệng và mặt.
Loại ung thư xương hàm khác là khối u bắt đầu từ một nơi nào đó trong cơ thể, các tế bào từ khối u chính vỡ ra và di căn đến xương hàm. Ví dụ phổ biến nhất về tình trạng này là ung thư biểu mô tế bào vảy bắt đầu trong miệng. Nói cách khác, một khối u ung thư bắt đầu từ các mô mềm trong miệng, một số tế bào của khối u di chuyển đến xương hàm và bắt đầu hình thành một khối u mới ở đó.
Các triệu chứng chính của ung thư xương hàm là kết quả của áp lực bên trong hàm gây ra do khối u ngày càng lớn lên. Khi khối u trở nên to hơn, nó ép lên răng, dây thần kinh, mạch máu và xương hàm.
Nhận biết các triệu chứng ung thư xương hàm phổ biến
Các triệu chứng ung thư xương hàm phổ biến bao gồm:
- Đau đớn. Đau ở hàm không phải là triệu chứng thường thấy ở giai đoạn đầu, nhưng là triệu chứng điển hình của ung thư hàm giai đoạn sau. Cơn đau ngày càng trở nên nặng hơn khi khối u phát triển. Nó thường là một cơn đau liên tục, âm ỉ. Cơn đau có thể lan đến cổ hoặc mặt nếu khối u đè lên dây thần kinh. Tùy thuộc vào vị trí của khối u trong hàm, nhai có thể gây đau. Khu vực bị ảnh hưởng bởi khối u cảm giác mềm khi chạm vào.
- Sưng. Các khối u ung thư hàm, cho dù là bất kỳ kích thước nào, đều có khả năng gây sưng mặt hoặc bên trong miệng. Các khối u phát triển bên trong xương hàm có thể gây sưng miệng. Các khối u mọc bên ngoài xương hàm thường gây sưng mặt.
- Răng lung lay. Rụng răng nhiều trong một khoảng thời gian ngắn có thể là dấu hiệu sớm của ung thư xương hàm. Điều này là do khối u ảnh hưởng đến xương xung quanh nướu răng, làm mềm và sau đó tiêu hủy xương, răng bị lung lay.
Ví dụ, nếu bạn bị ung thư thận trong quá khứ, có thể một số tế bào ung thư di chuyển đến xương hàm và hình thành một khối u mới ở đó. Khối u mới này phá vỡ xương và có thể làm cho răng bị lung lay, đây được gọi là ung thư biểu mô tế bào thận thứ phát. Ngoài ra, khối u thứ phát này chứa nhiều mạch máu. Nếu nha sĩ cố gắng nhổ chiếc răng này, có thể dẫn đến tính trạng mất máu nhiều ngay sau đó.
[embed-health-tool-bmi]
Dấu hiệu ung thư xương hàm tùy vào loại khối u và u xương hàm
Các khối u và u nang ở hàm có thể khác nhau rất nhiều về kích thước và mức độ nghiêm trọng khi biểu hiện thành triệu chứng. Những khối u này có thể di chuyển hoặc phá hủy xương, mô và răng xung quanh. Dấu hiệu ung thư xương hàm hay dấu hiệu u xương hàm biểu hiện sẽ tùy thuộc vào loại khối u, cụ thể như sau:
- U nguyên bào tủy. Khối u hiếm gặp này bắt đầu trong các tế bào tạo thành lớp men bảo vệ trên răng. Nó phát triển thường xuyên nhất ở hàm gần răng hàm. Chúng tạo thành các khối u lớn và phát triển vào xương hàm. Mặc dù khối u này có thể tái phát sau khi điều trị, nhưng điều trị phẫu thuật tích cực thường sẽ làm giảm cơ hội tái phát.
