Insulin analog là gì? Đây là một trong những loại insulin tổng hợp thường được chỉ định trong điều trị đái tháo đường, với tác dụng kiểm soát đường huyết hiệu quả. Đọc bài viết này để hiểu rõ lợi ích, cách sử dụng, và những điều cần lưu ý khi sử dụng insulin analog nhé!
Insulin analog là gì?
Insulin analog hay còn được gọi là chất tương tự insulin, loại insulin tổng hợp được sản xuất để sao cho tác dụng giống như insulin tự nhiên của cơ thể. Tuy nhiên, chúng có những thay đổi nhỏ về cấu trúc hoặc axit amin mang lại những đặc tính đặc biệt và cần thiết khi tiêm vào cơ thể. Sau khi được hấp thụ, chúng tác động lên các tế bào giống như insulin trong cơ thể người, nhưng được hấp thụ từ mô mỡ dễ dàng hơn.
Một số ví dụ về insulin analog tại Việt Nam bao gồm: các loại insulin tác dụng nhanh như Aspart, Lispro, Glulisine và các loại insulin tác dụng kéo dài như Detemir, Glargin, Degludec.
Các loại insulin analog là gì?
Insulin analog tác dụng nhanh, ngắn
Các loại insulin analog tác dụng nhanh có thời gian bắt đầu tác động sau tiêm 5-10 phút, được cho là nhanh hơn các loại insulin regular (từ người). Một số loại insulin analog tác dụng nhanh hiện nay gồm có:
- Insulin Aspart
- Insulin Lispro
- Insulin Glulisine.
Loại insulin này bắt đầu tác dụng nhanh chóng sau khi tiêm, đạt đỉnh tác dụng sau 1 giờ và có thời gian kéo dài tác dụng ngắn chỉ khoảng 4 giờ, thường được dùng trước bữa ăn. Đồng thời, chúng cũng giúp giảm nguy cơ hạ đường huyết sau ăn.
Insulin analog tác dụng chậm, kéo dài
Insulin analog là gì? Loại insulin analog tác dụng chậm, kéo dài có tác dụng trong 24 giờ hoặc hơn thế nữa, giúp duy trì mức đường huyết ổn định suốt cả ngày và đêm. Cụ thể như sau:
- Insulin Glargine: Loại này bắt đầu có tác dụng sau 1-2 giờ và kéo dài trong 24 giờ mà không có đỉnh, giúp duy trì mức insulin nền ổn định. Điều này rất quan trọng vì nó giúp ngăn ngừa biến động đường huyết lớn, đặc biệt là vào ban đêm, giảm nguy cơ hạ đường huyết ban đêm.
- Insulin Detemir: Có tác dụng kéo dài tương tự như Insulin Glargine, nhưng đôi khi cần tiêm 2 lần mỗi ngày để đạt hiệu quả tối ưu ở một số bệnh nhân. Insulin Detemir có đặc điểm liên kết với albumin trong máu, giúp nó phân phối chậm và ổn định hơn.
- Insulin Degludec: Loại này tồn tại ở dạng cấu trúc dihexamer ổn định và bền vững.Nhờ đó IDeg được phóng thích chậm rãi và đều đặn từ vị trí tại chỗ tiêm đến hệ tuần hoàn. IDeg có thời gian tác dụng kéo dài lên đến 42h và thời gian bán hủy 25.4h.Với hồ sơ dược động học ổn định, nồng độ của IDeg ít dao động sau khi đạt trạng thái ổn định (khoảng 2-3 ngày sau tiêm). Nhờ đó IDeg có tác dụng giảm ĐH kéo dài và bằng phẳng
Insulin analog trộn hỗn hợp
Insulin analog trộn hỗn hợp hiện nay bao gồm:
- 75% Insulin Lispro Protamine và 25% Insulin Lispro (Humalog Mix 75/25)
- 70% Insulin Aspart Protamine và 30% Insulin Aspart (Novomix Mix 70/30)
- 70% insulin Degludec và 30% insulin Aspart (Ryzodeg 30/70)
Loại insulin này là sự kết hợp giữa insulin nhanh và insulin tác dụng kéo dài, giúp dễ dàng hơn cho bệnh nhân trong việc quản lý đường huyết. Cụ thể, insulin trộn hỗn hợp cung cấp một phần insulin nhanh để kiểm soát đường huyết sau bữa ăn và một phần insulin trung bình để kiểm soát đường huyết giữa các bữa ăn, cũng như cả ngày.
Những lưu ý khi sử dụng insulin analog là gì?
Dưới đây là những lưu ý bạn cần biết khi sử dụng insulin analog:
- Đúng thời gian tiêm: Insulin analog tác dụng nhanh cần được tiêm ngay trước bữa ăn hoặc trước bữa ăn từ 5-10 phút để kiểm soát tốt đường huyết sau khi ăn. Insulin tác dụng kéo dài thường được tiêm vào cùng một thời điểm mỗi ngày, không phụ thuộc vào thời gian bữa ăn để duy trì mức đường huyết ổn định.
- Theo dõi đường huyết thường xuyên: Việc theo dõi đường huyết giúp điều chỉnh liều lượng insulin cho phù hợp, đảm bảo kiểm soát tốt đường huyết và tránh tình trạng hạ đường huyết.
- Bảo quản đúng cách: Insulin cần được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh trước khi mở, sau khi mở thì có thể giữ ở nhiệt độ phòng trong khoảng thời gian quy định bởi nhà sản xuất (4-6 tuần).
- Quản lý liều lượng: Liều lượng insulin cần được điều chỉnh dựa trên chế độ ăn uống, mức độ hoạt động và mức đường huyết. Bệnh nhân nên làm việc chặt chẽ với bác sĩ để điều chỉnh liều lượng cho phù hợp.
- Hiểu rõ tác dụng phụ: Bệnh nhân cần biết các tác dụng phụ có thể gặp như hạ đường huyết, tăng cân hoặc phản ứng tại chỗ tiêm khi dùng insulin, để có thể xử lý kịp thời.
- Thăm khám thường xuyên với bác sĩ: Luôn luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thay đổi loại insulin hoặc liều lượng sử dụng.
Hi vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn insulin analog là gì, cũng như biết cách để sử dụng hiệu quả. Với khả năng kiểm soát đường huyết hiệu quả, linh hoạt và giảm thiểu nguy cơ biến chứng, insulin analog mở ra cánh cửa cho một cuộc sống khỏe mạnh và chất lượng hơn cho bệnh nhân tiểu đường. Tuy nhiên, việc sử dụng insulin analog cần được thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tối ưu.
