Thực đơn dành cho người tiểu đường type 1: Nên ăn gì và kiêng ăn gì?

Làm thế nào để lên thực đơn dành cho người tiểu đường tuýp 1 là vấn đề được rất nhiều người, đặc biệt là các bậc cha mẹ quan tâm. Bởi tiểu đường tuýp 1 là căn bệnh hiếm gặp nhưng lại thường xảy ra ở trẻ em trong độ tuổi từ 4 – 7 tuổi và 10 – 14 tuổi. Nếu không có một chế độ ăn uống khoa học thì bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm cho trẻ.

Bệnh nhân bị tiểu đường tuýp 1 nên ăn gì và không nên ăn gì? Trong bài viết này, Hello Bacsi sẽ giúp bạn có thể tự lên thực đơn cho người tiểu đường tuýp 1 với các loại thực phẩm lành mạnh và phù hợp nhé!

Tại sao thực đơn dành cho người tiểu đường tuýp 1 lại quan trọng?

Tiểu đường tuýp 1 là căn bệnh khiến tuyến tụy sản xuất ra ít hoặc thậm chí là không tiết insulin. Đây là một hormone rất quan trọng giúp cho glucose (đường) có thể đi vào và tạo ra năng lượng cho các tế bào trong cơ thể. Nếu không có insulin, lượng đường trong máu tăng cao có thể gây ra các biến chứng như tổn thương thận, thần kinh, mắt và tim mạch. 

Việc giữ lượng đường trong máu ổn định bằng cách kết hợp tiêm insulin mỗi ngày với liều lượng vừa phải, cũng như duy trì một chế độ ăn uống khoa học là chìa khóa giúp người bị bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể ngăn ngừa các biến chứng, sống khỏe mạnh cùng căn bệnh này.

Tuy nhiên, trên thực tế, không phải người bệnh nào cũng có thể duy trì được một chế độ ăn uống khoa học, dẫn đến đường huyết tăng cao và khó kiểm soát bệnh tiểu đường hơn. Việc lên chi tiết thực đơn hàng ngày cho người bị tiểu đường tuýp 1 với các loại thực phẩm lành mạnh đóng vai trò quan trọng giúp kiểm soát lượng đường trong máu và làm giảm nguy cơ gây ra các biến chứng khác. Vậy, người bệnh tiểu đường tuýp 1 nên ăn gì và không nên ăn gì?

Thực đơn dành cho người tiểu đường tuýp 1 nên có những loại thực phẩm nào?

Carbohydrate

Đối với người bị tiểu đường tuýp 1, điều quan trọng nhất là phải biết cân đối lượng carbohydrate trong một bữa ăn. Carbohydrate là loại thực phẩm chính làm tăng lượng đường trong máu. Lượng carbohydrate nạp vào trong mỗi bữa ăn sẽ quyết định lượng đường trong máu tăng cao như thế nào sau bữa ăn. 

Sự cân bằng giữa lượng carbohydrate, insulin và các hoạt động thể chất là cần thiết để cơ thể duy trì mức đường huyết ổn định. Thực phẩm giàu carbohydrate sẽ làm tăng lượng đường huyết, trong khi đó insulin được tiêm vào sẽ làm giảm lượng đường trong máu.

Trong chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 1 nên bổ sung thêm một lượng carbohydrate vừa phải và cố định hàng ngày để tránh tình trạng lượng đường trong máu tăng quá cao hoặc giảm xuống quá thấp gây hạ đường huyết.

Hãy lựa chọn một loại carb có tác dụng nhanh, dễ tiêu hóa và hấp thụ vào máu tốt. Một số các loại carbs lành mạnh mà người tiểu đường tuýp 1 nên bổ sung là: ngũ cốc nguyên hạt, ngũ cốc nguyên cám, gạo lứt, các loại đậu, trái cây, sữa chua không đường, các loại hạt, lúa mì nguyên hạt hoặc các loại bột ngũ cốc nguyên hạt khác.

Protein

Protein là dưỡng chất cung cấp năng lượng cho cơ thể, đồng thời giúp cân bằng lượng đường trong máu, giảm cơn thèm đường và tạo cảm giác no lâu. Các loại thực phẩm giàu protein nên được bổ sung vào thực đơn dành cho người tiểu đường tuýp 1 có thể kể đến như: các loại đậu, trứng, hải sản, sữa ít béo, đậu Hà Lan, đậu phụ, thịt nạc, thịt gia cầm như thịt gà bỏ da, các loại cá,…

Chất xơ từ rau củ quả

Tiểu đường tuýp 1 nên ăn gì? Các loại rau củ quả không chứa tinh bột, ít đường và giàu chất xơ sẽ ít làm ảnh hưởng đến đường huyết của bạn. Đồng thời, chúng còn giúp bổ sung thêm các vitamin và khoáng chất có lợi cho cơ thể. Một số các loại rau củ quả nên bổ sung vào thực đơn dành cho người tiểu đường tuýp 1 bao gồm:

• Rau xanh, chẳng hạn như rau diếp cá, cải xoăn, rau bina, cải xoong,..
• Ớt chuông
• Bí xanh
• Cà tím
• Đậu xanh
• Các loại nấm
• Bông cải xanh và bông cải trắng

Các loại rau củ quả khác giàu tinh bột và chứa nhiều đường hơn, chẳng hạn như khoai tây, bí ngô, ngô, ….vẫn có thể được đưa vào thực đơn với lượng nhỏ.