- U hạt tế bào khổng lồ trung tâm. U hạt tế bào khổng lồ trung tâm là những tổn thương lành tính phát triển từ các tế bào xương. Chúng thường xảy ra nhất ở phần trước của hàm dưới hay còn được gọi là u xương hàm dưới. Loại ung thư xương hàm này có thể phát triển nhanh chóng, gây đau và phá hủy xương, và có xu hướng tái phát sau khi điều trị bằng phẫu thuật. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể không có triệu chứng. Hiếm khi, một khối u xương hàm này có thể thu nhỏ hoặc tự biến mất, chúng cần được điều trị bằng phẫu thuật.
- U nang giả. U nang này bắt nguồn từ mô bao quanh răng trước khi nó mọc vào miệng. Đây là dạng u nang phổ biến nhất ảnh hưởng đến hàm. Thông thường, những u nang này sẽ xảy ra xung quanh răng khôn chưa mọc hoàn toàn, nhưng chúng cũng có thể liên quan đến các răng khác.
- Keratocyst gây dị ứng. U nang này còn được gọi là khối u gây dị ứng dày sừng vì khối u có xu hướng tái phát sau khi điều trị phẫu thuật. Mặc dù u nang này thường phát triển chậm, nhưng nó vẫn có thể phá hủy xương hàm và răng nếu không được điều trị trong một thời gian dài. Thông thường, u nang phát triển ở hàm dưới gần răng hàm thứ ba. Những u nang này cũng có thể được tìm thấy ở những người có tình trạng di truyền được gọi là hội chứng ung thư biểu mô tế bào đáy dạng nevoid.
- Myxoma gây dị ứng. Đây là một loại u lành tính hiếm gặp, phát triển chậm, thường xảy ra ở hàm dưới. Khối u có thể lớn và xâm lấn mạnh vào xương hàm và các mô xung quanh, làm di lệch răng. Loại này có thể tái phát sau khi điều trị bằng phẫu thuật.
- Odontoma. Khối u lành tính này là khối u gây bệnh phổ biến nhất. Odontomas thường không có triệu chứng, nhưng chúng có thể cản trở mọc răng. Răng giả được tạo thành từ mô răng phát triển xung quanh một chiếc răng trong hàm. Chúng có thể giống một chiếc răng có hình dạng kỳ lạ hoặc có thể là một khối u vôi hóa nhỏ hoặc lớn. Những khối u này có thể là một phần của một số hội chứng di truyền.
- Các loại u nang và khối u khác. Chúng bao gồm khối u gây dị ứng dạng tuyến, khối u biểu mô vôi hóa, khối u tuyến, khối u dạng vảy, u nguyên bào vôi hóa, u nguyên bào xi măng, u nang xương phình động mạch, u xơ hóa, u nguyên bào xương. u xơ trung tâm và các u khác.
Chẩn đoán và điều trị ung thư xương hàm
Chẩn đoán
Sau khi bác sĩ đặt câu hỏi về tình trạng sưng và đau hàm của bệnh nhân, họ sẽ chỉ định người bệnh chụp X-quang khu vực bị ảnh hưởng. Phim chụp cho thấy kích thước của khối u, nhưng không hoàn toàn đầy đủ. Vì vậy, người bệnh có thể sẽ cần chụp CT 3D để xác định chính xác tình trạng bệnh, thường được thực hiện ở bệnh viện hoặc phòng khám lớn. Ngoài ra, sinh thiết là cần thiết để xác định xem một khối u là lành tính hay ác tính. Sau đó, bác sĩ có thể tìm hiểu loại tế bào có liên quan và mức độ tiến triển của ung thư xương hàm.
Điều trị
Thỉnh thoảng, khối u lành tính hoặc u nang có thể không cần điều trị. Bác sĩ chi cần theo dõi diễn biến bệnh một thời gian. Ngay cả một khối u nang hay khối u lành tính cũng có thể làm suy yếu xương và mô xung quanh nếu chúng tiếp tục phát triển.
Các khối u xương hàm thường cần phẫu thuật cắt bỏ. Tùy thuộc vào loại khối u, khu vực xương xung quanh khối u có thể cần được lấy đi. Một số phẫu thuật chỉnh hình tại khu vực này có thể cần thiết.