Chất béo lành mạnh

Giống như protein, chất béo lành mạnh không phân hủy thành glucose nên không trực tiếp làm tăng lượng đường huyết của bạn. Các chất béo lành mạnh giúp người bị tiểu đường tuýp 1 cảm thấy no lâu hơn và tránh ăn quá nhiều carbohydrate. Tuy nhiên, bạn cũng nên kiểm soát lượng chất béo tiêu thụ. Chất béo lành mạnh thường chứa trong các loại thực phẩm như:

• Quả bơ
• Dầu ô liu
• Các loại hạt
• Các loại cá giàu axit béo omega 3 như cá hồi, cá ngừ và cá thu.

Các thực phẩm cần tránh

Một số các loại thực phẩm chứa nhiều đường và carbohydrate đã qua chế biến không nên được bổ sung vào thực đơn dành cho người tiểu đường tuýp 1. Bởi chúng có thể đưa mức đường huyết lên rất cao và rất nhanh. Một số các loại thực phẩm cần tránh có thể kể đến như:

• Các loại thực phẩm chứa carb đơn như cơm trắng
• Đường có trong mía, mật ong, và các loại trái cây như táo, nho
• Khoai tây chiên, gà rán hay các thực phẩm chiên xào, nhiều dầu mỡ nói chung
• Bánh kẹo có vị ngọt
• Các loại kem
• Bánh ngọt, bánh nướng, bánh quy
• Nước ngọt
• Nước tăng lực
• Sữa có hương vị
• Soda
• Đồ uống thể thao
• Trà có vị ngọt

Thay vào đó, hãy uống thật nhiều nước lọc, nước ép trái cây không đường và hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều đường.

Những nguyên tắc khi lên thực đơn dành cho người tiểu đường tuýp 1

Thay đổi thói quen ăn uống và hoạt động thể chất nhiều hơn là cách giúp kiểm soát lượng đường trong máu hiệu quả. Đối với trẻ em mắc bệnh tiểu đường tuýp 1, cha mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để lên thực đơn hàng ngày cho người bị tiểu đường một cách chi tiết nhằm duy trì mức đường huyết ổn định nhất.

Một số các nguyên tắc khi lên thực đơn mà bạn cần lưu ý như sau:

1. Cung cấp đủ lượng calo cần thiết trong thực đơn dành cho người tiểu đường tuýp 1

Một thực đơn khoa học, đảm bảo đủ dinh dưỡng là phải cung cấp một lượng calo phù hợp với thể trạng của trẻ, nhằm duy trì một cơ thể khỏe mạnh. Tránh việc ăn kiêng quá khắt khe khiến quá trình phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ bị giảm sút. Hãy cố gắng duy trì số lượng và loại thực phẩm chứa đầy đủ dưỡng chất (carbohydrate, chất béo và protein) nhất quán hàng ngày khi lên thực đơn.

2. Quan tâm đến thời gian ăn uống

Thời gian ăn uống rất quan trọng khi xây dựng chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 1. Khi lên thực đơn, các bữa chính và bữa phụ trong ngày nên được ăn vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Tuyệt đối tránh việc bỏ bữa hoặc ăn uống không đúng giờ có thể làm tăng nguy cơ khiến lượng đường trong máu thấp (hạ đường huyết).

3. Luôn có bữa chính và bữa phụ

Thực đơn dành cho người tiểu đường tuýp 1 không thể thiếu 2 bữa phụ xen kẽ với 3 bữa ăn chính mỗi ngày nhằm mục đích là giữ mức đường huyết ổn định trong suốt cả ngày. Các lựa chọn cho bữa phụ lành mạnh nhất phù hợp với người bị tiểu đường tuýp 1 là: Sữa chua không đường, các loại hạt không tẩm ướp gia vị, yến mạch, trái cây ít đường…nhằm giúp duy trì cân nặng và kiểm soát tốt lượng đường huyết.

Hy vọng thông qua bài viết này bạn đã có thêm những thông tin hữu ích về tiểu đường tuýp 1 nên ăn gì, cũng như cách xây dựng thực đơn dành cho người tiểu đường tuýp 1 khoa học nhất. Bệnh tiểu đường tuýp 1 không thể chữa khỏi, vì vậy, hãy duy trì một chế độ ăn uống khoa học để sống vui khỏe và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh nhé!